Örgütsel Çift Yönlülük Üzerine Uluslararası Literatürde Yapılan Çalışmaların Bibliyometrik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 540 - 558, 31.10.2024

Ceyhan Mutlu

https://doi.org/10.17336/igusbd.1320180

Öz

Bu çalışmada, bibliyometrik analiz yönteminden yararlanarak, son yıllarda uluslararası literatürde artan bir öneme sahip olan örgütsel çift yönlülük kavramı kapsamlı bir şekilde ele alınmaktadır. Bu kavramın uluslararası literatürdeki oluşumundan gelişimine kadar olan tüm süreçler ve aktörler ele alınarak, yeni yeni gelişmeye başladığı ulusal literatürde de önemine dikkat çekmek amaçlanmaktadır. Araştırmanın verilerini, Web of Science veri tabanında yer alan, örgütsel çift yönlülük üzerine uluslararası literatürde yapılmış 1390 çalışma oluşturmaktadır. Elde edilen bu çalışmaları incelemek için, bibliyometrik analiz yönteminin yapılmasına olanak sağlayan, VosViewer 1.6.19. programından faydalanılmıştır. Bu programın yardımıyla, elde edilen çalışmalar arasındaki ortak yazarlar, atıflar, anahtar kelimeler gibi faktörlerin birbirileriyle olan ilişkisel bağlantıları incelenmiştir. Analiz sonuçlarını incelediğimizde, örgütsel çift yönlülük kavramının uluslararası literatürdeki gelişiminde aktörlerin rolleri net bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Elde edilen tüm bulgular ışığında, örgütsel çift yönlülük kavramının ulusal literatürde de öneminin artması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Çift Yönlülük, Çift Yönlülük, İnovasyon, Keşfedici, Yararlanıcı

Bibliometric Analysis of Organizational Ambidexterity Studies in International Literature

Öz

Using the bibliometric analysis approach, this study extensively examines the notion of organizational ambidexterity, which has gained prominence in the international literature in recent years. It aims to highlight the importance of this notion in the national literature, which has only recently began to emerge, by taking into account all of the processes and actors involved in its construction in international literature to its development. The research data set includes 1390 studies from the international literature on organizational ambidexterity in the Web of Science database. These studies were examined using the VosViewer 1.6.19 programme, which allows for bibliometric analysis. The relational connections of characteristics such as co-authors, citations, and keywords among the acquired articles were evaluated using this programme. The roles of the actors in the development of the notion of organizational ambidexterity in the international literature become obvious when we study the analytical results. Given the findings, it is aimed that the concept of organizational ambidexterity would gain prominence in the national literature.

Anahtar Kelimeler

Organizational Ambidexterity, Ambidexterity, Innovation, Exploration, Exploitation

