Sezaryen Sonrası Ağrı ve Hemşirelik Bakımı

Yıl 2020, Sayı: 11, 267 - 278, 31.08.2020

Hülya Elmalı Şimşek , Şule Alpar Ecevit

https://doi.org/10.38079/igusabder.681325

Cited By: 3

Öz

Sezaryen ile doğum doğal doğumun mümkün olmadığı durumlarda hayat kurtarıcı bir girişimdir. Bununla beraber diğer cerrahi operasyonlara benzer olarak birçok riskli durumu, girişim sonrası yaşanabilecek birçok sorunu ve komplikasyonu da beraberinde getirebilmektedir. Sezaryen operasyonu sonrası yaşanabilecek sorunlardan biri olan ağrı postpartum dönemde anneyi sıkıntıya sokmaktadır. Anne günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirememe, kendisinin ve bebeğinin bakımında zorlanma, anne bebek etkileşiminde gecikme gibi birçok sorun yaşayabilmektedir. Bu noktada bireylerle uzun süre birlikte olan hemşirelerin rolü büyüktür. Hemşirelerin ağrı yönetiminde bakım sürecini etkin bir şekilde kullanarak tanılama, farmakolojik ve farmakolojik olmayan ağrı giderme yöntemlerini de hemşirelik girişimlerine dahil ederek uygulamalarda bulunma ve sonuçları değerlendirmeleri önemlidir. Bu derlemede sezaryen sonrası ağrı yönetimin önemi ve ağrı yönetimine yönelik hemşirelik bakım sürecine değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ağrı, ağrı yönetimi, hemşirelik, sezaryen

Post-Cesarean Section Pain and Nursing Care

Öz

Caesarean section is a life-saving procedure when natural delivery is not possible. However, as with other surgical procedures, it may cause many risks related to anesthesia and surgical procedure, and many problems and complications that may occur after the intervention. Pain, which is one of the problems that may be experienced after cesarean operation, puts the mother in distress in the postpartum period. The mother may experience many problems such as not being able to perform daily normal activities, difficulty in caring for herself and her baby, and delay in mother-infant interaction. It is important for nurses to use the care process effectively in pain management and to include diagnostic, pharmacological and non-pharmacological pain relief methods in nursing interventions and to evaluate the results. In this review, the importance of pain management after cesarean section and the nursing care process for pain management are discussed.

