Is Sustainability Becoming a Norm? The Social and Institutional Implications of the EU Green Deal in Türkiye

Year 2025, Volume: 12 Issue: 3, 1076 - 1093

Yasemin Necmiye Tutar

https://doi.org/10.17336/igusbd.1703949

Abstract

Aim: This study aims to analyze how the sustainability norms shaped by the European Union’s Green Deal are internalized in Türkiye. It particularly investigates the extent to which social dimensions such as social sustainability, just transition, and energy poverty are addressed in national policy frameworks.
Method: The research is framed within the theory of norm internalization. Discourse analysis was applied to examine Turkey’s institutional documents, private sector statements, environmental NGOs’ discourses, and media representations related to the Green Deal.
Results: The findings reveal that Turkey’s alignment strategies with the Green Deal are largely centered on technical and commercial aspects. In contrast, social sustainability, just transition, and energy poverty receive limited attention in both policy documents and political discourse. While normative narratives circulating through social media and NGOs make these gaps visible, their influence on decision-making processes remains limited.
Conclusion: The study emphasizes that sustainability must be approached as a comprehensive transformation that includes not only environmental but also social and governance dimensions. Structuring just transition at the institutional level in Turkey is essential for the development of effective and inclusive sustainability policies.

Keywords

Sustainability , Green Deal , Just Transition , Norm Localization , Social Sustainability , Türkiye

Sürdürülebilirlik Bir Norm Mudur? Türkiye’de AB Yeşil Mutabakatının Sosyal ve Kurumsal İzleri

Abstract

Amaç: Bu çalışma, Avrupa Birliği'nin Yeşil Mutabakat politikasıyla şekillenen sürdürülebilirlik normlarının Türkiye’de nasıl içselleştirildiğini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Özellikle sosyal sürdürülebilirlik, adil geçiş ve enerji yoksulluğu gibi toplumsal boyutların politika belgelerinde ne ölçüde yer aldığı araştırılmıştır.
Yöntem: Araştırma, norm içselleştirme kuramı çerçevesinde kurgulanmıştır. Türkiye’nin Yeşil Mutabakata yönelik kurumsal belgeleri, özel sektör açıklamaları, çevre sivil toplum kuruluşlarının söylemleri ve medyada yer alan temsilleri incelenmiştir.
Bulgular: Elde edilen bulgular, Türkiye’nin Yeşil Mutabakat çerçevesinde geliştirdiği stratejilerin büyük oranda teknik ve ticari odaklı olduğunu göstermiştir. Buna karşılık sosyal sürdürülebilirlik, adil geçiş ve enerji yoksulluğu gibi konuların hem resmi belgelerde hem de politika söylemlerinde sınırlı yer bulduğu tespit edilmiştir. Sosyal medya ve STK’lar üzerinden yayılan normatif söylemler bu eksiklikleri gündeme getirmekte, ancak karar alma süreçlerinde etkileri sınırlı kalmaktadır.
Sonuç: Çalışma, sürdürülebilirliğin yalnızca çevresel değil, sosyal ve yönetişimsel boyutlarıyla birlikte ele alınması gerektiğini vurgulamaktadır. Türkiye’de adil geçişin kurumsal düzeyde yapılandırılması, sürdürülebilirlik politikalarının etkili ve kapsayıcı olabilmesi açısından gereklidir.

Keywords

Sürdürülebilirlik , Yeşil Mutabakat , Adil Geçiş , Norm İlişkisi , Sosyal Sürdürülebilirlik , Türkiye

