Ceza Mahkemesi Tarafından Ceza Verilmesine Yer Olmadığına İlişkin Kararın Hukuk Mahkemesi Kararlarına Tesiri

Year 2019, Volume: 77 Issue: 1, 185 - 216, 19.06.2019

Derya Belgin Güneş

Abstract

Bu çalışmada, ceza mahkemesinden verilen ve esasa ilişkin nihaî bir karar olan ceza verilmesine yer olmadığı kararının, hukuk mahkemesi bakımından bağlayıcı etkisi ele alınmaktadır. Bağlayıcı etki olarak söz konusu kararın öncelikle hukuk mahkemesi bakımından kesin hüküm etkisi incelenmektedir. Ceza verilmesine yer olmadığı kararının hukuk mahkemesindeki etkileri hakkında hukukumuzda açık ve genel bir düzenleme mevcut değildir. Bu nedenle Türk Borçlar Kanunu’nun 74. maddesi ile Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 214. maddesinin yorumlanarak ceza verilmesine yer olmadığı kararının hukuk mahkemesi bakımından kesin hüküm etkisinin izah edilmesi gerekir. Bununla beraber ceza verilmesine yer olmadığı kararının verilme sebepleri tek tek ele alınarak hukuk mahkemesindeki etkisinin incelenmesi de gerekir. Ceza verilmesine yer olmadığı kararı, fiilin hukuka aykırılığı ve failin o fiili işlediği hususlarında hukuk mahkemesi bakımından bağlayıcı iken ceza verilmesine yer olmadığı kararının verilme gerekçeleri bakımından hukuk mahkemesi bağlı değildir. Ceza verilmesine yer olmadığı kararının hukuk mahkemesi bakımından bağlayıcı olmadığı haller de bu çalışma kapsamında incelenmektedir. Ceza verilmesine yer olmadığı kararının hukuk mahkemesi bakımından bağlayıcı olduğu bir diğer husus ise unsur etkisidir. Ceza verilmesine yer olmadığı kararı, hukuk mahkemesinde yargılamanın yenilenmesi sebebi oluşturuyorsa, usûlî bir unsur etkisine sahip olmaktadır. Son olarak ceza zamanaşımının daha uzun olması halinde, ceza verilmesine yer olmadığı kararının haksız fiil zamanaşımını uzatıcı etkiye sahip olup olmadığı konusu da işlenmektedir. 

Keywords

Hukuk mahkemesi, Ceza mahkemesi, Ceza verilmesine yer olmadığı kararı, Kesin hüküm etkisi, Unsur etkisi, Bağlayıcı etki

The Effects Of The “Non Necessity Of Punishment” Decision That Handed Down By Criminal Court On Civil Court

Abstract

The binding effect of the “non necessity of punishment” decision which is a substantial final judgment rendered by a criminal court, on a civil court is discussed in this paper. Res judicata effect is assessed first regarding the mentioned decision’s binding effect on civil courts. There is no explicit or general legislation regulating the effects of “non necessity of punishment decision” on civil courts. Hence, res judicata effect of this decision on civil courts should be explained with regard to article 74 of Turkish Code of Obligations and article 214 of Code of Civil Procedure. Moreover the grounds for rendering “the non necessity of punishment decision” and its effect on civil courts should be examined separately. Even though civil courts are not bound by the rationale of “non necessity of punishment decisions”, they are bound by the ruling on the unlawfulness of the actus reus and the fact that the perpetrator committed the act. Situations where the mentioned decision is not binding on the civil courts are also examined within the scope of this article. “Non necessity of punishment decision” has a procedural condition effect if it constitutes the reason for a retrial in civil courts. Finally, extensive effect of “the non necessity of punishment decision” where the criminal statue of limitations is longer upon the statue of limitations regarding tortuous act is evaluated.

