Examination of Hospital and Health Institutions Business Management Postgraduate Theses with Content Analysis

Yıl 2024, Sayı: 22, 273 - 292, 30.04.2024

Nurgül Erdal , Filiz Sivaslıoğlu

https://doi.org/10.38079/igusabder.1338554

Öz

Aim: Health is the basic rights of individuals that enable them to achieve their cultural, social, and economic achievements. A fair and balanced distribution of health services, which is one of the important problems of countries, is a common goal to be achieved. Hospitals, which have an important place in health services, are among the health institutions that offer health services to individuals who need health standing up or in bed. This study aims to examine the scientific studies in the theses made in the field of business management in hospitals and health institutions, to reveal the status of these theses, and to identify the deficiencies and make suggestions. In the current study, the trends of the theses made in Turkey were considered by content analysis. The thesis studies were examined in the context of the years, universities, health institutions and units, thesis topics, and study methods. As a result of the findings obtained, it is seen that the majority of master's theses are. In addition, it is observed that theses are written more at state universities, and theses with the most emphasis on the Turkish language stand out. The theses were produced more intensively in Istanbul, Ankara, and Izmir provinces. It is thought that with this study, researchers can be helped in their studies.
Method: The research was scanned from the Turkish Higher Education Institution National Thesis Center database with the keyword "hospital management" between 01.02.2023 and 30.03.2023. As a result of the screening, 367 theses were reached. Those written between 2000 and 2023 were included in the research, and those written outside these dates were not included. The collected data was analyzed using WordArt, Microsoft Word 2015, Microsoft Excel, and SPSS package programs. The results were interpreted and suggestions were made.
Results: A total of 367 postgraduate theses were examined, of which 304 (82.8%) were master's degree, 55 (15.0%) were doctoral and 8 (2.2%) were medical specialization. The vast majority of them were produced at state universities and the majority were written in Turkish. Most of theses were written in 2014-2018. Most theses were written in Istanbul and Beykent University. Professors are the majority as thesis advisors. Most of theses were produced in the management of hospitals and health institutions, followed by the nursing department. More theses were written in the business management department and the hospital and health management department. Quantitative research predominates as a research method. As a sample, healthcare workers were preferred. The majority of hospitals are public hospitals, and most of the data was collected by survey method. Page numbers vary between 42-518.
Conclusion: Health is closely related to the development level of the individual and society. For healthcare businesses to operate effectively and efficiently, there is a need for new-generation managers who know business management, are knowledgeable, and adhere to ethical rules. To fill this gap and train qualified managers for health institutions, universities have opened many departments and organized their curricula accordingly. Many healthcare professionals have taken their place in the field by receiving postgraduate education in business management of hospitals and health institutions, in addition to their medical duties. This research was planned to determine the current trend and to show which topics can be studied in the future.

Anahtar Kelimeler

Hospital, health institution, hospital management, postgraduate thesis, business

Hastane ve Sağlık Kurumları İşletme Yönetimi Lisansüstü Tezlerinin İçerik Analizi ile İncelenmesi

