Normal ve Üstün Zekâlı Çocukların Sosyal Uyum ve Beceri Düzeyleri ile Ebeveynlerinin Çocuk Yetiştirme Tutumları Arasındaki İlişki

Year 2022, Issue 18, 797 - 811, 31.12.2022

Tuba EKER ÜNAL Deniz YILDIZ

https://doi.org/10.38079/igusabder.978728

Abstract

Amaç: Bu çalışma, üstün zekâlı olan çocukların sosyal uyum ve beceri düzeyleri açısından normal zekâlı çocuklardan farklılaşıp farklılaşmadığını ve anne baba tutumlarının sosyal uyum ve beceri düzeylerine etkisini araştırmayı amaçlamaktadır.

Yöntem: Araştırmaya 6-10 yaş arasında toplam 90 çocuk ile başlanmış, eksik veya tekrar yanıtlanan ölçekler elenerek, 75 katılımcının sonuçları araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Sosyodemografik Veri Formu, Sosyal Uyum ve Beceri Ölçeği (SUBÖ), Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği (PARI) ve Wechsler Çocuklar İçin Zekâ Ölçeği-IV (WÇZÖ-IV) kullanılmıştır. Toplanan veriler SPSS paket programı kullanılarak analiz edilmiştir.

Bulgular: Katılımcıların SUBÖ’den ve PARI’den aldıkları ortalama puanların zekâ aralıklarına göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Normal zekâlı katılımcıların ebeveynlerinin PARI demokratik ve eşitlikçi tutum puanları ile katılımcıların SUBÖ ve alt boyutlarından aldıkları puanlar arasında negatif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Üstün zekâlı çocukların ebeveynlerinin PARI aşırı kontrol ve sıkı disiplin tutumu puanları ile katılımcıların SUBÖ dikkat ve hareketlilik ile sosyal ilişki alt boyut puanları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Üstün zekâlı çocukların ebeveynlerinin PARI ev kadınlığının reddi alt boyut puanları ile SUBÖ ve alt boyut puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p<0,05).

Sonuç: Çalışma sonuçlarına göre çocukların zekâ seviyesinden bağımsız olarak ebeveynler demokratik tutum sergilediğinde çocukların sosyal uyum ve beceri düzeylerinde artış meydana gelmektedir. Bu kapsamda çocukların sosyal uyum ve becerilerini arttırmak adına anne baba tutumları üzerine yapılacak olan eğitim ve çalışmaların yararlı olabileceği düşünülmektedir.

Keywords

Çocuk yetiştirme, zekâ testleri, sosyal beceriler, sosyal uyum, üstün zekâlı çocuklar

The Relationship Between Social Adaptation and Skill Levels and Parents' Child-Rearing Attitudes of Normal and Gifted Children

Abstract

Aim: This study aims to investigate whether gifted children differ from children with normal intelligence in terms of social adaptation and skill levels, and the effect of parental attitudes on social adaptation and skill levels.

Method: The research was started with a total of 90 children between the ages of 6-10, and since the scales that were answered incompletely or several times were eliminated, the results of 75 participants were included in the study. Sociodemographic Data Form, Social Adaptation and Skills Scale (SASS), Parental Attitude Research Instrument (PARI) and Wechsler Intelligence Scale for Children-IV (WISC-IV) were used as data collection tools in the study. The collected data were analyzed using the SPSS package program.

Results: It was determined that the mean SASS and PARI scores of the participants did not differ significantly according to their intelligence ranges (p>0,05). A negative and significant relationship was found between the democratic and equality recognition attitude scores of the parents and scores of SASS and its sub-dimensions of the participants with normal intelligence (p<0,05). Positive and significant relationship was found between overcontrol and strict discipline attitude scores of the parents and scores of attention-mobility and social relations sub-dimesion of SASS of gifted participants ( p<0,05). Positive and significant relationship was found between rejection of housewifery attitude of parents and scores of SASS and its sub-dimensions of gifted children ( p<0,05).

Conclusion: According to the results of the study regardless of children's intelligence level when parents have a democratic attitude, social adaptation and skill levels of their children increase. In this context, it is thought that training and working on parental attitudes in order to increase children’s social adaptation and skills might be beneficial.  

Keywords

Child rearing, intelligence tests, social skills, social adaptation, gifted children, Çocuk yetiştirme, zekâ testleri, sosyal beceriler, sosyal uyum, üstün zekâlı çocuklar