Anahtar Kelimeler

Cesarean section, nursing, pain, pain management

Kaynakça

• Eker A, Yurdakul M. Sezaryen sonrası verilen bakımın hasta memnuniyetine etkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2008;1(1):26-35.
• Karabel MP, Demirbaş M, İnci MB. Türkiye’de ve dünyada değişen sezaryen sıklığı ve olası nedenleri. Sakarya Tıp Dergisi. 2017;7(4):158-163.
• Kıyak Çağlayan E, Kara M, Cihan Gürel Y. Kliniğimizde üç yıllık sezaryen oranı ve endikasyonları. Journal of Experimental and Clinical Medicine. 2020;27:50-53.
• Ratwisch G, Çankaya S. The effect of reflexology on lactation and postpartum comfort in caesarean‐delivery primiparous mothers: A randomized controlled study. Int J Nurs Pract. 2020;26:1-12.
• Ergöl Ş, Kürtüncü M. Bir üniversite hastanesinde kadınların sezaryen doğum tercihlerini etkileyen faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014;26-34.
• Gözükara F, Eroğlu K. Sezaryen doğum artışını önlemenin bir yolu: “bir kez sezaryen hep sezaryen” yaklaşımı yerine sezaryen sonrası vajinal doğum ve hemşirenin rolleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 2011;89-100.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye nüfus ve sağlık araştırması 2018. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü; 2019.s.115.
• Hotun Şahin N. Seksio-Sezaryen: Yaygınlığı ve sonuçları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2009;2(3):93-98.
• Acar K, Acar H, Demir F, Eti Aslan F. Cerrahi sonrası ağrı insidansı ve analjezik kullanım miktarının belirlenmesi. ACU Sağlık Bil Dergisi. 2016;(2):85-91.
• Üstgörül S, Yanıkkerem E. Postpartum dönemde kadınların psikososyal durumları ve etkileyen risk faktörleri. G.O.P. Taksim E.A.H. JAREN. 2017;3(Ek sayı):61-68.
• Aslan Ş, Okumuş F. Primipar kadınların doğum deneyim algıları üzerine doğum beklentilerinin etkisi. HSP. 2017;4(1):32-40.
• Şen H, Sizlan A, Yanarateş Ö, ve ark. The effect of musical therapy on postoperative pain after caesarean section. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2009;8(2):107-112.
• Sağkal Midilli T, Eşer İ. Effects of reiki on post-cesarean delivery pain, anxiety, and hemodynamic parameters: A randomized, controlled clinical trial. Pain Management Nursing. 2015;16(3):388-399.
• Yılmaz Ş. Vajinal yol ve sezaryenle doğum yapan kadınların doğumdan sonra kendi ve yenidoğan bakımında yaşadığı sorunlar [Yüksek Lisans Tezi]. Sivas, Türkiye. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2002.
• Günay İ. Sezaryen sonrası emzirme. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2011;8(1):28-30.
• Amanak K, Karaçam Z. Sezaryen ile doğum yapan kadınların postpartum erken dönemde öz bakım ve bebek bakımı konularında yaşadıkları sorunların belirlenmesi. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi. 2018;28(1):17-22.
• Karlström A, Engström‐Olofsson R, GustafNorbergh K, Sjöling M, Hildingsson I. Postoperative pain after cesarean birth affects breastfeeding and ınfant care. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing. 2007;36(5):430-440.
• Çapık A, Özkan H, Ejder Apay S. Loğusaların doğum sonu konfor düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2014;7(3):186-192.
• Karaman Özlü Z, Soydan S, Çapık A, ve ark. Sezaryen ameliyatı olan lohusalarda progresif gevşeme egzersizlerini ağrı kontrolü üzerine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;19(1):58-64.
• Hüseyinoğlu Ü, Ülker K, Temur İ, Kütük M. Elektif sezaryen doğum sonrası postoperatif ağrı gideriminde meperidin ve tramadolün karșılaștırılması: Bir prospektif randomize çalıșma. Kafkas J Med Sci. 2011;1(2):53-56.
• Akarsu S, Şahin Ş, Kara C, Akdemir N, Değerli S. Sezaryen doğum sonrası akut postoperatif ağrının tedavisinde parenteral parasetamol ve diklofenakin karşılaştırılması. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi. 2010;7(4):262-266.
• Dikmen Demir Y. Ağrı ve yönetimi. In: Aştı TA, Karadağ A, eds. Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilimi ve Sanatı. İstanbul. Akademi Basın ve Yayıncılık. 2013;634-655.
• Eti Aslan F, Öntürk ZK, Uslu Y. In: Eti Aslan F, ed. Sağlığın Değerlendirilmesi. Ankara. Özyurt Matbaacılık. 2014;47-55.
• Özcan Ş, Aslan E. Normal doğumda ve sezaryen doğumda anne memnuniyetinin belirlenmesi. Florence Nigthingale Hemşirelik Dergisi. 2015;23(1):41-48.
• Eti Aslan F, Çavdar İ. Cerrahi ağrı. In: Eti Aslan F, eds. Ağrı Doğası ve Kontrolü. Ankara. Akademisyen Tıp Kitabevi. 2014;204-212.
• Baydar H. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi. 5.Baskı, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları. 2016;107-108.
• Özdemir Alkanat H. Aromaterapi. In: Başer M, Taşçı M, eds. Kanıta Dayalı Rehberleriyle Tamamlayıcı ve Destekleyici Uygulamalar.1. Baskı. Ankara. Akademisyen Tıp Kitabı. 2015;39-40.
• Mutluay Yayla E, Özdemir L. Effect of inhalation aromatherapy on procedural pain and anxiety after needle insertion into an ımplantable central venous port catheter. Cancer Nursing. 2019;42(1):35-41. doi:10.1097/NCC.0000000000000551
• Jun YS, Kang P, Min SS, Lee JM, Kim HK, Seol GH. Effect of eucalyptus oil ınhalation on pain and ınflammatory responses after total knee replacement: A randomized clinical trial. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 2013;2013:502727. doi:10.1155/2013/502727
• Kim TK, Wajda M, Cuff G, et al. Evaluation of aromatherapy in treating postoperative pain: Pilot study. Pain Practice. 2006;6(4):273-277.
• Dimitriou V, Mavridou P, Manataki A, Damigos D. The use of aromatherapy for postoperative pain management: A systematic review of randomized controlled trials. Journal of Perianesthesia Nursing. 2017;32(6):530-541.
• Lakhan SE, Sheafer H, Tepper D. The effectiveness of aromatherapy in reducing pain: a systematic review and meta-analysis. Pain Research and Treatment. 2016;8158693. doi:10.1155/2016/8158693
• Utami S. Efektivitas aromaterapi bitter orange terhadap nyeri post partum sectio caesarea. Unnes Journal of Public Health. 2016;5(4):316-623.
• Apryanti YP. The impact of lavender aromatherapy on pain intensity and beta-endorphin levels in post-caesarean mothers. Belitung Nursing Journal. 2017;3(5):487-495.
• Mamuk R, Dava Nİ. Doğum ağrısının kontrolünde kullanılan nonfarmakolojik gevşeme ve tensel uyarılma yöntemleri. Ş.E.E.A.H. Tıp Bülteni. 2010;44:137-144.
• Abbaspoor Z, Akbari M, Najar S. Effect of foot and hand massage in post–cesarean section pain control: A randomized control trial. Pain Management Nursing. 2014;15(1):132-136.
• Ebneshahidi A, Mohseni M. The effect of patient-selected music on early postoperative pain, anxiety, and hemodynamic profile in cesarean section surgery. The Journal of Alternative and Comp ementary Medicine. 2008;14(7):827-831.