Bir Terimde Birkaç Anlamın Çakışması “Bağy Örneği”

Year 2019, Issue: 34, 211 - 226, 30.10.2019

Ibrahim Salkını

Abstract

Bir terim Kur’ân ya da Hadîs-i şerîflerde bir nasta geçer. Sonra âlimler ona bir takım terimsel tanımlar yaparlar. Daha sonra çokça karşılaşılan yeni konular ortaya çıkar. Âlimler ise, dilsel nedenler ya da meselenin asıl hükmünün, bazı yönlerden farklı olsa da söz konusu Kur’ânî teriminden türemesi sebebiyle aynı Kur’ânî terimi bu olay için de kullanırlar. Daha sonra insanlar bu kavramları birbirine karıştırmasın diye her birini niteleyen ayırt edici tanımlar yaparlar. Bununla kendi dönemlerinde yeni ortaya çıkan ve bizim zamanımızda da sürekli tekrarlanan meselelerle ilgili hükümler çıkarma, konuları detaylandırma ve manaları çeşitlendirme hususunda ilmi çalışmalara büyük hizmetler sunarlar. Ancak herhangi bir dönemde ilmi çalışmaların zayıflaması ve cehaletin yayılması ile birlikte aynı lafızla ifade edilen terimler karıştırılmaya başlar. Luğavî, Kur’ânî, şer’î ve fıkhî terimler arasında karışıklık ortaya çıkar ve fıkhî hükümlerin genellemesi ve meselelerin birbirine karıştırılması başlar. Bu meselelerin detaylandırılması ve yeni ortaya çıkan konularla farklılıklarının açıklanması yerine, bunların yanlış anlaşılması ve eski konulara dönülmesi ile karşı karşıya kalmaktayız. “Bağy” terimi ve dolayısıyla bu terimden kaynaklanan fıkhî hükümler ise, bu anlam kargaşası ve çatışmasından en fazla etkilenen terimlerden biridir. İşte bu araştırma, söz konusu terimi dilden başlayıp naslarda geçen “bağy” lafzının her açıdan manası ve taşıması gereken kriterlere değinerek sonunda fıkıh bilginlerine göre onun ne olduğunu ele almıştır. Sonrasında ise bu kavramlar ve farklı terimler arasında bir karşılaştırma yapılmıştır.

Keywords

Bağy, Fıkhî Terim, Terimler Çakışması

تداخل المعاني في المصطلح الواحد (مصطلح البغي أنموذجاً)

Abstract

يرد المصطلح في نص قرآني أو حديثي، ثم يضع له العلماء تعريفات اصطلاحية، ثم تنشأ مسائل جديدة تعم فيها البلوى، فيطلقون عليها ذات المصطلح القرآني لأسباب لغوية، أو لأن أصل حكم المسألة ناشئ من مصطلح القرآن وإن اختلفت فروعه، ثم يضعون لها تعريفات فقهية تضبطها لئلا تختلط على الناس. فيقدمون بذلك خدمات عظيمة للحركة العلمية؛ في تنوع المعاني، وتفريع المسائل، واستنباط الأحكام للمسائل المستحدثة في زمانهم، والتي لا تزال تتكرر في زماننا أيضاً

Keywords

البغي, المصطلح الفقهي, تداخل المصطلحات, ضبط المصطلحات

Meanings Overlapping of the Same Term The Term “Baghi” as an Example

Abstract

A term appears in a Qur’an or Hadith text, and then the scholars puts terminological definitions for it. After that, new situations full of disasters arise and scholars give the same Qur’anic term to these disasters either for linguistic reasons or because the origin of the judgement to the situation comes from Qur’an term even if it has different branches. Later, scholars put definitions based on fiqh as to avoid confusion for the masses. By doing this, scholars provide enormous favor to the Islamic scientific movement reflected in the diversity of meanings, branching of issues and eliciting of judgements to the new issues at their times which may still repeat in our time, too. But with the spread of ignorance and weak scientific movement, mixing terms of the same pronunciation begins. People also start mixing between a linguistic term and Qur’anic one, and between a general Sharia term and fiqh term, generalizing figh judgement and mixing among issues. Surprisingly, however, the old scientific branches decline and are misunderstood instead of branching them out and making the contemporary changes clear.
One of these terms is ‘baghi’ (meaning oppression) which has suffered a lot from this overlapping and mixing meanings and consequently the fiqh judgement arising from this meaning. This research is dealing with this term through studying it first linguistically, then by approaching the meanings and the rules of baghi as mentioned in the text, and finally by knowing what baghi means to the scholars. After that all, the study aims at comparing these different meanings, concept and terms.

Keywords

baghi, fiqh term, terms overlapping, terms control