Kripto Para, Pay ve Altın Piyasaları Üçgeni

Year 2025, Issue: 40, 440 - 458, 15.10.2025

Gönül Çifçi

https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1696495

Abstract

Bu çalışma, kripto para, hisse senedi ve altın piyasaları arasındaki ilişkiyi anlamayı amaçlamaktadır. 09/11/2017-17/11/2023 tarihleri arasındaki günlük veri seti ile eşbütünleşme, yapılandırılmış VAR ve nedensellik testleri kullanılmıştır. Bu çalışma için kripto para piyasası olarak bir kripto para sepeti Bu çalışma, kripto para, hisse senedi ve altın piyasaları arasındaki ilişkiyi anlamayı amaçlamaktadır. 09/11/2017-17/11/2023 tarihleri arasındaki günlük veri seti ile eşbütünleşme, yapılandırılmış VAR ve nedensellik testleri kullanılmıştır. Bu çalışma için kripto para piyasası olarak bir kripto para sepeti kabul edilmiştir. Pay piyasalarının kısa vadede hem altın piyasası hem de kripto para piyasası ile tek yönlü ilişkisi vardır. Tüm piyasaların diğer piyasaların fiyat varyansları üzerinde de etkileri vardır. Piyasaların birbirlerine olan fiyat şokları fiyatlar için o kadar da önemli değildir. Ancak, kendi fiyat şokları ilgili değişkenin fiyatlarını birkaç gün etkiler. Borsa, altın piyasası ve kripto para piyasası ile asimetrik bir ilişkiye sahiptir. Pay fiyatında %1.00' lik bir artış, altın ve kripto para fiyatlarında sırasıyla %2,35 ve %2,42 oranında düşüşe neden olur. Altın veya borsa göz ardı edilirse, altın fiyatlarındaki %1,00' lik artış, kripto para fiyatlarında %0.69'luk bir düşüşe neden olur veya hisse senedi fiyatlarındaki %1,00' lik artış, kripto para fiyatlarını %4, 03 oranında düşürür.

Keywords

Kripto Para , Pay Piyasası , Altın Piyasası , Riskten Kaçınma , Portföy Yönetimi

Triangle of Cryptocurrency, Stock, and Gold Markets

Abstract

This study aims to understand the relationship among cryptocurrency, stock, and gold markets. Cointegration, structured VAR, and causality tests were used with daily datasets from 11/09/2017 to 11/17/2023. A cryptocurrency basket is accepted as the cryptocurrency market for this study. The stock markets have a one-way relationship both with the gold and cryptocurrency markets in the short-run. All markets have effects on other markets’ price variances, as well. The price shocks of the markets to each other are not so essential for the prices. However, their own price shocks impact their prices for a few days. The stock market has asymmetric relationships with the gold and cryptocurrency markets. A 1.00 % rise in stock price causes declines in the gold and cryptocurrency prices by 2.35% and 2.42%, respectively. If the gold market or stock market is ignored, a 1.00% rise in gold prices causes a 0.69% rise in cryptocurrency prices, or a 1.00% rise in stock prices raises the cryptocurrency prices by 4.03%.