Keywords

Civil court, Criminal court, Non necessity of punishment decision, Res judicata effect, Condition effect, Binding effect

References

• Akkan M, “Medeni Usul Hukukunda Tarafların Farklı Olması Durumunda Kesin Hükmün Niteliği” (2009) 11 DEÜHFD 3-61.
• Akkaş AH, Ceza Muhakemesi Bağlamında Yargı Mercileri Kararlarının Birbirleri Üzerindeki Etkisi, (Adalet 2016).
• Akkaya M, “Vergi Mahkemesi ve Ceza Mahkemesi Kararlarının Etkileşimi Üzerine Bir İnceleme” (2000) 49 AÜHFD 85-96.
• Alangoya Y ve Yıldırım MK ve Deren-Yıldırım N, Medenî Usul Hukuku Esasları (Tıpkı 8. bs, Beta 2011).
• Ansay SŞ, Hukuk Yargılama Usulleri (7. bs, Güzel Sanatlar 1960). Antalya OG, Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. II (Legal 2017).
• Aras B, Hukuk ve Ceza Mahkemesi Kararlarının Birbirine Etkisi (Yetkin 2014). Arens P, Willensmängel bei Parteihandlungen im Zivilprozeß (Gehlen 1968).
• Arslan R ve Yılmaz E ve Taşpınar Ayvaz S ve Hanağası E, Medenî Usul Hukuku (4. bs, Yetkin 2018).
• Artuk ME ve Gökcen A ve Alşahin ME ve Çakır K, Ceza Hukuku Genel Hükümler (11. bs, Adalet 2017).
• Atalı M, Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku (Ed.: Hakan Pekcanıtez/ Muhammet Özekes/ Mine Akkan/ Hülya Taş Korkmaz, C. I-II-III, 15. bs, On İki Levha 2017).
• Atalı M ve Ermenek İ ve Erdoğan E, Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı (Yetkin 2018).
• Ayiter K, Rechtsvergleichende Betrachtungen über wechselseitige Wirkungen der rechtskräftigen Straf-und Zivilurteile” (1972) Festschrift für Ernst Heinitz zum 70. Geburtstag, 751-764.
• Baba Y, Türk Ceza Kanunu’nda Etkin Pişmanlık (On İki Levha 2013).
• Belgin Güneş D, Ceza Mahkemesi Kararlarının Hukuk Mahkemesi Bakımından Etkileri (On İki Levha 2019).
• Bekar E, “Ceza Muhakemesinde Hüküm Çeşitleri (CMK m. 223)” (2017) LXXV/1 İÜHFM, 15-60 (Hüküm). -- Türk ve Amerikan Ceza Hukukunda Zorunluluk Hali (Seçkin 2013) (Zorunluluk Hali).
• Bilge N ve Önen E, Medenî Yargılama Hukuku Dersleri (3. bs, Sevinç 1978).
• Brehm R, Berner Kommentar Das Obligationenrecht Die Entstehung durch unerlaubte Handlungen Art. 41-61 OR (4. Aufl., Stämpfli 2013).
• Budak AC, Kara Avrupası ve Anglo-Amerikan Medeni Usul Hukuklarında Kesin Hüküm: Türkiye ve İngiltere Örnekleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi 1991).
• Budak AC ve Karaaslan V, Medenî Usul Hukuku (2. bs, Adalet 2018).
• Cenberci M, Hukuk Davalarında Kesin Hüküm (Yeni Cezaevi 1965).
• Centel N ve Zafer H ve Çakmut Ö, Türk Ceza Hukukuna Giriş (10. bs., Beta 2017).
• Çelik NH, İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu C. I - Genel Hükümler (Ed. Rona Serozan, Emre Gökyayla, Faruk Acar, M. Turgut Öz, H. Murat Develioğlu, 2.bs, Vedat 2018).
• Demirbaş T, Ceza Hukuku Genel Hükümler (13. bs., Seçkin 2018). Deniz İ, Ceza Muhakemesinde Hüküm (Seçkin 2014).
• Deren Yıldırım N, Türk, İsviçre ve Alman Medeni Usul Hukukunda Kesin Hükmün Sübjektif Sınırları (Alfa 1996).