Öz

Amaç: Sağlık, bireylerin kültürel, sosyal ve ekonomik olarak kazanımlarını elde etmelerini sağlayan temel haklarıdır. Ülkelerin önemli sorunlarından biri olan sağlık hizmetlerinin adil ve dengeli bir şekilde dağıtılması ulaşılmak istenen ortak bir hedeftir. Sağlık hizmetlerinde önemli yeri olan hastaneler, sağlığa ihtiyaç duyan bireylere sağlık hizmetlerini ayakta veya yatakta sunan sağlık kuruluşlarındandır. Bu çalışmada, hastane ve sağlık kurumlarında işletme yönetimi alanında yapılmış tezlerde bilimsel çalışmaların incelenmesi, bu tezlerin durumunun gözler önüne serilmesi ve eksiklerin belirlenerek önerilerde bulunulması amaçlanmaktadır. Mevcut çalışmada, Türkiye’de yapılmış tezlerin eğilimleri içerik analizi ile ele alınmıştır. İncelenen tez çalışmaları, yıllar, üniversiteler, sağlık kurum ve birimleri, tez konuları ve çalışma yöntemleri bağlamında incelenmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda yüksek lisans tezlerinin çoğunlukta olduğu görülmektedir. Ayrıca tezlerin devlet üniversitelerinde daha fazla yazıldığı ve en fazla Türkçe dili ağırlıklı olan tezlerin öne çıktığı görülmektedir. Tezler İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde daha yoğun üretilmiştir. Bu çalışmanın, ileride yapılacak çalışmalara yardımcı olabileceği öngörülmektedir.
Yöntem: Araştırma, 01.02.2023 ile 30.03.2023 tarihleri arasında Türkiye Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi veri tabanından “hastane yönetimi” anahtar kelimesi ile tarama yapılmıştır. Tarama sonucunda, 367 teze ulaşılmıştır. Araştırmaya, 2000-2023 yılları arasında yazılanlar araştırmaya dâhil edilmiş ve bu tarihler dışındakiler alınmamıştır. Toplanan veriler WordArt, Microsoft Word 2015, Microsoft Excel ve SPSS paket programları kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar yorumlanmış ve önerilerde bulunulmuştur.
Bulgular: Toplam 367 lisansüstü tez incelenmiş olup bunların, 304 (%82,8) tanesi yüksek lisans, 55 (%15,0) tanesi doktora ve 8 (%2,2) tanesi tıpta uzmanlıktır. Büyük çoğunluğu devlet üniversitelerinde üretilmiş ve çoğunluğu Türkçe yazılmıştır. En fazla tez 2014-2018 yıllarında yazılmıştır. İstanbul ilinde ve Beykent Üniversitesinde en fazla tez yazılmıştır. Tez danışmanı olarak profosörler çoğunluktadır. Hastane ve sağlık kurumları yönetiminde en fazla tez üretilmiş olup bunu hemşirelik bölümü takip etmiştir. İşletme yönetimi anabilim dalı ve hastane ve sağlık yönetimi bilim dalında daha fazla tez yazılmıştır. Araştırma yöntemi olarak nicel araştırmalar çoğunluktadır. Örneklem olarak, sağlık çalışanları tercih edilmiştir. Hastane olarak devlet hastaneleri çoğunlukta olup verilerin büyük bir çoğunluğu anket yöntemiyle toplanmıştır. Sayfa sayıları ise 42-518 arasında değişmektedir.
Sonuç: Sağlık, birey ve toplumun gelişmişlik seviyesiyle yakından ilişkilidir. Sağlık işletmelerinin etkin ve verimli olarak işleyebilmesi için sağlık kurumları işletme yönetimini bilen, bilgili, etik kurallara bağlı, yeni nesil yöneticilere ihtiyaç vardır. Üniversitelerde bu boşluğu doldurmak ve sağlık kurumları için nitelikli yöneticiler yetiştirmek için birçok bölümler açmışlar ve müfredatlarını buna göre düzenlemişlerdir. Birçok sağlık çalışanı da tıbbi görevleri yanında hastane ve sağlık kurumları işletme yönetimi lisansüstü eğitim alarak sahada yerlerini almışlardır. Bu araştırma, güncel eğilimi belirlemek ve gelecekte de hangi konular hakkında çalışmalar yapılabileceğini göstermek için planlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hastane, sağlık kurumu, hastane yönetimi, lisansüstü tez, işletme