References

• Gresham FM. Conseptional and definitional issues in the assessment of children’s social skills: Implications for classificatioans and training. Journal Of Clinical Child Pyschology. 1986;15(1):3-15.
• Morawska MA, Sanders RM. Parenting gifted and talented children: Conceptual and empirical foundations. Gifted Child Quarterly. 2009;163-173.
• Öğretici AE. Bir grup üstün zekalı çocuğun sosyal uyumlarının incelenmesi [yüksek lisans tezi]. İstanbul, Türkiye: İstanbul Gelişim Üniversitesi; 2017.
• Kaya F, Kanık P, Alkın S. Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ ve iletişim becerileri düzeylerinin karşılaştırılması. International Online Journal of Educational Sciences. 2016;8(1):229-244.
• Oğurlu Ü. Üstün zekâlı ve yeteneklilerde sosyal uyum ve arkadaşlık ilişkileri: Literatür taraması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2010;3(39):90-99.
• Yeşilyaprak B. Üniversitelerimizde psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 1993;1(4):12-15.
• Çiftçi İ, Sucuoğlu B. Bilişsel Süreç Yaklaşımıyla Sosyal Beceri Öğretimi. Ankara: Kök Yayıncılık; 2003.
• Ogelman HG, Önder A, Seçer Z, Erten H. Anne tutumlarının 5-6 yaş çocuklarının sosyal becerilerini ve okula uyumlarının yordayıcı etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2013;29:143-152.
• Özyürek A. Okul öncesi çocukların sosyal beceri düzeyleri ile anne tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi. 2015;45(206):106-120.
• Yılmaz-Bolat E. Anne baba tutumlarının çocukların sosyal becerileri üzerindeki etkisi. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi. 2018;2(2):32-38.
• Morawska A, Sanders MR. Parenting gifted and talented children: Conceptual and empirical foundations. Gifted Child Quarterly. 2009;53(3):163-173.
• Dwairy M. Parenting styles and mental health of Arab gifted adolescents. Gifted Child Quarterly. 2004;48:275-286.
• Savaşır I, Şahin N. Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği Uygulama Kitapçığı. I. Savaşır ve N. Şahin, çev. Ankara: Türk Psikologlar Derneği; 1995.
• Uluç S. Öktem F, Erden G. Wechsler çocuklar için zekâ ölçeği-IV: Klinik bağlamda zekânın değerlendirilmesinde Türkiye için yeni bir dönem. Türk Psikoloji Yazıları. 2011;14:40-57.
• Sezgin N, Akman S. 6-12 yaş Türk çocukları için sosyal uyum ve beceri ölçeği–Subö. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2014;5(3):58-79.
• Schaefer ES, Bell RQ. Development of a parental attitude research instrument. Child Development. 1958;29(3):339-361. doi:10.1111/j.1467-8624.1958.tb04891.x.
• Nalbantoğlu G. 6 ile 11 Yaş Arasında Çocuklarda Görülen Ruhsal Sorunların Annelerin Bağlanma Düzeyi Çocuk Yetiştirme Tutumu ve Aile İşlevleri İle Olan İlişkisi [yüksek lisans tezi]. İstanbul, Türkiye: İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2016.
• Cirhinlioğlu FG. Çocuk Ruh Sağlığı ve Gelişimi. Ankara: Nobel Yayınevi; 2001.
• Dwairy M. Parenting styles and mental health of Arab gifted adolescents. Gifted Child Quarterly. 2004;48(4):275-286. doi:10.1177/001698620404800403.
• Uyaroğlu B. Üstün Yetenekli ve Normal Gelişim Gösteren İlköğretim Öğrencilerinin Empati Becerileri ve Duygusal Zekâ Düzeyleri ile Anne-Baba Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi [yüksek lisans tezi]. Ankara, Türkiye: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2011.
• Toplu D, Yaşlıoğlu M, Pekdemir I. Duygusal zekâ ve çatışma yönetimin yöntemleri arasındaki ilişki ve bu ilişkide lider üye etkileşiminin rolü. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2013;11(22):191-220.
• Hua O, Shore BM, Makarova E. inquiry-based instruction within a community of practice for gifted– Adhd college students. Gifted Education International. 2012;1(13):1-13. doi:10.1177/0261429412447709.
• Arı R, Seçer ZŞ. Farklı ana baba tutumlarının çocukların psikososyal temelli problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2003:451-464.
• Kızılpınar S, Çolak B, Atak F, Öncü B. Ergenlerde anne baba tutumlarının içselleştirme ve dışsallaştırma bozuklukları ile ilişkisi. Kriz Dergisi. 2019;27(2):63-70.
• Durmuş R. 3-6 Yaş Arası Çocuğu Olan Ebeveynlerin Kişilik Özellikleri İle Anne-Baba Tutumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi [yüksek lisans tezi]. İstanbul, Türkiye: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı; 2006.
• Campos JJ, Campos RG, Barrett KC. Emergent themes in the study of emotional development and emotion regulation. Developmental Psychology. 1989;25(3):394–402. doi:10.1037/0012-1649.25.3.394.
• Yurdeşen S, Erol N, Gençöz T. The effects of parental attitudes and mothers’ psychological well-being on the emotional and behavioral problems of their preschool children. Matern Child Health. 2013;17:68–75. doi:10.1007/s10995-012-0946-6.
• Gülay H, Önder A. Annelerin tutumlarına göre 5-6 yaş çocuklarının sosyal-duygusal uyum düzeyleri. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2011;1(1):86-104.
• Nezhad MZ, Kiuru N, Aunola K, et al. Social withdrawal in children moderates the association between parenting styles and the children’s own socioemotional development. Journal Of Child Psychology And Psychiatry. 2014;55(11):1260-1269. doi:10.1111/jcpp.12251.
• Öztürk SY. Aile içi iletişimin ergenin duygusal sağlığına etkisi (Keçiören ilçesi örneği) [yüksek lisans tezi]. Ankara, Türkiye: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Eğitimi Anabilim Dalı; 2006.
• Cohen M. Parental Attitudes Toward Child-Rearing: Toward the Development of A New Measure [master’s thesis]. Montreal, Canada: Department of Educational Psychology Mcgill University; 1990.