MESLEKİ STAJ UYGULAMALARININ ÇOCUK GELİŞİMİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN MESLEKİ YETERLİK ALGILARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Year 2025, Issue: 40, 95 - 107, 15.10.2025

Kenan Çiftçi , Yunus Tunç

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1619433

Abstract

Bu araştırmada mesleki staj uygulamalarının çocuk gelişimi bölümü öğrencilerinin mesleki yeterlik algıları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Araştırma deneysel yöntemlerden tek grup ön test son test desenine göre yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini Iğdır üniversitesinde öğrenim gören 116 çocuk gelişimi bölümü öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri kişisel bilgi formu ve mesleki yeterlik algı ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre katılımcıların mesleki yeterlik algıları yüksek düzeydedir. Katılımcıların ön test-son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edilememiştir. Katılımcıların staj öncesi ve sonrası mesleki yeterliğe ilişkin görüşleri cinsiyete, mezun olunan lise türüne göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Katılımcıların mesleki yeterlik algılarının, akademik başarıya göre ön test puanları açısından farklılaşmadığı, ancak son test puanlarına göre farklılaştığı tespit edilmiştir. Araştırma bulguları, katılımcıların mesleki yeterlik algılarının staj yapılan yer değişkenine göre anlamlı şekilde farklılaştığını göstermektedir. Diğer taraftan, mesleki staj uygulamalarının öğrencilerin mesleki yeterlik algıları üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu tespit edilmemiştir. Araştırma süreci sonunda araştırmacı ve uygulayıcılara öneriler sunulmuştur.

Keywords

Mesleki Yeterlik , Çocuk Gelişimi , Staj Uygulamaları , Öz-yeterlik Algısı

THE IMPACT OF VOCATİONAL INTERNSHİP PRACTİCES ON THE PROFESSİONAL COMPETENCE PERCEPTİONS OF CHİLD DEVELOPMENT STUDENTS

Abstract

This In this study, the effect of vocational internship practices on child development students' perceptions of professional competence was investigated. The research was conducted according to one group pre-test post-test design from experimental methods. The sample of the study consisted of 116 child development students studying at Iğdır University. The data were collected using personal information form and professional competence perception scale. According to the findings obtained from the research, the participants' perceptions of professional competence are at a high level. There was no statistically significant difference between the pre-test and post-test scores of the participants. The participants' views on professional competence before and after the internship did not show a statistically significant difference according to gender and the type of high school graduated from. It was determined that the participants' perceptions of professional competence did not differ according to academic achievement in terms of pre-test scores, but differed according to post-test scores. The findings of the research show that the participants' perceptions of professional competence differ significantly according to the place of internship. On the other hand, it was not found that vocational internship practices had a significant effect on students' perceptions of professional competence. At the end of the research process, suggestions for researchers and practitioners were presented.

Keywords

Professional Competence , Child Development , Internship Practices , Self-Efficacy Beliefs