• Direnisa E, Die materielle Rechtskraft im deutschen und türkischen Zivilverfahrenrecht (Peter Lang 2011).
• Domaniç H, Hukukta Kaziyyei Muhkeme ve Nisbî Kuvveti (Fakülteler 1964). Erdem M, Özel Hukukta Zamanaşımı (On İki Levha, 2010).
• Erdoğan E, Hakem Kararlarının Kesin Hüküm Etkisi (Yetkin 2017).
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (21. bs, Yetkin 2017).
• Ersan A, Ceza Hukukunda Meşru Savunma ve Meşru Savunmada Sınırın Aşılması (On İki Levha 2013).
• Gaul HF, Die Grundlagen des Wiederaufnahmerechts und die Ausdehnung der Wiederaufnahmegründe (Deutscher Heimat 1956).
• Gürdoğan B, Medenî Usûl Hukukunda Kesin Hüküm İtirazı (Ayyıldız 1960).
• Habscheid WJ, Schweizerisches Zivilprozess- und Gerichtsorganisationsrecht, (Helbing& Lichtenhahn 1986).
• Hafızoğulları Z ve Özen M, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (11. bs., Usa 2018). Hakeri H, Ceza Hukuku Genel Hükümler (21. bs., Adalet 2017).
• Herrmann G, Zur Bindung des Zivilrichters an Strafurteile in Deutschland, (Dissertation 1985).
• İçel K, Ceza Hukuku Genel Hükümler (Beta 2017). İyilikli AC, Hukuk Yargılamasında Kesin Hüküm, (Yetkin 2016).
• Kan Ç, Türk Ceza Hukukunda Zorunluluk Hali, (Yetkin 2018). Kangal ZT, Ceza Hukukunda Zorunluluk Hali (Seçkin 2010).
• Karslı A, Medeni Muhakeme Hukuku (4.bs, Alternatif 2014). Kazancı İçtihat Bilgi Bankası: <http://www.kazanci.com/kho2/ibb/anaindex.htm> erişim tarihi 1.12.2018.
• Kılıçoğlu AM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (22. bs, Turhan 2018) (Borçlar).
• --”Haksız Fiillerden Sorumlulukta Ceza Hukuku ile Medeni Hukuk İlişkisi” (1973) XXIX/3-4 AÜHFD 185-225 (Haksız Fiil).
• Kırtıloğlu SS, Medeni Yargılama Hukukunda Değişiklik Davası (Adalet 2014).
• Koca M, “YTCK’da Hukuka Uygunluk Sebepleri” (2006) 1 CHD 111-143.
• Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (11. bs., Seçkin 2018).
• Koçak H, Ceza Yargılamasının Hukuk Mahkemelerini Bağlayıcılığı Sorunu (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi 2009).
• Konuralp H, Medenî Usul Hukukunda İspat Kurallarının Zorlanan Sınırları (Tıpkı basım, Yetkin 2009).
• Kurşun G, Ceza Muhakemesinde Hüküm (Seçkin 2016). Kuru B, Hukuk Muhakemeleri Usûlü (6. bs, Demir-Demir 2001) (HMU).
• --İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usul Hukuku (Legal 2016) (İstinaflı Usul). Lexpera İçtihat: <https://www.lexpera.com.tr/ictihat> erişim tarihi 1.1.2.2018.
• Meriç N, “Türk Hukukunda Maddi Anlamda Kesin Hükmün Objektif Sınırları”, (2007) 7 MİHDER 377-434.
• Nicklisch F, Die Bindung der Gerichte an gestaltende Gerichtsentscheidungen und Verwaltungsakte (Ernst und Werner Gieseking 1965).
• Nomer HN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (15. bs., Beta 2017).
• Oğuzman MK ve Öz MT, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (C. II, 14. bs., Vedat 2018).