References

• ACHARYA. (2004). How ideas spread: Whose norms matter? Norm localization and institutional change in Asian regionalism. International Organization, 58(2), 239–275. https://doi.org/10.1017/S0020818304582024
• AGYEMAN, J. (2005). Sustainable communities and the challenge of environmental justice. NYU Press.
• Anadolu Ajansı. (2024). Kamu binalarında 2019–2024 döneminde 1,8 milyar liralık enerji tasarrufu sağlandı. https://www.aa.com.tr/tr/enerjiterminali/finans/kamu-binalarinda-2019-2024-doneminde-1-8-milyar-liralik-enerji-tasarrufu-saglandi/46649
• Anadolu Ajansı. (2025). Türkiye’nin yenilenebilir enerji kapasitesinde yeni rekor. https://www.aa.com.tr/tr/yesilhat/yesil-ekonomi/turkiye-gunes-enerjisi-kapasitesini-2-5-yilda-iki-katina-cikararak-2025-hedefini-geride-birakti/1825204
• BÖRZEL, T. A., & SEDELMEİER, U. (2006). Europeanisation in new member and candidate states. Living Reviews in European Governance, 1(3). https://doi.org/10.12942/lreg-2006-3
• CHECKEL, J. T. (1999). Norms, institutions, and national identity in contemporary Europe. International Studies Quarterly, 43(1), 83–114. https://doi.org/10.1111/0020-8833.00114
• CHECKEL, J. T. (2001). Why comply? Social learning and European identity change. International Organization, 55(3), 553–588. https://doi.org/10.1162/00208180152507551
• Climate Action Tracker. (2024). EU Climate Targets. https://climateactiontracker.org/countries/eu/targets/
• ÇŞİDB, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (2023). Türkiye ulusal iklim değişikliği strateji belgesi(20232030). https://iklim.gov.tr/db/turkce/icerikler/files/İklim%20Değişikliğine%20Uyum%20Stratejisi%20ve%20Eylem%20Plan_%202024-2030.pdf
• ÇŞİDB, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (2024). Türkiye Cumhuriyeti iklim değişikliği uyum stratejisi ve eylem planı (2024–2030). https://iklim.gov.tr/db/turkce/dokumanlar/turkiye-cumhuriyeti--8230-3128-20240510161607.pdf
• Dışişleri Bakanlığı. (2021). Paris Anlaşması’nın onaylanması hakkında açıklama. https://www.mfa.gov.tr/paris-anlasmasi.tr.mfa#:~:text=Paris%20Anlaşması%207%20Ekim%202021,BM%20Sekretaryası'na%20tevdi%20edilmiştir.
• Dışişleri Bakanlığı. (2022). COP 27 kapsamında açıklanan Türkiye’nin 2030 sera gazı azaltım hedefi. Paris Anlaşması ve Türkiye’nin katılım süreci. https://www.mfa.gov.tr/paris-anlasmasi.tr.mfa
• DİSK. (2024). Sendikalar ve Adil Geçiş: Mevcut durum, potansiyel ve kısıtlar (Ceyhun Güler & Seher Demirkaya, Haz.). Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu. https://disk.org.tr/wp-content/uploads/2024/02/Sendikalar-ve-Adil-Gecis-Full-Rapor-08.02.2024.pdf
• EEA (European Environment Agency). (2023). Total greenhouse gas emission trends and projections in Europe. https://www.eea.europa.eu/en/analysis/indicators/total-greenhouse-gas-emission-trends
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2019). Ulusal enerji verimliliği eylem planı 2019 yılı gelişimraporu. https://enerji.gov.tr/Media/Dizin/EVCED/tr/Raporlar/UEVEP_2019_Gelisim_Raporu.pdf
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2023). Türkiye enerji verimliliği ve istihdam raporu. https://enerji.gov.tr/Media/Dizin/SGB/tr/Faaliyet_Raporlari/2023/ETKB2023FR.pdf
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2024). Türkiye'nin enerji verimliliği 2030 stratejisi ve II. ulusal enerji verimliliği eylem planı (2024–2030) https://www.dogaka.gov.tr/assets/upload/dosyalar/turkiyeninenerjiverimliligi2030stratejisiveiiulusalenerjiverimliligieylemplani_202401161407.pdf
• European Commission. (2020). The European Green Deal: Just Transition Mechanism. https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_en
• European Commission. (2021). Just Transition Fund: Ensuring the transition towards a climate-neutral economy leaves no one behind. https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal/finance-and-green-deal/just-transition-mechanism_en Eurostat. (2025).Consumption-based greenhouse gas footprint per capita. https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20250219-1