References

• Acar, A. E. (2021). Erken çocukluk eğitimine giriş. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Akbaş, A., & Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
• Akengin, H., Yıldırım, G., İbrahimoğlu, Z., & Arslan, S. (2014). Öğrencilerin coğrafya dersine ilişkin öz yeterlik algıları ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, (29). https://doi.org/10.14781/mcd.77745
• Akhan, N. E., & Kaymak, B. (2021). Öğretmenlik uygulamasının öğretme motivasyonu ve öğretmenlik özyeterlilik inançlarına etkisi. Journal of International Social Research, 14(76). http://dx.doi.org/10.17719/jisr.11424
• Aksoy, V., Yüksel, K., Diken, İ. H., & Karaaslan, Ö. (2012). Rehber öğretmen adaylarının özel eğitimde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz-yeterlik algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 137-148. https://dergipark.org.tr/en/pub/pauefd/issue/11112/132857
• Alan, B. & Güven, M. (2022). Uluslararası bir kavram karmaşası: yeterlik, yeterlilik ve yetkinlik kavramları üzerine bir doküman incelemesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 12(1), 271-293. https://doi.org/10.18039/ajesi.1004416
• Altunçekiç, A., Yaman, S., & Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu İli Örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
• Aral, N., Tanrıbuyurdu, E. F., Tiryaki, A. Y., Sağlam, M., & Aysu, B. (2015). Türkiye’de çocuk gelişimi alanındaki lisansüstü tezlerin incelenmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 14(1), 7-16. https://doi.org/10.1501/Ashd_0000000103
• Ay, D. (2023). Çocuk gelişimi bölümü üniversite öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme yeterlikleri ve öz-yönetimli öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bartın Üniversitesi.
• Balcı, A. (2021). Sosyal bilimlerde araştırma; yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem A Yayınları.
• Bandura, A. (1994). Self efficacy. V. S. Ramachaudran (Ed.). In: Encylopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). Academic Press.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
• Bandura, A., & Schunk, D. H. (1981). Cultivating competence, self-efficacy, and intrinsic interest through proximal self-motivation. Journal of personality and social psychology, 41(3), 586. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-3514.41.3.586
• Başkurt, A. (2022). 0-18 yaş çocuk gelişiminde tanımanın önemi. Recai Akar (Ed.), Çocuğu tanıma teknikleri (0-18 Yaş Gelişimsel Yaklaşım) içinde. Efe Akademi yayınları.
• Britner, S. L., & Pajares, F. (2006). Sources of science self‐efficacy beliefs of middle school students. Journal of Research in Science Teaching, 43(5), 485-499. https://doi.org/10.1002/tea.20131
• Butler, F. C. (1978). The concept of competence: An operational definition. Educational Technology, 18(1), 7-18. https://www.jstor.org/stable/44418395
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (28. bs.). Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (4. baskıdan çeviri). Eğiten Kitap.
• Çakıroğlu, J., Çakıroğlu, E., & Boone, W. J. (2005). Pre-service teacher self-efficacy beliefs regarding science teaching: A comparison of pre-service teachers in Turkey and the USA. Science Educator, 14(1), 31-40. https://eric.ed.gov/?id=EJ740956
• Çoban, A., & Sanalan, V. A. (2002). Fen bilgisi öğretimi dersinde özgün deney tasarım sürecinin öğretmen adayinin öz yeterlilik algisina etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 1-10. https://dergipark.org.tr/en/pub/erziefd/issue/5990/79723
• Demircioğlu, E., & Yurt, E. (2024). Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Yeterlik Algıları için Dijital Materyal Tasarım Becerilerinin Önemi: İlişkisel Bir Araştırma. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 13(2), 489-499. https://doi.org/10.30703/cije.1346916
• Derman, A. (2007). Kimya öğretmeni adaylarının öz yeterlik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Eilström, P. E., & Kock, H. (2008). Competence development in the workplace: concepts, strategies and effects. Asia pacific education review, 9(1), 5-20. https://doi.org/10.1007/BF03025821
• Gerçek, M., & Özveren, C. G. (2024). Developing Career Resources Through Work-Based Learning: A Qualitative Study on Internship Experiences. Business & Economics Research Journal, 15(3). https://doi.org/10.20409/berj.2024.446
• Hackett, G., & Betz, N. E. (1981). A self-efficacy approach to the career development of women. Journal of Vocational Behavior, 18(3), 326-339. https://doi.org/10.1016/0001-8791(81)90019-1
• Jones, M. G., & Wheatley, J. (1990). Gender differences in teacher‐student interactions in science classrooms. Journal of research in Science Teaching, 27(9), 861-874. https://doi.org/10.1002/tea.3660270906
• Kahyaoğlu, M., & Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Education Journal, 15(1), 73-84. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/49108/626697
• Karacan, S., & Karacan, E. (2004). Meslek yüksekokullarında (MYO) yapılan staj uygulamalarına ilişkin bir araştırma: Kalite ve verimlilik için iş yerleri - MYO işbirliğinin gereği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (8), 168-184.
• Karakuş, İ. (2017). Öğretmen adaylarının öz yeterlik algıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, (9), 361-377. https://dergipark.org.tr/en/pub/kesitakademi/issue/59837/864669
• Karaman, H. B., & Artan, A. E. (2022). Meslek lisesi öğrencilerinde benlik saygısı ve öz yeterlik düzeylerinin staj uygulaması süresince incelenmesi: Turizm meslek lisesi örneği. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 6(1), 113-129. https://doi.org/10.32960/uead.1032504
• Karışan, D. (2017). The impact of student centered microteaching practices on preservice science teachers' self-efficacy beliefs. Turkish Journal of Education, 6(4), 186-199. https://doi.org/10.19128/turje.341776