Kaynakça

• ABAZEED, R. (2020). Impact of strategic capabilities on organizational ambidexterity in the commercial banks in Jordan: The mediating role of knowledge management. Management Science Letters, 10(7), 1445-1456.
• ACARAY, A. (2018). Güçlendirme iklimi, örgütsel çift yönlülük ve firma yenilikçiliği arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bankacılık sektöründe bir çalışma. Journal of Management and Economics Research, 16(4), 216-236.
• AJDAROVSKA, Z. (2018). Exploring the effect of organizational culture on organizational ambidexterity. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• AKSOY, Y. (2020). Örgütsel ustalık ve inovasyon performansı ilişkisinde teknolojik dinamizmin rolü. Bilim-Teknoloji-Yenilik Ekosistemi Dergisi, 1(1), 11-22.
• ANDRIOPOULOS, C., & LEWIS, M. W. (2009). Exploitation-exploration tensions and organizational ambidexterity: Managing paradoxes of innovation. Organization Science, 20(4), 696-717.
• ARDIÇ, M. (2022). Algılanan çevresel belirsizlik düzeyinin performansa etkisinde örgütsel ustalığın aracı rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü, Sakarya.
• ATTAR, M. (2014). Üst düzey yöneticilerin liderlik özelliklerinin örgütsel ustalık düzeyine etkisi: Türk bankacılık sektörü üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• BAKAN, I., DOGAN, I. F., & SEZER, B. (2017). Örgütsel ustalık ve örgütsel öğrenme arasındaki ilişki: Bir alan araştırması/The relationship between organizational ambidexterity and organizational learning: An empirical study. TURAN: Stratejik Arastirmalar Merkezi, 9(33), 10.
• BAKAN, İ., & SEZER, B. (2016). Örgütsel ustalığın rekabet stratejileri üzerindeki etkisi: Bir alan çalışması. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35(2), 177-203.
• BAKAN, İ., ERŞAHAN, B., BÜYÜKBEŞE, T., & SOĞANCI, G. (2019). Örgütsel ustalığın, kurumsal imaj ve kurumsal itibar üzerindeki etkisi: Bir alan araştırması. Journal of Management & Economics Research, 17(2).
• BAŞAK, Z. S. (2021). Örgütsel hafıza ve öğrenen örgütlerin adaptasyon ve firma performansı etkisinde örgütsel çift yönlülüğün aracı rolü: Bilişim ve teknoloji sektöründe bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• BAŞKAN, K. (2020). Otel işletmelerinde liderlik özellikleri, örgütsel ustalık ve örgütsel performans ilişkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• BOYACK, K. W., KLAVANS, R., & BÖRNER, K. (2005). Mapping the backbone of science. Scientometrics, 64, 351-374.
• BÖYÜKASLAN, H. D., & ÖZKARA, B. (2022). Yabancı el sendromu mu çift yönlülük mü? Start-uplar üzerine çoklu örnek olay çalışması. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(Kongre Özel Sayısı), 1-23.
• CAO, Q., GEDAJLOVIC, E., & ZHANG, H. (2009). Unpacking organizational ambidexterity: Dimensions, contingencies, and synergistic effects. Organization Science, 20(4), 781-796.
• CHAKMA, R., PAUL, J., & DHIR, S. (2021). Organizational ambidexterity: A review and research agenda. IEEE Transactions on Engineering Management.
• CİNGÖZ, A., & AKDOĞAN, A. (2015). Örgütsel ustalık (organizational ambidexterity): Örgütsel ustalık düzeyini belirlemede araştırıcı ve yararlanıcı stratejilerin etkileşimsel rolü. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 59-67.
• ÇEKMECELİOĞLU, H. G., GÜNSEL, A., & İLHAN, Ö. Ö. (2018). Keşifsel ve geliştirici yeteneğe dayalı çift yönlülük: Dönüşümcü liderlik, çift yönlülük, firma yenilikçiliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Business and Economics Research Journal, 9(1), 137-150.
• ÇELİK, B. (2021). Örgütsel çift yetenekliliğin örgütsel çeviklik üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ÇİFTÇİ, G. E. (2019). Örgütsel ustalık çalışmalarının personel güçlendirme üzerinde etkisi. Journal of Academic Value Studies, 3(10), 188-202.
• ÇÖMEZ, P. (2012). Örgütlerde çift yeteneklilik ve örgütsel yenilik ilişkisinde liderlik tiplerinin rolü ve firma yenilik performansına etkileri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• DAMAR, A. (2021). Kobilerde örgütsel maharet ve çeviklik: Kültürlerarası karşılaştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• DİLEK, A., ANIL, K., & ŞEKER, F. (2017). Otel işletmecilerinin bireysel yenilikçilik profili ve çift yönlülük ambidexterity düzeyi ilişkisi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5(3), 47-58.
• DUNCAN, R. B. (1976). The ambidextrous organization: Designing dual structures for innovation. The Management of Organization, 1(1), 167-188.
• ERARSLAN, İ. (2020). Örgütsel çift yönlülük ve adaletin örgütsel destek algısı üzerinden örgütsel öğrenmeye etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Beykent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• FATAH, D. M. (2021). The role of strategic information system in achieving organizational ambidexterity. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bolu.