• FINNEMORE, M., & SIKKINK, K. (1998). International norm dynamics and political change. International Organization, 52(4), 887–917. https://doi.org/10.1162/002081898550789
• Fırat Kalkınma Ajansı. (2023). 2024–2028 TRB1 Bölge Planı: Mevcut durum analizi. https://fka.gov.tr/assets/admin/uploads/userfiles/files/2024-2028%20TRB1%20Bölge%20Planı%20-%20Mevcut%20Durum.pdf
• FUSIEK, D. A. (2021). EU as a green normative power: How could the European Green Deal become a normative tool in EU’s climate diplomacy? Institute of European Democrats. https://www.iedonline.eu/publications/2021/european-green-deal/eu-as-a-green-normative-power-how-could-the-european-green-deal-become-a-normative-tool-in-eus-climate-diplomacy-fusiek
• Greenpeace Türkiye. (2023). Yeşil adil bir dönüşüm istiyoruz! https://www.greenpeace.org/static/planet4-turkey-stateless/2023/10/69abcd60-gp_185_digital.pdf
• HARRIS, J. M., GOODWIN, N. R., SHOLER, M., & WIERENGA, J. (2015). New conceptual model of social sustainability: Review from past concepts and ideas. Sustainability, 9(1), 68. https://doi.org/10.3390/su9010068
• HICKEL, J. (2020). The sustainable development index: Measuring the ecological efficiency of human development in the Anthropocene. Ecological Economics, 167, Article 106331. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2019.05.011
• International Labour Organization (ILO). (2015). Guidelines for a just transition towards environmentally sustainable economies and societies for all. https://www.ilo.org/publications/guidelines-just-transition-towards-environmentally-sustainable-economies
• İZKA, İzmir Kalkınma Ajansı (2021). Yeşil büyüme stratejisi. İzmir Kalkınma Ajansı. https://izka.org.tr/green-growth
• LAVENEX, S., & SCHIMMELFENNIG, F. (2009). EU rules beyond EU borders: Theorizing external governance in European politics. Journal of European Public Policy, 16(6), 791–812. https://doi.org/10.1080/13501760903087696
• LITTIG, B., & GRIESSLER, E. (2005). Social sustainability: A catchword between political pragmatism and social theory. International Journal of Sustainable Development, 8(1–2), 65–79. https://doi.org/10.1504/IJSD.2005.007375
• MANNERS, I. (2002). Normative power Europe: A contradiction in terms? Journal of Common Market Studies, 40(2), 235–258. https://doi.org/10.1111/1468-5965.00353
• MARCH, J. G., & OLSEN, J. P. (1998). The institutional dynamics of international political orders. International Organization, 52(4), 943–969. https://doi.org/10.1162/002081898550699
• MÜFTÜLER-BAÇ, M. (2021). Differentiated integration and Turkey: A norm-taker rather than a norm-maker? Journal of Common Market Studies. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3807363
• NYBORG, K., ANDERIES, J. M., DANNENBERG, A., LINDAHL, T., SCHILL, C., SCHLÜTER, M. (2016). Social norms as solutions. Science, 354(6308), 42–43. https://doi.org/10.1126/science.aaf8317
• OECD. (2022a). Measuring the social performance of firms through the lens of the OECD well-being framework. OECD Publishing. https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2022/01/measuring-the-social-performance-of-firms-through-the-lens-of-the-oecd-well-being-framework_051f2f7f/41f3823b-en.pdf
• OECD. (2022b). Social sustainability framework. OECD Publishing. https://www.oecd.org/social/soc/sustainable-development.htm
• OEI, P. Y., BRAUERS, H., & HERPICH, P. (2020). Lessons from Germany’s hard coal mining phase-out: Policies and transition from 1950 to 2018. Climate Policy, 20(8), 963–979. https://doi.org/10.1080/14693062.2019.1688636
• RENDA, K. K. (2025). Future of Türkiye–EU relations: Cooperation, competition and coopetition. Yönetim Bilimleri Dergisi, 23(56), 1121–1142. https://doi.org/10.35408/comuybd.1610934