Keywords

Cryptocurrency , Stock Market , Gold Market , Hedging , Portfolio Management

References

• Breusch, T.S. and Pagan, A.R. (1979). A simple test for heteroscedasticity and random coefficient variation. Econometrica, 47(5).
• Breusch, T. and Pagan, A.R (1980). The LM test and its applications to model specification in econometrics. Review of Economic Studies, 47. 239-254.
• Caferra, R. and Vidal-Tomás, D. (2021). Who raised from the abyss? A comparison between cryptocurrency and stock market dynamics during the COVID-19 pandemic. Finance Research Letters, 43, 101954. https://doi.org/10.1016/j.frl.2021.101954
• Chen, K. and Wang, M. (2019). Is gold a hedge and safe haven for stock market? Applied Economics Letters, 26(13), 1080-1086. https://doi.org/10.1080/13504851.2018.1537469.
• Corbet, S., Meegan, A., Larkin, C., Lucey, B. and Yarovaya, L. (2018). Exploring the dynamic relationships between cryptocurrencies and other financial assets. Economics Letters, 165, 28-34. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2018.01.004
• Çifçi, G. (2025). Kahverengi kripto ve yeşil kripto paraların yatırımcı risk toleransı ile ilişkilisi: Yerli yatırımcılar bazında A-ARDL ve NARDL yöntemleri ile bir değerlendirme. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 130-153. https://doi.org/10.33707/akuiibfd.1551277
• Çetin, M. and Sezen, S. (2018). Türkiye’de yenilenebilir ve yenilenemeyen enerji tüketimi, ekonomik büyüme ve karbondioksit salınımı arasındaki ilişki: Bir SVAR (yapısal var) analizi. Journal of Management and Economics Research, 16(1), 136-157. https://doi.org/10.11611/yead.385401
• Dickey, D. A., and Fuller, W. A. (1979) Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association 74(366a): 427-431. https://doi.org/10.1080/01621459.1979.10482531.
• Dwyer, G. P. (2015). The Johansen tests for cointegration. White Paper, 516.
• Gambarelli, L., Marchi, G. and Muzzioli, S. (2023). Hedging effectiveness of cryptocurrencies in the European stock market. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 84, 101757. https://doi.org/10.1016/j.intfin.2023.101757
• Garda, N. and Şahin, İ. E.(2025). Kripto paraların psikolojik çekiciliği ve yatırımcı davranışları: Davranışsal finans perspektifinden bir inceleme. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 107-121.
• Gemici, E., Gök, R., and Bouri, E. (2023). Predictability of risk appetite in Turkey: Local versus global factors. Emerging Markets Review, 55, 101018. https://doi.org/10.1016/j.ememar.2023.101018
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 424-438.
• González, M. D. L. O., Jareño, F. and Skinner, F. S. (2021). Asymmetric interdependencies between large capital cryptocurrency and Gold returns during the COVID-19 pandemic crisis. International Review of Financial Analysis, 76, 101773. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2021.101773
• Gökalp, B. T. (2022). Kripto para piyasasının Borsa İstanbul endeksleri üzerindeki etkileri. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(2), 481-499. https://doi.org/ 10.30784/epfad.1081705
• Ha, L.T. (2023), Interlinkages of cryptocurrency and stock markets during COVID-19 pandemic by applying a TVP-VAR extended joint connected approach, Journal of Economic Studies, 50(3), 407-428. https://doi.org/:10.1108/JES-01-2022-0055
• Klein, T., Thu, H. P. and Walther, T. (2018). Bitcoin is not the new gold–a comparison of volatility, correlation, and portfolio performance. International Review of Financial Analysis, 59, 105-116. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2018.07.010
• Koy, A. Yaman, M. and Mete, S. (2021). Kripto paraların volatilite modelinde ABD borsa endekslerinin yeri: Bitcoin üzerine bir uygulama. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(24), 159-170. https://doi.org/10.14784/marufacd.880672
• Maggiora, D. D. and Skerman, R. (2009). Johansen cointegration analysis of American and European stock market indices: An empirical study. Master Thesis.
• Johansen, S. and Juselius, K. (1990) Maximum likelihood estimation and ınference on cointegration—with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 169-210. https://doi.org/10.1111/j.1468-0084.1990. mp52002003.x
• Junior, P.O., Adam, A. M. and Tweneboah, G. (2020). Connectedness of cryptocurrencies and gold returns: Evidence from frequency-dependent quantile regressions. Cogent Economics & Finance, 8(1), 1804037. https://doi.org/10.1080/23322039.2020.1804037
• Öget, E. (2023). Bitcoin’in kriz dönemindeki çeşitlendirici etkisi: G7’den kanıtlar. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (100), 105-120. https://doi.org/10.25095/mufad.1311409
• Öncü, M. A., Çömlekçi, İ., Yazgan, H. İ. and Bar, M. (2015). Yatırım araçları arasındaki eşbütünleşme (BIST 100, altın, reel döviz kuru). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15(1), 43-57. https://www.researchgate.net/profile/Halil_Yazgan/publication/386274021_.pdf
• Özer, A., Kaya, A. and Özer, N. (2011). Hisse senedi fiyatlari ile makroekonomik değişkenlerin etkileşimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 163-182. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/210999
• Phillips, P.C.B. & P. Perron (1988) Testing for a unit root in time series regression. Biometrika 75, 335-346.
• Sami, M. and Abdallah, W. (2021), How does the cryptocurrency market affect the stock market performance in the MENA region?, Journal of Economic and Administrative Sciences, 37(4),741-753. https://doi.org/10.1108/JEAS-07-2019-0078
• Sevüktekin, M. and Çınar, M. (2017). Ekonometrik zaman serileri analizi: EViews uygulamalı. Dora Yayınları. İstanbul
• Statista, (2024, February 10) Share of respondents who indicated they either owned or used cryptocurrencies in 56 countries and territories worldwide from 2019 to 2023. https://www.statista.com/statistics/1202468/global-cryptocurrency-ownership/
• Stensås, A., Nygaard, M. F., Kyaw, K. and Treepongkaruna, S. (2019). Can Bitcoin be a diversifier, hedge or safe haven tool?. Cogent Economics & Finance, 7(1), 1593072. https://doi.org/10.1080/23322039.2019.1593072
• Şenol, Z., Gülcemal, T. and Çakan, O. (2022). Kripto paralarla borsalar arasındaki volatilite yayılımı. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(4), 925-943. https://doi.org/10.30784/epfad.1200423
• Telek, C. and Şit, A. (2020). Kripto paraların altın ve dövizle ilişkisi: Bitcoin örneği. Turkish Studies-Economy, 15(2), 913-924. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies
• Toprak, Y.D. and Kubar, Y. (2023). Seçilmiş borsa endeksleri ile kripto para birimleri arasındaki ilişki üzerine ekonometrik bir analiz. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 25(44), 21-45. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2607128
• Velip, S., Jambotkar, M. and Velip, S. (2023). A wavelet-based time-frequency dependency and safe haven attributes of gold: evidence from the Russia–Ukraine war. Applied Economics Letters, 1-6. https://doi.org/10.1080/13504851.2023.2275644
• Wang, H., Wang, X., Yin, S. and Ji, H. (2022). The asymmetric contagion effect between stock market and cryptocurrency market. Finance Research Letters, 46, 102345. https://doi.org/10.1016/j.frl.2021.102345
• Yamaka, W. (2024). Understanding the Nexus Between Emerging Stock Market Volatility and Gold Price Shocks. In: Ngoc Thach, N., Kreinovich, V., Ha, D.T., Trung, N.D. (eds) Optimal Transport Statistics for Economics and Related Topics. Studies in Systems, Decision and Control, vol 483. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-031-35763-3_48