• Kaysi, F. (2020). Mesleki yeterlik algıları ölçeğinin geliştirilmesi ve uygulaması. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi (UEAD), 4(1), 29-48. https://doi.org/10.32960/uead.693885
• Kodaz, A. F., & Batık, M. V. (2018). Kurum deneyiminin psikolojik danışman adaylarının okul psikolojik danışmanı öz yeterlik algılarına etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 902-929. https://doi.org/10.26466/opus.425811
• Köse, E. (2013). Bilimsel araştırma modelleri. R. Kıncal. (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri (99-123) (2. Baskı) Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kurbanoğlu, S. S. (2004). Öz-yeterlik inancı ve bilgi profesyonelleri için önemi. Bilgi Dünyası, 5(2), 137-152. http://hdl.handle.net/10760/7363
• Kurt, T. (2012). Öğretmenlerin öz yeterlik ve kolektif yeterlik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 195-227. https://dergipark.org.tr/en/pub/tebd/issue/26137/275278
• Leithwood, K. (2007). What We Know About Educational Leadership. In: Burger, J.M., Webber, C.F., Klinck, P. (Eds) Intelligent Leadership: Constructs for thinking education leaders, Springer, 41–66. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-6022-9_4
• Lindberg, O., Rantatalo, O. (2015). Competence in professional practice: A practice theory analysis of police and doctors. Human relations, 68(4) 561–582. https://doi.org/10.1177/0018726714532666
• Morgil, İ., Seçken, N., & Yücel, A. S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 62-72. https://dergipark.org.tr/en/pub/baunfbed/issue/24782/261823
• Mulder, M. (2014). Conceptions of Professional Competence. In: Billett, S., Harteis, C., Gruber, H. (eds) International Handbook of Research in Professional and Practice-based Learning. Springer International Handbooks of Education. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-017-8902-8_5
• Özdemir, C., & Erdoğan, T. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının ilkokuma ve yazma öğretimine ilişkin öz yeterlik inançlarının belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 314-331. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.28551-304637
• Özer, B. (1993). Öğretmen adaylarının etkili öğrenme ve ders çalışmadaki yeterliliği. Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Özteke, H. İ. (2011). İlköğretim okullarında çalışan psikolojik danışmanların sosyal karşılaştırma ve öz-bilinç düzeyleri ile psikolojik danışman öz-yeterlik inancı arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Perales, J. V., García, R. F. M., Tucno, L. N. E., Hinostroza, J. P. J., Fuentes, E. P. N., Ore, K. Z. R., ... & Gutiérrez, A. L. V. (2023). Pre-professional internships and professional training of administration students at Ica. Technium Education and Humanities, 5, 69-88. https://doi.org/10.47577/teh.v5i.8994
• Pires, L. N. (2018). The impacts of early childhood investment: an approach through latent cognitive skills. (Unpublished Doctoral dissertation). Fundação Getulıo Vargas Escola De Economıa De São Paulo.
• Sarıbıyık, M. (2019). Mesleki eğitimde +1 uygulamalı eğitim modeli. Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık.
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.). Pearson.
• Talşık, E. (2016). Müzik öğretmenlerinin mesleki genel yeterlik algıları ile doyum ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki bağıntının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(37), 1-14. https://dergipark.org.tr/en/pub/maeuefd/issue/19410/206439
• Taşkın, Ç. Ş., & Hacıömeroğlu, G. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının özyeterlik inançları: Nicel ve nitel verilere dayalı bir inceleme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 21-40. https://dergipark.org.tr/en/pub/inuefd/issue/8703/108673
• Tepe, S. (2010). Müzik öğretmenliği programında bireysel çalgı eğitimi-gitar öğrencilerinin mesleki yeterlik algılarının değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Tok, Ş. (2016). Mikro öğretim yönteminin öğretmen adaylarının özyeterlik inançlarına ve mesleğe yönelik tutumlarına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 45(212), 5-25. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/36138/405981
• Türk Dil Kurumu. (2024). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
• Ülper, H., & Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. Electronic Turkish Studies, 7(2), 1115-1131.
• Wan, N. Z. N., Razak, S., San, S., Hussin, S. N. A., Abdullah, A., Aziz, A., & Saidi, N. (2024). Exploring the educational impact: a study on accounting students’ learning and development during internship. International Journal Of Education, Psychology And Counselling (IJEPC), 9(54). doi: https://doi.org/10.35631/ijepc.954044
• Xu, L., & Zhang, Y. (2020). Study on factors affecting preschool education service quality: An empirical analysis based on fuzzy cognitive map and evidential theory. Kybernetes, 49(4), 1065-1081. https://doi.org/10.1108/K-08-2018-0442
• Von Suchodoletz, A., Lee, D. S., Henry, J., Tamang, S., Premachandra, B., & Yoshikawa, H. (2023). Early childhood education and care quality and associations with child outcomes: A meta-analysis. Plos One, 18(5), e0285985. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0285985
• Yıldırım, A. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının mesleki öz-yeterlik algıları ile mesleki kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Yaman, S., Koray, Ö. C., & Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-366. https://dergipark.org.tr/en/pub/tebd/issue/26127/275219
• Young, M. E., & Mundial, B. (1996). Early child development: investing in the future. World Bank.