Türklerde Unutulan Miras: Binicilik ve At Yetiştiriciliği Üzerine Bir Analiz

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 18 - 26, 31.07.2024

Gökhan Acar

https://doi.org/10.48133/igdirsbd.1434769

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türk spor tarihinde at biniciliğinin önemini ve gelişimini incelemektir. Türk kültüründe atçılık ve biniciliğin yeri ve önemine odaklanılarak bir analiz yapılmıştır. Bu çalışma, nitel bir yaklaşım kullanılarak Türk spor tarihinde at biniciliğinin önemini ve gelişimini incelemiştir. Veriler içerik analizi yöntemi kullanılarak Türk atçılık tarihine, at yetiştirme yöntemlerine ve atlı sporlara dair önemli bilgiler içeren kaynaklar taranarak elde edilmiştir. Verilerin güvenilirliği ve doğruluğu için, kaynakların akademik ve güvenilir nitelikte olmasına özen gösterilmiştir. Elde edilen veriler sonucunda; Türk at biniciliği ve atlı sporlarının tarih boyunca önemli bir rol oynadığı ve Türk kültürünün ayrılmaz bir parçası olduğu açıktır. Ancak, günümüzde atlı sporlar ve at yetiştiriciliği, geçmişte olduğu kadar geniş bir katılımcı ve hayran kitlesine sahip değildir. Özellikle, atlı sporlar alanında bahis odaklı faaliyetlerin bazı kuruluşların tekelinde olması, eski popüler günlerinden uzaklaşılmasına neden olmuştur. Geleneksel Spor Dalları Federasyonu altında atlı kızak, atlı okçuluk, atlı cirit ve rahvan biniciliği gibi geleneksel atlı spor branşlarında faaliyetlerin yeniden canlandırılması ve desteklenmesi önemlidir. Bu branşlar, Türk kültürünün önemli bir parçası olan atlı spor geleneğini yaşatmak ve genç nesillere aktarmak açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Türkiye Binicilik Federasyonu'nun faaliyetleri arasında yer alan engel atlama, at terbiyesi, atlı dayanıklılık, üç günlük yarışma, atlı jimnastik ve pony branşlarında düzenlenen yarışmalar, at sporlarının çeşitliliğini ve yaygınlığını artırmak için önemlidir. Türk atlı sporların geniş kitlelere tanıtılması ve popülerleştirilmesi için çeşitli etkinlikler ve organizasyonlar düzenlenebilir. Okullarda ve gençlik kulüplerinde at biniciliği ve atlı sporlarla ilgili programlar ve kamplar düzenlenerek gençlerin ilgisinin artırılması sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Türkler, Cündilik, At Yetiştiriciği

Etik Beyan

Çalışmada kullanılan tüm veri ve kaynaklar, akademik etik kurallarına uygun şekilde atıf yapılarak kullanılmıştır. Araştırma sürecinde, telif hakkı ve fikri mülkiyet haklarına saygı gösterilmiş, kaynakların doğru ve adil bir şekilde kullanımı sağlanmıştır. Bu araştırma için etik kurul kararına ihtiyaç bulunmamaktadır.

Destekleyen Kurum

Yazar, bu makalenin araştırılması, yazarlığı ve / veya yayınlanması için herhangi bir finansal destek almamıştır.

Forgotten Heritage Among Turks: An Analysis on Horsemanship and Horse Breeding

Öz

The aim of this study is to examine the importance and development of horseback riding in Turkish sports history. An analysis focusing on the place and significance of horsemanship and riding in Turkish culture has been conducted. This study examined the importance and development of horseback riding in Turkish sports history using a qualitative approach. Data were obtained by using the content analysis method to scan sources containing important information about Turkish equestrian history, horse breeding methods, and equestrian sports. Care was taken to ensure the reliability and accuracy of the data by using academic and reliable sources. As a result of the obtained data, it is evident that horseback riding and equestrian sports have played an important role in Turkish culture throughout history and are an integral part of Turkish culture. However, equestrian sports and horse breeding do not have as wide a participant and fan base as they did in the past. Especially, the dominance of betting-focused activities in equestrian sports by some organizations has led to a departure from its past popularity. It is important to revive and support activities in traditional equestrian sports branches such as equestrian sleighing, equestrian archery, equestrian javelin, and cavalry riding under the Traditional Sports Federations. These branches have great potential to perpetuate the equestrian sports tradition, which is an important part of Turkish culture, and to pass it on to younger generations. Competitions organized in disciplines such as obstacle jumping, horse training, equestrian endurance, three-day eventing, equestrian gymnastics, and pony sports among the activities of the Turkish Equestrian Federation are important to increase the diversity and prevalence of equestrian sports. Various events and organizations can be arranged to introduce and popularize Turkish equestrian sports to a wider audience. Programs and camps related to horseback riding and equestrian sports can be organized in schools and youth clubs to increase the interest of young people.

