The Postures and Theses of the Parties Involved in the Cyprus Problem Within the Period Until 1974

Year 2016, Volume: 3 Issue: 1, 23 - 49, 08.04.2016

Barış Özdal

https://doi.org/10.17336/igusbd.13048

Abstract

Cyprus Problem has been using its prevalence since years and depending on developments faced in international conjuncture, this problem comes into prominence from time to time and sometimes it is left in the background. Nevertheless, in general it is observed that Cyprus Problem covers an important effect over Turkish foreign policy. The main reason of this fact is that no permanent solution has been found for the problem yet. Due to latest developments, this problem has been handled by many scholars and has been analyzed from various perspectives. The purpose of this study is to present the historic development of Cyprus Problem in general terms and analyze the postures and theses of the parties involved in the period until 1974. Only after having completed this analysis, the actual reasons of 1974 Peace Operation can be coherently understood.

 

Keywords: Cyprus, Turkey, Greece, Enosis, EOKA.

Keywords

Cyprus, Turkey, Greece, Enosis, EOKA

The Postures and Theses of the Parties Involved in the Cyprus Problem Within the Period Until 1974

Abstract

Kıbrıs Sorunu yıllardan beri güncelliğini korumakta ve uluslararası konjonktüründeki gelişmelere göre zaman zaman ön plana çıkmakta veya zaman zamanda biraz daha arka planda yer kalmaktadır. Fakat genel olarak bakıldığında Kıbrıs Sorunu’nun özellikle 1974 yılının ikinci yarısından itibaren Türkiye’nin iç ve dış politikalarında önemli bir yer tuttuğu ve Türk dış politikasını pek çok yönü ile etkilediği görülmektedir. Bu durumun temel nedeni ise henüz Soruna kalıcı bir çözüm bulunamamış olmasıdır. Konu bu denli sıcak gelişmelere sahne olduğu içinde birçok biliminsanı tarafından ele alınmış incelenmiş, değişik boyutları ile analiz edilmiştir. Bu çalışmanın amacı ise genel hatlarıyla Kıbrıs Sorunu’nun tarihsel gelişimini aktararak, 1974’e kadar olan dönemde tarafların tutum ve tezlerini karşılıklı olarak analiz etmektir. Ancak böyle bir analizin ardından 1974 Barış Harekâtlarının nedenlerinin anlaşılabileceği, çalışmada ana tez olarak savunulmaktadır.

 

Anahtar Kelimeler: Kıbrıs, Türkiye, Yunanistan, Enosis, EOKA.

