Ali Himmet Berki’nin ‘Hukuk Mantığı ve Tefsir’ İsimli Eserinin Yeni Baskısına Dair Bazı Mülahazalar

Year 2021, Issue: 37, 275 - 300, 30.04.2021

Fatih Yücel

Abstract

Ali Himmet Berki’nin Hukuk Mantığı ve Tefsir isimli eseri tespit edebildiğimiz kadarıyla alanda kaleme alınan ilk ve tek eserdir. 1948 yılında Güney matbaacılık tarafından yayımlanan eser, Türkiye Adalet Akademisince 2018 yılında tekrar basılmıştır. Buna mukabil editörün, müellif Berki’nin bir kısım tasarruflarında değişikliğe gitmesi ve eserin yeni baskısında yapılan bazı yazım yanlışları müellife söylemediklerini söyletmiştir. Bu nedenlerden dolayı eserin 1948 baskısındaki orijinalliğinden kısmen uzaklaştığı söylenebilir. Bu makalede, öncelikle eserde yer alan editör tasarruflarının belirlenmiş bir metot, ilke ve usul çerçevesinde uygulanıp uygulanmadığı tartışılmakta ve bir tutarlılık sorgulaması yapılmaktadır. Ayrıca eserde müellifin kastının anlaşılmasını etkileyen yazım yanlışlarına da işaret edilmektedir. Son olarak bu eserin günümüzde hukuk ve ilahiyat camiasına daha faydalı olabilmesi için fıkıh, usûl-i fıkıh kavramları ile müellif ve eser isimlerine yönelik bir imlâ birliği sağlanması adına bazı önerilerde bulunulmaktadır.

Keywords

Ali Himmet Berki, Hukuk Mantığı ve Tefsir, Fıkıh usulü, Medenî Kanun

Considerations on the New Edition of Ali Himmet Berki’s Work: Logic of Law and Interpretation

Abstract

As far as we can identify, Ali Himmet Berki’s work titled Legal Logic (Logic of Law) and Interpretation (Hukuk Mantığı ve Tefsir) is the first and the only (unique) work in the field. The book, which was published by South Press in 1948, was reprinted by Turkish Justice Academy in 2018. Unfortunately, the editor made Berki say the sentences he did not say due to changes made by the editor and spelling mistakes. For these reasons, it can be said that the work has partially moved away from its originality of the 1948 edition. In this article, first of all, it is discussed whether the editorial actions in the work are implemented within the framework of a predetermined method, principle and procedure and questioned his method for the aspect of consistency. In addition, spelling mistakes in the work are also pointed out. Finally, in order for this work to be more beneficial to the legal and theological community today, some suggestions are made in order to provide a spelling union for the concepts of fiqh, usul al-fiqh, authors names and its works.

Keywords

Ali Himmet Berki, Legal Logic (logic of law) and İnterpretation, Islamic Legal Theory (Usul al-fiqh), Civil Law (code)

References

• Akar, Ayşe Mine, Ali Himmet Berki ve Hukuka Dair Eserleri, Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013.
• Akçay, Mervenur, “İslam Hukukunda Hass ve Amm Lafızları Ali Himmet Berki’nin İşleyişi”, Ali Himmet Berki Kitabı, ed. Zeki Yaka vd., Ankara: TDV Ofset, 2019.
• Akçil, Yılmaz, “Takdim”, Hukuk Mantığı ve Tefsir-Kanun ve Mukavelelerin Tanzim ve Tefsirine Ait Kaide ve Asıllar. ed. Yasin Çevik v.d., Ankara: Türkiye Adalet Akademisi, 2018.
• Apaydın, Yunus, “Velâyet”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: 2013, XLIII, 15-19.
• Bakkal, Ali, “Modern Hukukun İslam Hukukunun Yorum İlkelerine İhtiyacı: Ali Himmet Berkî’nin “Hukuk Mantığı ve Tefsir” Adlı Eseri Bağlamında Bir Değerlendirme”, Ali Himmet Berki Kitabı, ed. Zeki Yaka vd., Ankara: TDV Ofset, 2019.
• Berki, Ali Himmet, Hukuk Mantığı ve Tefsir-Kanun ve Mukavelelerin Tanzim ve Tefsirine Ait Kaide ve Asıllar, ed. Yasin Çevik vd., Ankara: Türkiye Adalet Akademisi, 2018.
• Berki, Şakir, “Ali Himmet Berki”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: 1992, V, 509-510.
• Çalış, Halit, İslam Hukukunda Özel Mülkiyet ve Sınırlamaları, Konya: Yediveren Kitap, 2004.
• Dönmez, İbrahim Kâfi, “Beyân”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: 1992, VI, 23-25.
• Furat, Ahmet Hamdi, “Ali Himmet Berki (1882-1976), (Hayatı, Eserleri ve İslam Hukukuna Katkısı)”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 6 (2005), 503-514.
• Gazâli, Muhammed b. Muhammed, el-Mustasfâ (İslam Hukukunda Deliller ve Yorum Metodolojisi), trc. Yunus Apaydın, Kayseri: Rey Yayıncılık, 1994.
• Gözler, Kemal, Hukuka Giriş, 13. Baskı, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2016.
• _______, Hukukun Genel Teorisine Giriş, Hukuk Normlarının Geçerliliği ve Yorumu Sorunu, Ankara: US-A yayıncılık, 1998.
• Gürler, Sercan, “Eski ile Yeni Arasında Bir Hukukçu: Ali Himmet Berki ve “Hukuk Mantığı ve Tefsir” İsimli Eseri”, Türk Hukuk Tarihi Kongresi, İstanbul, 2018, s. 6. http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=thtk.2018bildiri.ozetleri.pdf. (erişim tarihi: 27.09.2020)
• Hacak, Hasan, “İslâm Hukuk Düşüncesinde Özel Mülkiyet Anlayışı”, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, sy. 29 (2005/2), 99-120.
• ________, “Milk”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul: 2005, XXX, 62-64.
• İbn Âbidîn, Muhammmed Emin b. Ömer, “Neşrü’l-‘arf fî binâi ba‘dı’l-ahkâm ‘ale’l-‘urf”, Mecmû‘âtü resâili İbn Âbidîn, İstanbul: 1325, II, 114-147.
• Kaya, Eyyüp Said, “Türkiye Cumhuriyeti’nde Fıkıh Literatürü: Bir Hasıla”, TALİD, c. 12, sy. 24 (2014), 9-126.
• Kaştan, Yüksel, “Osmanlı Devleti’nde “1913 Tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayat Kanun-i Muvakkati” ile Vilayet Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması”, Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 2/2 (Ocak 2016), 78-98.
• Miras, Kamil, “Hukuk Mantığı ve Tefsir”, Sebilürreşad, c. 3, sy. 75, (1950), 386-388.
• Otacı, Cengiz, “Hermeneutik (Yorum Bilim) ve Ceza Kanunlarının Yorumu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, sy. 89 (2010), 439-491.
• Torbalı, Enver, “Ali Himmet Berkî’ nin Usûl-i Fıkh’ı Medenî Hukuka uygulama çabası -Hukuk Mantığı ve Tefsir”, Ali Himmet Berki Kitabı, ed. Zeki Yaka vd., Ankara: TDV ofset, 2019.
• Tuncer, Seral, “II. Meşrutiyet Döneminde Bir İdari Reform: 1913 İdare-i Umumiye-i Vilâyât Kanun-ı Muvakkatı”, II. Türk Hukuk Tarihi Kongresi Bildirileri, ed. Fethi Gedikli, İstanbul: On iki levha yayıncılık, 2016, I, 573-599.