• FINDIKLI, M. A., & PINAR, İ. (2014). Örgüt kültürü algısı ve örgütsel çift yönlülük ilişkisi: Örgütsel düzeyde bilgi paylaşımının aracılık etkisi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(1), 155-171.
• GIBSON, C. B., & BIRKINSHAW, J. (2004). The antecedents, consequences, and mediating role of organizational ambidexterity. Academy of Management Journal, 47(2), 209-226.
• GÖZEN, A. (2018). Aile işletmelerinde aile etkisi ve örgütsel ustalık kavramlarının işletme performansı üzerindeki etkilerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• GÜLENÇ, S. (2019). Medikal turizm hizmeti veren hastanelerde sağlık otelciliği hizmetleri ile örgütsel ustalık ilişkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• GÜLENÇ, S., & KOZAK, M. A. (2019). Medikal turizm hizmeti veren hastanelerde sağlık otelciliği hizmetleri ile örgütsel ustalık ilişkisi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(3), 366-382.
• GÜNSEL, A., & DODOUROVA, M. (2018). Çift yönlü örgütler daha mı dayanıklı? Sağlık işletmeleri üstünde bir araştırma. Uluslararası Turizm Ekonomi ve İşletme Bilimleri Dergisi, 2(2), 7-12.
• HE, Z. L., & WONG, P. K. (2004). Exploration vs. exploitation: An empirical test of the ambidexterity hypothesis. Organization Science, 15(4), 481-494.
• JANSEN, J. J., TEMPELAAR, M. P., VAN DEN BOSCH, F. A., & VOLBERDA, H. W. (2009). Structural differentiation and ambidexterity: The mediating role of integration mechanisms. Organization Science, 20(4), 797-811.
• JURKSIENE, L., & PUNDZIENE, A. (2016). The relationship between dynamic capabilities and firm competitive advantage: The mediating role of organizational ambidexterity. European Business Review, 28(4), 431-448.
• KANTEN, P., & KANTEN, S. (2019). Örgütsel ustalığın müşteri odaklı hizmet davranışları üzerindeki etkisinde hata yönetim kültürünün aracılık rolü. Yönetim Bilimleri Dergisi, 17(33), 85-109.
• KASAPOĞLU, E. B. (2023). The moderating effect of managerial compentecies on the relation between organizational learning capability and organizational ambidexterity in ports. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• KAYA, Ç. (2018). Örgütsel amaç paradokslarının stratejik yönetim okullarından kültür okulu açısından değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 566-582.
• KESKİN, F. F. (2018). Relationship between social capital, information sharing, organizational ambidexterity and firm performance in technology parks. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• LI, R., FU, L., & LIU, Z. (2020). Does openness to innovation matter? The moderating role of open innovation between organizational ambidexterity and innovation performance. Asian Journal of Technology Innovation, 28(2), 251-271.
• LUBATKIN, M. H., SIMSEK, Z., LING, Y., & VEIGA, J. F. (2006). Ambidexterity and performance in small-to medium-sized firms: The pivotal role of top management team behavioral integration. Journal of Management, 32(5), 646-672.
• MARCH, J. G. (1991). Exploration and exploitation in organizational learning. Organization Science, 2(1), 71-87.
• MAYDA, F. (2022). Yetenek yönetiminin örgütsel yaratıcılık üzerine etkisinde örgütsel çok yönlülüğün aracı etkisi ve bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• MEMDUHOĞLU, H. B., & KUŞÇİ, E. (2012). Organizational learning in primary schools in the views of school administrators and teachers. Ilkogretim Online, 11(3).
• MOM, T. J., CHANG, Y. Y., CHOLAKOVA, M., & JANSEN, J. J. (2019). A multilevel integrated framework of firm HR practices, individual ambidexterity, and organizational ambidexterity. Journal of Management, 45(7), 3009-3034.
• O’REILLY, C. A., & TUSHMAN, M. L. (2004). The ambidextrous organization. Harvard Business Review, 82(4), 74-83.
• O'REILLY, C. A., & TUSHMAN, M. L. (2011). Organizational ambidexterity in action: How managers explore and exploit. California Management Review, 53(4), 5-22.
• O'REILLY, C. A., & TUSHMAN, M. L. (2013). Organizational ambidexterity: Past, present, and future. Academy of Management Perspectives, 27(4), 324-338.
• ÖZBEBEK TUNÇ, A. (2015). Üst yönetim takımının davranışsal bütünlüğü, örgütsel çiftyönlülük ve örgüt performansı: Bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• PELENK, S. E. (2019). Sıkı-gevşek örgüt kültürünün ve kişi-örgüt uyumunun çalışanların çift yönlülük algılarına etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 1614-1628.
• PREDA, G. (2014). Organizational ambidexterity and competitive advantage: Toward a research model. Management & Marketing-Craiova, (1), 67-74.
• RAISCH, S., & BIRKINSHAW, J. (2008). Organizational ambidexterity: Antecedents, outcomes, and moderators. Journal of Management, 34(3), 375-409.
• RAISCH, S., BIRKINSHAW, J., PROBST, G., & TUSHMAN, M. L. (2009). Organizational ambidexterity: Balancing exploitation and exploration for sustained performance. Organization Science, 20(4), 685-695.