• Özbek VÖ ve Doğan K ve Bacaksız P ve Tepe İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (9. bs., Seçkin 2018).
• Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (14. bs., Seçkin 2018).
• Özkaya-Ferendeci HÖ, Kesin Hükmün Objektif Sınırları (On İki Levha 2009).
• Öztürk B ve Erdem MR, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku (18. bs., Seçkin 2018).
• Postacıoğlu İE ve Altay S, Medeni Usul Hukuku Dersleri (7. bs, Vedat 2015).
• Prütting H ve Gehrlein M, ZPO Kommentar (6. Aufl., Luchterhand 2014). Rosenberg L ve Schwab KH ve Gottwald P, Zivilprozessrecht (17. Aufl, C. H. Beck 2010).
• Schmidt H, Bindung des Zivilrichters an Vorentscheidungen anderer Gerichte und Behörden (von Emil Ebering 1927).
• Selçuk RN, “Ceza Kararlarının Hukuk Hakimine Etkisi”, (1975) 5 ABD 718-725.
• Soyaslan D, Ceza Hukuku Genel Hükümler (7. bs., Yetkin 2016).
• Sözüer A, “Türk Ceza Kanunu’nda Öngörülen Mazeret Sebeplerine İlişkin Soru ve Cevaplar”, (2006) 6 HPD 230-233.
• Tandoğan H, Türk Mes’uliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdî Mes’uliyet) (1. basıdan tıpkı bası, Vedat 2010).
• Taneri G, Ceza ve Hukuk Mahkemesi Kararlarının Birbirine Etkisi”, (2015) 51 AD 75-97.
• Tanrıver S, Medenî Usûl Hukuku (Cilt I, 2. bs, Yetkin 2018).
• Tekinay SS ve Akman S ve Burcuoğlu H ve Altop A, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler (7. bs., Filiz 1993).
• Toroslu N ve Toroslu H, Ceza Hukuku Genel Kısım, (Savaş 2018). Trousil TJ, Die Bindung des Zivilrichters an strafgerichtliche Erkenntnisse (Dissertation, 2005).
• Tuğsavul M, “Haksız Fiil Zamanaşımı”, (1947) 38/5 AD 366-379. Tunçer S, “Haksız Fiilde Ceza Müruruzamanı”, (1953) 44/12 AD, 1423-1429.
• Tunçomağ K, Türk Borçlar Hukuku, I. Cilt Genel Hükümler (6.bs., Sermet 1976). Umar B, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, (2. bs., Yetkin 2014) (Şerh).
• --Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunumuzun Mehaz Neuchâtel Kantonundaki Tatbikatı (Sermet 1967) (Tatbikat).
• Üstündağ S, Medeni Yargılama Hukuku, (7. bs, Filiz 2000). Völzmann A, Die Bindungswirkung von Strafurteilen im Zivilprozess (Heymann 2006).
• Vorwerk V ve Wolf C, Beckscher Online Kommentar ZPO (C. H. Beck 2014).
• Wieczorek B ve Schütze RA, Zivilprozessordnung und Nebengesetze (3. Aufl., 2. Band, 3. Teilband, De Gruyter Recht 2007).
• Wigginghaus N, Synergieeffekte zwischen Straf- und Zivilprozess (Hartung-Gorre 2007).
• Yenerer Çakmut Ö, “§ 21 Türk Borçlar Kanunu m. 72 ve m. 74 Bakımından Ceza Hukukunda Ceza Sorumluluğunun Esası ve Dava Zamanaşımı Kavramlarına Kısa Bir Bakış”, (2014) Prof. Dr. İsmet Sungurbey’e Armağan Borçlar Kanunu Genel Hükümler Konferansları II, 28-36.
• Yılmaz E, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi (3. bs, Yetkin 2017).
• Yurtcan E, Ceza Yargılamasında Kesin Hüküm, (2. bs, Kazancı 1987). Zafer H, Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m. 1-75 (6. bs., Beta 2016).