Keywords

Cyprus, Turkey, Greece, Enosis, EOKA

References

• ADIYEKE, Nükhet, Nuri ADIYEKE, Kıbrıs Sorununun Anlaşılmasında Tarihsel Bir Örnek Olarak Girit’in Yunanistan’a Katılması, Ankara, Stratejik Araştırmalar ve Etüdler Milli Komitesi Araştırma Projeleri Dizisi1/2002, 2002.
• AKKUŞ, Mine, Barış ÖZDAL, Lausanne Barış Anlaşmasının Ardından Türkiye’ye Gelen Göçmenler-Mülteciler”, I. Uluslararası Kıbrıs Sempozyum Bildiri Kitabı, Kıbrıs Türk Kültür Derneği Yayınları No. 8, Ankara, 2009, pp.91-112.
• ALAGÖZ, Arif, “Kıbrıs Tarihine Coğrafi Giriş”, Milletlerarası Birinci Kıbrıs Tetkikleri Kongresi Türk Heyeti Tebliğleri, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1971.
• ALASYA, Halil Fikret, Kıbrıs Tarihi ve Kıbrıs’ta Türk Eserleri, Ankara: [Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü], 1964.
• ARMAOĞLU, Fahir, Kıbrıs Meselesi 1954-59, Türk Hükümeti ve Kamuoyunun Davranışları, Ankara, ASBF Yay., 1963.
• ATAN, Atilla, “Cyprus-Born of a New Turkish State”, Maganize of Turkish History with Documents, Number 14, April 1986.
• BİLGE, A. Suat, Ankara, Atina Lefkoşa Üçgeni, Ankara, İmge Yay., 1996.
• DURREL, Lawrence, Acı Limonlar; Kıbrıs–1956, İstanbul, Belge Yay.. Eylül 1992.
• EMİNER, Çiler, Bir Daha Asla, KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanlığı Tanıtma Dairesi, 1996.
• ERZEN, Afif, “Kıbrıs Tarihine Bir Bakış”, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Milletlerarası Birinci Kıbrıs Tetkikleri Kongresi, Ankara, 1971.
• GAZİOĞLU, Ahmet C., “Kıbrıs’ta Türk Dönemi (1571-1878) ve Ada Yönetiminin İngiltere’ye Devri”, (içinde) Hüseyin Gökçekuş (editör), Kıbrıs’ın Dünü, Bugünü ve Geleceğe İlişkin Vizyonu, Uluslararası Sempozyum Bildiri Kitabı, Lefkoşa, 12-14 Haziran 2001.
• GAZİOĞLU, Ahmet C., Kıbrıs Tarihi: İngiliz Dönemi 1878-1960, Lefkoşa, Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi Yayınları, 1997.
• GÖKTUĞ, Güner, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni Hazırlayan Siyasal Nedenler, [Istanbul], Nisan 1990.
• GÜREL, Şükrü Sina, Kıbrıs Tarihi (1878-1960): Kolonyalizm, Ulusçuluk ve Uluslararası Politika, İstanbul, Kaynak Yayınları, Cilt 1-2, 1984-1985.
• GÜREL, Şükrü Sina, Tarihsel Boyut İçinde Türk Yunan İlişkileri, 1821-1993, Ankara, Ümit Yayınları, 1993.
• GÜVENÇ, Nazım, Kıbrıs Sorunu, Yunanistan ve Türkiye, İstanbul, Çağdaş Yayınları, 1984.
• HASGÜLER, Mehmet, 84. Yılında Lozan Antlaşmasına Bakış”, http:// www.usakgundem.com/yazarlar.php?id=859&type=23 (e.t.10 Aralık 2007).
• HILL, Sir George, A History of Cyprus, Cambridge University Press, Volume 1, 1949.
• http://web.deu.edu.tr/kibris/articles/app.html (e.t. 13.03.2015).
• İSMAİL, Sabahattin, “Atatürk’ün Kıbrıs’a ve Kıbrıs Türklerine Verdiği Önem (1.Bölüm)”, http://www.kibris1974.com/c-ataturkun-kibrisa-ve-kibris-turklerine-verdigi-onem-1-bolum-t4435.html
• İSMAİL, Sabahattin, 100 Soruda Kıbrıs Sorunu, Lefkoşa, Dilhan Ofset Yayınları, 1992.
• İSMAİL, Sabahattin, 1571’den K.K.T.C’ne Kıbrıs Sorunu, İstanbul, Gümüş Basımevi, 1986.
• İSMAİL, Sabahattin, Engin BİRİNCİ, Atatürk Döneminde Türkiye-Kıbrıs İlişkileri (1919-1938), KKTC, Akdeniz Haber Ajansı Yayınları No.8, 2000.
• KESER, Ulvi, “Kıbrıs’ta Göç Hareketleri ve 1974 Sonrasında Yaşananlar”, ÇTTAD, V/12, 2006/Bahar.
• KESER, Ulvi, Barış ÖZDAL, “Kıbrıs’ta Türk-Ermeni İlişkilerine Kesitsel Bir Bakış 1914–1964”, Atatürk Üniversitesi Türk-Ermeni İlişkileri Araştırma Merkezi Erzurum/Türkiye 2-4 Mayıs 2012, pp.963-992.
• KILGIN, Hilmi, “Tarihsel Perspektif İçinde Enosis Hareketine Bir Bakış”, Güvenlik Kuvvetleri Dergisi, Temmuz 1987, Sayı 2.
• KIPRIANOS, Archimandrit, Excerpta Cypria: Istria Hronololki Tish Nisu Kibro, Venice, 1788.
• MANGO, Andrew, Kıbrıs Sorunu: Yeni Gelişmeler Işığında, İstanbul, 15 Kasım 1997, Sunuş Metni.
• OBERLING, Pierre, The Cyprus Tragedy, Lefkoşa, Rüstem and Brothers Press Yay., 1989.
• OLGUN, Aydın, Kıbrıs Gerçeği 1931-1990, Ankara, Demircioğlu Matbası, 1991.
• ÖZDAL, Barış, “Ayastefanos ve Berlin Anlaşmaları İtibarıyla Ermeni Sorunu”, Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, Yıl 4, Sayı 8, Ağustos 2006, pp. 109-119.
• ÖZYURT, Ahmet, “Hep Sıcak Bir Ada; Kıbrıs”, Atlas Dergisi, Sayı 15, Haziran 1994.
• PARKER, Robin, Aphrodite’s Realm, Nicosia, Zavallis Press, 1962.
• SARICA, Murat, Erdoğan TEZİÇ, Özer ESKİYURT, Kıbrıs Sorunu, İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1975.
• SÖNMEZOĞLU, Faruk, Tarafların Tutum ve Tezleri Açısından Kıbrıs Sorunu (1945-1986), İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1991.
• UÇAROL, Rifat, 1878 Kıbrıs Sorunu ve Osmanlı-İngiliz Antlaşması (Adanın İngiltere’ye Devri), İstanbul, Fen Edebiyat Fakültesi Basımevi, 1978.
• UÇAROL, Rifat, Siyasi Tarih (1789-1999), İstanbul, Filiz Kitabevi, 2000.
• “Treaty of Peace Between The Allied & Associated Powers and Turkey, Signed at Sevres - August 10, 1920”, http://sam.baskent.edu.tr/belge/Sevres _ENG.pdf (e.t. 11.02.2015).
• “Treaty of Peace with Turkey Signed at Lausanne July 24, 1923 The Convention Respecting the Regime of the Straits and Other Instruments Signed At Lausanne”. http://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne (e.t. 11.02.2015).