• Resmî Gazete. (2021). Paris Anlaşması’nın onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun (7335 sayılı) Sayı: 31621. https://disasterlaw.ifrc.org/sites/default/files/media/disaster_law/2022-05/Law%20No.%207335%20ratifying%20the%20Paris%20Agreement.pdf
• Reuters. (2025, Mayıs 28). EU almost on track to reach 2030 climate goal. https://www.reuters.com/sustainability/cop/eu-almost-track-reach-2030-climate-goal-2025-05-28
• SACHS, J., KROLL, C., LAFORTUNE, G., FULLER, G., & WOELM, F. (2023). Sustainable development report 2023: The SDGs and the ESG framework. Cambridge University Press. https://files.unsdsn.org/sustainable-development-report-2023.pdf
• SEFIA (Sustainable Economics And Finance Research Association). (2023). Türkiye’de enerji yoksulluğu profili. https://sefia.org/fosil-yakit-tesvikleri-takibi/
• SELÇUK, S. F. (2023). Uluslararası iklim değişikliği anlaşmaları ve Türkiye’nin tutumu. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 6(1), 9–19.
• SHURA. (2023). Türkiye'de yenilenebilir enerji istihdamı raporu. https://shura.org.tr/wp-content/uploads/2025/07/SHURA-EDM-Turkiyede-Yenilenebilir-Enerji-Tedarik-Anlasmalarinin-Etkinlestirilmesi.pdf
• TEİAŞ. (2024). Türkiye Elektrik Kurumu İletim A.Ş. güç raporları. https://enerjiajansi.com.tr/teias-2024-nisan-ayi-kurulu-guc-raporu-yayimlandi/
• TEMA. (2024). İklim Politika Notu – 2024. TEMA Vakfı. https://cdn-tema.mncdn.com/Uploads/Cms/tema-vakfi-iklim-politika-notu--2024.pdf
• The Guardian. (2024, Ekim 31). EU emissions fall by 8% in steep reduction reminiscent of Covid shutdown. https://www.theguardian.com/environment/2024/oct/31/eu-emissions-fall-by-8-in-steep-reduction-reminiscent-of-covid-shutdown
• THOMPSON, P. B. (1997). Sustainability as a norm. Techné: Research in Philosophy and Technology, 2(2), 99–110.
• Ticaret Bakanlığı. (2021). Yeşil Mutabakat Eylem Planı ve Çalışma Grubu. https://ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/yesil-mutabakat/yesil-mutabakat-eylem-plani-ve-calisma-grubu
• TÜİK. (2020, Mayıs 27). Sera gazı emisyon istatistikleri, 1990–2019 (No. 37196). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sera-Gazi-Emisyon-Istatistikleri-1990-2019-37196
• TKİ, Türkiye Kömür İşletmeleri, (2023). Kömür sektör raporu 2023. https://www.gov.tr/yayinlar
• TÜSİAD. (2021). Avrupa Yeşil Mutabakatı’na uyum sürecinde Türkiye için yol haritası. Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/11158-avrupa-yesil-mutabakati-na-uyum-surecinde-turkiye-icin-yol-haritasi
• TÜSİAD. (2024). Yeşil dönüşüm ve Türkiye’de gıda ve tarım sektörü. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/download/10122_af7ad316191a65f2109f7aa6f4eaf7c4
• United Nations. (2015). Transforming our world: The 2030 agenda for sustainable development. https://sdgs.un.org/2030agenda-
• WIENER, A. (2007). Contested meanings of norms: A research framework. Comparative European Politics, 5(1), 1–17. http://dx.doi.org/10.1057/palgrave.cep.6110107
• World Bank. (2025). Towards a Greener and More Resilient Türkiye. https://www.worldbank.org/en/country/turkey/brief/towards-a-greener-and-more-resilient-turkiye
• World Commission On Environment And Development. (1987). Our common future. Oxford University Press. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf
• WWF-Türkiye. (2024). İş dünyası ve sivil toplumun Avrupa Yeşil Mutabakatı’na uyumu için "İklim Eylemi ve Ötesi" platformu [Basın bülteni]. WWF-Türkiye. https://tusiad.org/tr/basin-bultenleri/item/11648-i-s-dunyasi-ve-sivil-toplumun-avrupa-yesil-mutabakati-na-uyumu-icin-i-klim-eylemi-ve-otesi-platformu
• Yale Center For Environmental Law & Policy. (2022). 2022 Environmental Performance Index. https://epi.yale.edu/downloads/2024-epi-report-20250106.pdf
• Yeşil Düşünce Derneği. (2024). İşçileri ve iklimi koruyan adil bir dönüşüm mümkün. Yeşil Düşünce Derneği. https://www.yesildusunce.org/kampanyalar/iscileri-ve-iklimi-koruyan-adil-bir-donusum-mumkun