Anahtar Kelimeler

Turks, Horsemanship, Equestrianism.

Kaynakça

• Allen, W. R. (2005). The development and application of the modern reproductive technologies to horse breeding. Reproduction in domestic animals, 40(4), 310-329.
• Başbuğ, T. (2012). Çağdaş Türk Resim Sanatında At Tasvirleri. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 1(05), 282-306. Bettley, C. D., Cardwell, J. M., Collins, L. M., ve Asher, L. (2012). A review of scientific literature on inherited disorders in domestic horse breeds. Animal welfare, 21(1), 59-64.
• Bozbıyık, İ. (2017). Osmanlıdan Cumhuriyete Cirit. TURAN: Stratejik Arastirmalar Merkezi, 9(36), 502-508. Cardinali, I., Lancioni, H., Giontella, A., Capodiferro, M. R., Capomaccio, S., Buttazzoni, L., ... ve Silvestrelli, M.
• (2016). An overview of ten italian horse breeds through mitochondrial DNA. PLoS One, 11(4), e0153004.
• Dizdar, M. B. (2016). Riyâzat-ı Bedeniyye-i Tıbbiyye ve Tanzimat Dönemi Spor Terminolojisinin Oluşumu, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Effa, K., Rosenbom, S., Han, J., Dessie, T., ve Beja-Pereira A. (2021). Genetic Diversities and Historical Dynamics of Native Ethiopian Horse Populations (Equus caballus) Inferred from Mitochondrial DNA Polymorphisms. Genes. 12(2),155.
• Guest, K., ve Mattfeld, M. (2019). Horse breeds and human society: Purity, identity and the making of the modern horse. Routledge.
• İzmirli, S. (2016). At yetiştiriciliğinde gönenç (refah): Türkiye’de ilgili mevzuatın değerlendirilmesi. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 5(2), 90-97.
• Jordana, J., Parés, P. M., ve Sánchez, A. (1995). Analysis of genetic relationships in horse breeds. Journal of Equine Veterinary Science, 15(7), 320-328.
• Lloyd, A. S., Martin, J. E., Bornett-Gauci, H. L. I., ve Wilkinson, R. G. (2008). Horse personality: Variation between breeds. Applied Animal Behaviour Science, 112(3-4), 369-383.
• Luís, C., Bastos-Silveira, C., Cothran, E. G., ve Oom, M. D. M. (2006). Iberian origins of New World horse breeds. Journal of Heredity, 97(2), 107-113.
• Mattfeld, M. (2011). Performing horse-men: English masculinities and nonhuman animals c. 1618-1830. University of Kent (United Kingdom).
• Murathan, F., Koç, M., Kartal, M., ve Murathan, T. (2019). Osmanlı Devleti’nde Binicilik. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 769-807.
• Petlachová, T., Sobotková, E., Jiskrová, I., Píšová, M., Bihuncová, I., Černohorská, H., ve Kosťuková, M. (2012). Evaluation of the conformation of stallions of selected horse breeds. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 60(47), 375-382.
• Sertoğlu, M. (1947). Tuği Tarihi. Belleten, 11(43), 489-514.
• Temizkan, A., ve Çatalkılıç, D. (2019). Atını Yitiren Toplum: Uzunyayla Çerkeslerinin Atçılık ve Binicilik Kültürü Üzerine. Milli Folklor, 16(123), 193-204.
• Yıldırım, R., Ayar, M., ve Özbey, F. (2023). Erkek Apranti Jokeylerin Beden Algısı ve Yeme Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Tanımlayıcı Araştırma. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences/Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(4), 568-574.
• Zechner, P., Sölkner, J., Bodo, I., Druml, T., Baumung, R., Achmann, R., ... ve Brem, G. (2002). Analysis of diversity and population structure in the Lipizzan horse breed based on pedigree information. Livestock Production Science, 77(2-3), 137-146.
• https://www.aa.com.tr/tr/yasam/turkiyenin-jokeyleri-bu-okulda-yetisiyor/1728546
• https://www.binicilik.org.tr/Detay/6/Tarihce
• https://www.binicilik.org.tr/Content/Pdf/TURK_SPOR_ATI_YETISTIRICILIGI_PROJESI5102020.pdf
• https://www.tarihbilimi.net/osmanli-doneminde-cundilik/
• https://www.nkfu.com/turklerde-at-biniciligi-cundilik-tarihcesi-onemi-ve-ozellikleri/
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Kategori:At_%C4%B1rklar%C4%B1
• https://www.zdergisi.istanbul/makale/cundilik-ve-kokboru-207