Osmanlı Devleti Örneğinde Yargı ve Devlet Sisteminde Hâkim Olan Fıkhî Esaslar

Year 2018, Issue: 32, 191 - 223, 30.10.2018

Othman Saeed Houran

Abstract

Bu çalışma İslam’ın yönetim sistemleri Esaslarını ve bu esasların, İslam medeniyeti süresince yönetim sistemlerinin geliştirilmesinde istinbât hükümlerine ve fıkhî kaidelere nasıl katkı yaptığını açıklamayı amaçlamaktadır. Bunun etkisi Osmanlı devletindeki yasama kanunlarının oluşumunda ortaya çıkmaktadır. Osmanlı devletinin ardından gelen Modern devletlerin oluşumunda bu kanunların etkisi devam etmektedir. Usûl hükmünde olan bu esaslarının, şura sistemi ve istinbât kural ve usullerini alma metoduyla Allah’ın şeriatını hükmetmesi, hâkim-mahkûm ilişkilerini düzenlemesi gibi konuların çözümlenmesi ve açıklanmasından sonra, ikisi arasındaki ilişkinin birbirine destek veren ve birbirini tamamlayan tamamlama ve dengeleme ilişkisi olduğu sonucuna varıldı. Dolayısıyla yargı sistemi bununla düzelmekte ve hâkim-mahkûm ilişkilerinde ve devlet işlerinde etkili genel kanuni yasalar ortaya çıkar.

Keywords

Esaslar, Devlet sistemi, Şûrâ, Hâkim/Yönetici, Adalet, Devlet, Yargı, Kanun

الأسس الفقهية الحاكمة في نظام الدولة والقضاء الدولة العثمانية أنموذجا

Abstract

تسعى الدراسة إلى بيان أسس نظام الحكم في الإسلام، وكيف ساهمتْ هذه الأساس معالقواعد الفقهية وأصول الاستنباط في تطوير نظام الحكم عبر الحضارة الإسلامية، فيظهر أثرها فيتشكيل القوانين التشريعية في الدولة العثمانية، ثم يستمرُّ أثرُ هذه القوانين في تأسيس الدول الحديثةالتي وَرَثَتْ الخلافة العثمانية. وبعد تحليل وبيان الأسس التي هي بمثابة أصول، من تحكيم لشرع الله،وتنظيم لعلاقة الحكام بالمحكوم، تحت نظام الشورى، عن طريق الأخذ بأصول الاستنباط وقواعده..نجد أن العلاقة بينها علاقة تكامل وتوازن، يستند بعضها إلى بعض، ويكمل بعضها بعضا، فيستقيم بها بناءمنظومة الحكم وتظهر التشريعات القانونية العامة المؤثرة في حركة الدولة وعلاقة الحاكم والمحكوم.

Keywords

الأسس, نظام الحكم, الشورى, الحاكم, العدل, الدولة, القضاء, القانون

The Fundamental Ruling Principles of the Islamic Jurisdiction in the State System and Court sample of the Ottoman Empire

Abstract

The study attempts to explore the fundamental ruling system in Islam, and how those jurisdiction fundamentals and deduction fundamentals contributed in developing of the ruling system through the Islamic civilization. Its affect appears in the Sharia law formatting during the Ottoman Empire, in order for this lawful legacy to continue for the formation of the modern states, that was inherited from the Ottoman Caliphate. After analyzing and revealing those fundamentals which considered to be fundamental from God law, and regulating the relation between the ruler and the one to be ruled, under the Shira law through taking the deduction fundamentals and principles. We find that the relationship between them as a completion and balancing, where they are interdependence and complete each other. As a result, building of a ruling structure that shows the general effective legal legislation in the state and the relation between the ruler and one to be ruled.

Keywords

Ruling Principles, State system, Shura/consultation, Governor, Justice, State, Law