• RASULOVA, A. (2019). Örgütsel çift yeteneklilik ve stratejik liderliğin kurumsal girişimcilik üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• SAĞLAM, M. (2020). Öğrenen örgüt anlayışının ve entelektüel sermayenin, örgütsel ustalık ve örgütlerin girişimcilik yönelimi üzerindeki etkisi: Hizmet ve üretim sektörü yönetici algılarının karşılaştırmalı analizi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• SAĞLAM, M. (2020). Örgütsel ustalığın girişimcilik yönelimi üzerindeki etkisi: Hizmet ve üretim sektörü karşılaştırması/The effect of organizational ambidexterity on entrepreneurial orientation: Comparison of service and production sector. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 4(2), 421-440.
• SCHAD, J., LEWIS, M. W., RAISCH, S., & SMITH, W. K. (2016). Paradox research in management science: Looking back to move forward. Academy of Management Annals, 10(1), 5-64.
• SEZER, B. (2016). Örgütsel ustalığın performans üzerindeki etkisi: Bir alan çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• SEZER, B., & BAKAN, İ. (2017). Örgütsel ustalığın performans yönetimi üzerindeki etkisi: bir alan çalışması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 323-356.
• SIMSEK, Z. (2009). Organizational ambidexterity: Towards a multilevel understanding. Journal of Management Studies, 46(4), 597-624.
• SMITH, W. K., & LEWIS, M. W. (2011). Toward a theory of paradox: A dynamic equilibrium model of organizing. Academy of Management Review, 36(2), 381-403.
• TINMAZ, G., & HIZIROĞLU, M. (2021). Örgütsel çift yönlülük becerisi ile kobilerin uluslararasılaşma hızı arasındaki ilişkide küme kaynaklarının düzenleyici rolü. TURAN: Stratejik Arastirmalar Merkezi, 13, 194-203.
• TUSHMAN, M. L., & O'REILLY, C. A. (1996). Ambidextrous organizations: Managing evolutionary and revolutionary change. California Management Review, 38(4), 8-29.
• TUTAR, H., FETTAHLIOĞLU, Ö. O., SAYIN, Z. F., & YASAN, D. (2017). Bilgi yönetiminin örgütsel ustalık üzerinde etkisi olur mu?. International Journal of Social Humanities Sciences Research, 4(10), 152-164.
• UBEDA-GARCIA, M., RIENDA, L., ZARAGOZA-SAEZ, P. C., & ANDREU-GUERRERO, R. (2021). The impact of knowledge management on the internationalization, organizational ambidexterity and performance of Spanish hotel chains. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 33(5), 1507-1531.
• ULUCAN, S. (2023). Aile işletmelerinde örgütsel ustalığın rekabet avantajındaki etkisinde örgüt kültürünün düzenleyici etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
• ÜNSAL, A. A. (2022). Kobilerde örgütsel çift yönlülüğün ve dijital dönüşümün rekabet avantajına etkilerinin stratejik çeviklik ve çevresel olumsuzluğun düzenleyici rolleri altında araştırılması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• ÜRÜ, F. O., & ÜNSAL, A. A. (2022). Kobilerde örgütsel çift yönlülük, dijital dönüşüm, rekabet avantajı, stratejik çeviklik ve çevresel olumsuzluk arasındaki ilişkiler. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(4), 3238-3258.
• VAN ECK, N. J., & WALTMAN, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523-538.
• VAN ECK, N. J., & WALTMAN, L. (2017). Citation-based clustering of publications using CitNetExplorer and VOSviewer. Scientometrics, 111, 1053-1070.
• VISHWAKARMA, P., & MUKHERJEE, S. (2019). Forty-three years journey of tourism recreation research: A bibliometric analysis. Tourism Recreation Research, 44 (4), 403-418.
• YILDIZ, H., & KARATAŞ, G. (2017). Organizational ambidexterity in SMEs in Turkey: Combination of conflicting organizational strategies. PressAcademia Procedia, 3(1), 875-878.
• YILDIZ, H., & KARATAŞ, G. (2018). Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki kobilerde örgütsel ustalık (çift yönlülük): Çatışan stratejilerin birleşimi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), 99-122.
• YILMAZ, E. (2017). The relationship of organizational ambidexterity with whistleblowing act and employees intention to leave. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• YILMAZ, G. (2014). Effects of transformational leadership on organizational change management and organizational ambidexterity. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• YİĞİT, B. (2022). Örgütsel çift yönlülük: Teknopark çalışanları üzerinde bir çalışma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(2), 1164-1174.
• YÜCEL, D. (2022). Paradoksal liderlik çalışan çift yönlülüğü ve çalışan yaratıcılığını nasıl etkiler?. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (BUSBED), 12(24), 557-574.
• YÜCEL, D. (2022). Proaktif başa çıkma ve bireysel çift yönlülük ilişkisinin önemi: Yöneticiler üzerinde bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(2), 159-171.
• Yükseköğretim Kurumu (YÖK). (22.09.2023). Ulusal Tez Merkezi. Erişim tarihi: 22.09.2023, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/