İlkokul ve Ortaokul Öğretmenlerinin Mobbinge Uğrama Nedenleri ve Başa Çıkma Yöntemleri

Year 2019, Issue: 19, 407 - 424, 01.07.2019

Necdet Konan Zeynep Umur Erkuş

Abstract

Bu araştırmada ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin mobbinge uğrama nedenleri ve başa çıkma yöntemlerine ilişkin algı düzeylerini belirlemek amaçlanmıştır. Betimsel modelde olan bu araştırmanın çalışma evrenini Malatya ili Yeşilyurt ve Battalgazi merkez ilçelerinde görev yapmakta olan ilkokul ve ortaokul öğretmenleri oluşturmaktadır. Kolayda ulaşılabilen örnekleme yolu ile belirlenen örneklem, araştırmaya gönüllü katılan 153 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplamak için İş Yerinde Duygusal Yönden İncitilme Yıldırma Anketi” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların algılarına göre mobbingin nedenlerinin mağdurdan değil, okul ikliminden veya kültüründen kaynaklandığı, mobbing ile mücadele yöntemleri arasında okulu değiştirme ve incitici davranış yapanlarla karşılaşmamaya özen gösterme ifadelerinin ön plana çıktığı görülmüştür.

Keywords

Mobbing, duygusal taciz, yıldırma, öğretmen, ilkokul, ortaokul.

Primary and Secondary School Teachers' Reasons Exposed to Mobbing and Coping Methods

Abstract

In this study, it was aimed to reveal the reasons for mobbing, find out the perception levels of mobbing coping methods of primary and secondary school teachers. The study universe of this research which is done in the descriptive survey model is primary and middle school teachers working in Yesilyurt and Battalgazi, the central districts of Malatya. The randomly selected sample is composed of 153 teachers voluntarily participating in the research. Workplace mobbing survey was used to collect data in the research. As a result of the survey, it was seen that the participants' perceptions of mobbing were not caused by the victim, but by the school climate or culture and that the foreground expressions in coping with the mobbing were changing schools and not paying attention to those who did harmful behaviors.

Keywords

Mobbing, emotional harassment, terrorization, teacher, primary school, secondary school.

References

• Akgeyik, T., Delen, M. G. ve Uşen, Ş. (2013). Çalışma yaşamında psikolo- jik taciz. Ankara: ÇASGEM.
• Altınok, V. (2014). Eğitim kurumlarında yöneticilerin psikolojik şiddet anlayışı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 32, 213-224.
• Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2013). Stres ve başa çıkma yolları. (30. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Cemaloğlu, N. (2007). Örgütlerin kaçınılmaz sorunu: Yıldır- ma. Bilig, 42, 111-126.
• Cemaloğlu, N., & Kılınç, A. Ç. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin algıladıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 37(165).
• Cemaloğlu, N., & Okçu, V. (2012). lköğretim Okulu Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Öğretmenlerin Yıldırma (Mobbing) Yaşama Düzeyleri Arasındaki İlişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergi- si, 2012(11).
• Cemaloğlu, N., ve Kılınç, A. Ç. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin algıladıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 37(165).
• Cicerali, L.K. ve Cicerali, E. E. (2015). Tüm bilinmeyen yönleriyle mobbing. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları.
• Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing: İşyerinde duygusal saldırı ve mücade- le yöntemleri. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Durgun, C. (2011). İş yerinde bezdiri ve bezdiriyle başa çıkma stratejileri: Üniversiteler arasında bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ergun Ö., D., ve Mercan, N. (2009). Yönetsel ve örgütsel açıdan psikolojik terör. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ertürk, A. (2013). Yıldırma davranışları, nedenleri ve sonuçları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (2) 1, 146-169.
• Ertürk, A. (2013). Yıldırma davranışları: Maruz kalanlar ve etkilenen- ler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13 (1), 161-173.
• Gökçe, A.T. (2006). İş yerinde yıldırma: Özel ve resmi ilköğretim okulu öğretmen ve yöneticileri üzerinde yapılan bir araştırma. (Yayımlanma- mış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Işıkhan, V. (2004). Çalışma Hayatında Stres ve Başa Çıkma Yolları. Ankara: Sandal Yayınları.
• Karakuş, M. ve Çankaya, İ. H. (2012). Öğretmenlerin maruz kaldıkları psikolojik şiddete ilişkin bir modelin sınanması. Hacettepe Üniver- sitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 225-237.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kayabaşı, Y. (2008). Bazı değişkenler açısından öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 191-212.
• Keashly, L. (2001). Interpersonal and systemic aspects of emotional abuse at work: The target's perspective. Violence and Victims, 16(3), 233-268.
• Küçükçayır, G. A., ve Altun, S. A. (2016). Eğitim Örgütlerinde Etnik- Kültürel Yıldırma ve Yaşantıları Üzerine Bir Durum Çalışma- sı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 22(2), 137-164.
• McCarthy, P. (2004). Occupational violence, psycho-terror and terro- rism. In Safeguarding the Organization against Violence and Bull- ying (pp. 80-109). Palgrave Macmillan UK.
• Naktiyok, A., ve Polat, F. (2016). Çalışanların psikolojik taciz algısının örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bi- limler Dergisi, 30(1).
• Nalçınkaya, Ö. (2012). Kamu yöneticisinin takdir yetkisi bağlamında bezdi- ri: Mobbing. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversi- tesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pelit, N. ve Pelit, E. (2014). Örgütlerde kanser yapıcı iki başat faktör: Mob- bing ve örgütsel sinizim. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Sargut, S. (2015). Kültürlerarası farklılaşma ve yönetim. (4.baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
• Sert, Ö., ve Wigley, A. A. (2015). Üniversitelerde bezdiriyi dillendir- mek. Eğitim Bilim Toplum, 13(51), 8-32.
• Sheridan, L. P., Blaauw, E. ve Davies, G. M. (2003). Stalking: Knowns and unknowns. Trauma, Violence, & Abuse, 4(2), 148-162.
• Şahin, T. (2012). Hemşirelerde bezdiri ve örgütsel bağlılık ilişkisi. (Yayım- lanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü, İstanbul.
• TDK (2017). Türkçe sözlük (11. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayın- ları.
• Tınaz, P. (2008). Çalışma psikolojisi ve hukuki boyutlarıyla işyerinde psikolo- jik taciz (mobbing). İstanbul: Beta Yayınları.
• Tok, T. N. (2013). Teachers’ job satisfaction and organizational com- mitment in Turkey. International Journal of Engineering and Mana- gement Sciences, 4(2), 250-265.
• Tutar, H. (2004). İşyerinde psikolojik şiddet sarmalı: nedenleri ve so- nuçları. Yönetim Bilimleri Dergisi 2 (2), 101-128.
• Yumuşak, H. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bezdiri (mobbing) yaşama düzeyi ile örgütsel bağlılıkları arasındaki iliş- kinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üni- versitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• YÖK (2018). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı. Erişim https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi. Tarihi: 03.02.2018,