Kaynakça

• 1. Biçer İ, Ömürgönülşen M. Sağlık kurumlari yöneticilerinin tedarik zinciri yönetimi algılarının belirlenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2019;22(3):599-618.
• 2. Güner S, Köse I. A new approach that proposes TRIZ as a creative problem-solving technique in health services. Research Journal of Business and Management. 2020;7(2):67-79.
• 3. Çırpan H, Güner Ş. Kaotik durumlarda hastane yönetimi ve liderlik: Kovid-19 salgını üzerine nitel bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2021;12(30):449-465.
• 4. Canatan-Gençer Ç, Er F, Barut B, Kara Y. Koruyucu sağlık hizmetlerinin sunumunda sosyal hizmet mesleğinin önemi. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2021;32(3):1125-1142.
• 5. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2021 Haber Bülteni Yayımlanmıştır. Güncellenme Tarihi 27 Nisan 2023.
• 6. Gökkaya D, Erdem R. Türkiye’de kamu özel ortaklığı bağlamında şehir hastanelerinin değerlendirilmesi: nitel bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. 2021;(31):73-96.
• 7. Ağırbaş İ. Hastane Yönetimi ve Organizasyon. Siyasal Kitabevi. 2 Baskı,2016.
• 8. Yorulmaz M. Sağlık yönetimi bölümü öğrencilerinin bölümü tercih etme nedenlerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2019;22(1):74-82.
• 9. Ertaş MF. Sağlık yönetimi alanındaki yayınların metin madenciliği kullanılarak değerlendirilmesi üzerine bir çalışma: sağlık yönetimi ve metin madenciliği. TRK Dergisi. 2022;3(2):25–34.
• 10. Böker Z, Çetin O. Sağlık sektöründe ABC-VED AHP ve Topsis yöntemleri kullanılarak çok kriterli stok sınıflandırması. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi. 2020;15(53):178-208.
• 11. Yarar O, İnce Ö. Sağlık Kuruluşlarında Hasta Hizmetleri. Ankara: Güneş Tıp Kitabevleri; 2017.
• 12. Özdinç Ö, Yılmaz N. Hastane yönetiminde profesyonel destek ağı: sosyal ağ analizi uygulaması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2022;25(4):839-860.
• 13. Tengilimoğlu D, Işık O, Akbolat M. Sağlık İşletmeleri Yönetimi. (Geliştirilmiş 4. Basım), Ankara: Nobel Yayıncılık;2012.
• 14. Lombardi J. The road to leadership in SPN. Journal of Pediatric Nursing. 2017;34:96-97.
• 15. Ginter PM, Duncan WJ, Swayne LE. The Strategic Management of Health Care Organizations. New Jersey: John Wiley & Sons,2018.
• 16. Korkmaz E, Güner M. Stok kontrolünde ABC ve VED analizi yöntemlerinin kullanılması: bir üniversite Hastanesi Covid-19 servislerinde uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 2022;(93):1-18.
• 17. Falcone RE, Satiani B. Physician as hospital chief executive officer. Vascular and Endovascular Surgery. 2008;42(1):88-94.
• 18. Alp S, Ağırbaş İ. OECD ülkeleri sağlık hizmetleri arzı ve talebi: örnek uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2023;22(46):46-68.
• 19. Şahin T, Ocak S. Türkiye'de sağlik yönetimi disiplininde yürütülen tezlerin bibliyometrik analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2019;22(3):543-558.
• 20. Koyuncuoğlu D. Gelecek nesil üniversiteler: bir model önerisi. Five Zero. 2023;3(1):127-145.
• 21. Yorulmaz M, Baykan Y. Türkiye’de liman işletmeciliği alanında yapılmış lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Deniz Taşımacılığı ve Lojistiği Dergisi. 2022;3(2):98-111.
• 22. Bayın G. Türkiye’de sağlık turizmi alanında yapılan lisansüstü tezlerin içerik değerlendirmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 2015;17(28):49-55.
• 23. Potaş N. Sağlık hizmetleri yönetimine ilişkin Türkiye’de yayınlanan lisansüstü tezlerin analizi 2014-2017. Electronic Turkish Studies. 2017;12(21):447-460.
• 24. Gül İ, Yeşiltaş A, Keklik B. Sağlık yönetimi lisansüstü programlarında yapılan tezlerin profili. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2015;7(13):231-244.
• 25. İnam Ö, Koç Tütüncü S, Türkiye’de sağlık alanında toplam kalite yönetimi konusunda yapılmış tez profillerinin incelenmesi (2012-2016). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;(2):109-122.
• 26. İlhan A. Sağlık kurumları yönetimi literatüründe akademik bir inceleme alanı olarak yönetim ve organizasyon üzerine yapılan lisansüstü tezlerin içerik analizi ile incelenmesi. 1. Uluslararası 11. Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi E-Bildiri Özet Kitabı, 13-15 Ekim 2017, Trabzon.
• 27. Koçyiğit SÇ, Altsoy S. Sağlık hizmetlerinde yönetim muhasebesi alanında bibliyometrik bir analiz. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2021;13(2):1384-1396.
• 28. Akbulut F. Türkiye’de sağlık alanında maliyet üzerine yapılan araştırmaların bibliyometrik analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2020;11(28):815-828.
• 29. Aydın GZ, Doğanyiğit PB, Demirci HF. Sağlık yönetimi ana bilim dalında yürütülen Covid-19 konulu tezlerin bibliyometrik analizi. 2023;54:5. Uluslararası 15. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi.
• 30. Fidan Türkön B, Eke E. Türkiye'de sağlık sektöründe kamu özel ortaklığı üzerine yapılmış çalışmaların bibliyometrik analizi: Yöktez ve Dergipark incelemesi. Visionary E-Journal/Vizyoner Dergisi. 2022;13(35).
• 31. Koçyiğit SÇ, Şenay F. 1978-2018 yılları arasında Türkiye'de sağlık yönetimi anabilim dalı/bilim dalında muhasebe ve finansman alanında yazılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2018;21(2):303-312.
• 32. Santaş F. Sağlık ekonomisi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2017;9(19):85-93.
• 33. Eke E, Zeybek M, Zeybek D. Ö. Sağlık yönetimi alanında ulusal ve uluslararası dergide yayınlanan makaleler üzerine bir araştırma. SDÜ Sağlık Yönetimi Dergisi. 2020;2(1):1-10.