Fahiş Fiyat Artışlarına Karşı İdari Yaptırım Uygulanmasında Yetki Çatışması

Year 2021, Volume: 79 Issue: 1, 211 - 248, 27.04.2021

Yasin Söyler

Abstract

Covid-19 salgınında ülkemizde mal ve hizmetlerin fiyatlarında ortaya çıkan fahiş artışlarla daha etkin bir şekilde mücadele edebilmek amacıyla fahiş fiyat artışı ismini taşıyan yeni bir idari suç ihdas edilmiş ve bu suç idari yaptırıma bağlanmıştır. Bu amaçla gerekli görülen değişiklikler, 2020 yılının Nisan ayında 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a eklenen bir ek madde ile gerçekleştirilmiştir. Bu Kanunda, öngörülen idari yaptırımları uygulamakla görevli bir kamu kurumu olarak Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturulmuştur. Öte yandan hukuk sistemimizde mal ve hizmetlerin fiyatlarında gerçekleşen haksız artışları olağanüstü dönemler de dâhil olmak üzere idari yaptırıma tabi tutan başka kanunlar da vardır. Bu kanunlarda idari yaptırımları uygulamakla görevlendirilen kamu kurumları ise birbirinden farklıdır. Bu çerçevede özellikle fahiş fiyat artışlarına yönelik idari yaptırımlar rekabet hukuku ile tüketici hukuku çerçevesinde ayrıca düzenlenmiş ve bu alanlarda görev yapmak üzere Rekabet Kurumu ile Reklam Kurulu gibi kamu kurumları yetkilendirilmiştir. Makalede, söz konusu kamu kurumlarının fahiş fiyat artışlarına karşı hangi derecede idari yaptırım uygulama yetkisine sahip oldukları ve her bir kamu kurumunun yetkisinin diğeri karşısındaki konumu değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Bu çerçevede yapılan inceleme neticesinde, mal ve hizmetlerin fiyatlarında fahiş artış yapan kişi veya firmalara uygulanacak cezaların bazı hallerde birden fazla kamu kurumunun yetki alanına girdiği tespit edilmiştir. Her bir kamu kurumunun uygulamakla yükümlü olduğu idari yaptırım türleri ile idari para cezası miktarlarının farklılık oluşturduğunu da göz önünde bulundurduğumuzda, fahiş fiyat artışı fiillerine karşı uygulanacak idari yaptırım konusunda kurumlar arası bir yetki çatışması ortaya çıkabilmektedir. Ortaya çıkan bu sorunların hukuki açıdan ne şekilde giderilebileceği, makalede üzerinde durulan önemli konulardan biri olmuştur.

Keywords

Fahiş fiyat artışı, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu, Rekabet Kurumu, Reklam Kurulu, Covid-19 salgını

Supporting Institution

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Conflict of Competence in the Application of Administrative Sanctions For Price Gouging

Abstract

In order to more effectively combat excessive increases in the prices of goods and services caused by the Covid-19 outbreak in Turkey, a new administrative offense, price gouging, was introduced to the Turkish legal system; this offense is subject to administrative sanction. For this reason, the legislature altered the Act on the Regulation of Retail Trade (No: 6585) in April 2020 and further regulated this topic with an additional article in the Act. The Act establishes the Unfair Price Evaluation Board as a public agency with the authority to apply prescribed administrative sanctions. Moreover, there are other laws in the Turkish legal system regulating the administrative sanctions of excessive increases in prices of goods and services in normal times as well as states of emergency or extraordinary times. According to these laws, however, the public bodies charged with applying administrative sanctions are also different. As a case in point, in Competition Law No: 4054, the Competition Authority is responsible for applying administrative sanctions for price gouging in the framework of competition law, while Consumer Protection Law No: 6502 gives the same authorization to the Advertising Board in the framework of consumer law. This article aims to clarify these overlapping authority situations of applying administrative sanctions for price gouging and set the boundaries between the authorized public bodies by comparatively assessing their duties and authorities.
The penalties to be imposed on individuals or companies making an exorbitant increase in the prices of goods
and services are sometimes under the jurisdiction of more than one public authority. A conflict of jurisdiction
among authorities may arise when considering the differences in administrative sanctions and the amount
of administrative fines that public authorities may impose. This article undertakes to demonstrate how these
problems can be solved legally.

Keywords

Price gouging, Unfair Price Evaluation Board, The Competition Authority, The Advertising Board, Covid-19 pandemic

References

• Aslan İY, Rekabet Hukuku Dersleri (7. Bası, Ekin Basın Yayın Dağıtım 2020).
• Berkarda K, ‘6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’daki İdarî Cezaların Değerlendirilmesi’ (2016) 12(2) Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 62-86.
• Boshoff WH, ‘The competition economics of excessive pricing and its relation to the Covid-19 disaster period’ (2020) <https://ssrn.com/abstract=3593292> Erişim Tarihi 30 July 2020 1-14.
• Brewer M, ‘Planning Disaster: Price Gouging Statutes and the Shortages They Create’ (2007) 72(3) Brooklyn Law Review 1101-1136.
• Cary GS, Dolmans M, Hoffman B, Graf T, Brannon L, Pepper R, Mostyn H, Lazda ARB, Haynes S, Georgieva K, Przerwa J, ‘Exploitative abuses, price gouging & COVID-19: The cases pursued by
• EU and national competition authorities’, e-Competitions Antitrust Case Laws e-Bulletin, <https://www.concurrences.com/pdf_version.api/article-94392.pdf> Erişim Tarihi 23 Temmuz 2020.
• Ekinci M, ‘Ceza Hukuku İlkeleri Açısından İdari Yaptırımlar’ (2017) 3 Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 19-54.
• Gözler K ve Kaplan G İdare Hukuku Dersleri (21. Bası, Ekin Basın Yayın Dağıtım 2019).
• Gülan A, ‘Kanun Değişikliğiyle İdari Para Cezası Verilmeden Önce ‘Uyarı’ Şartı Getirilmesi, KimiDurumlarda Görülmekte Olan İptal Davasını Etkileyecek Lehe Bir Düzenleme Sayılabilir mi?’(2019) 21 D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan) 2953-2960.
• Katoğlu T, “Kabahatler ve Zaman Yönünden Uygulamaya İlişkin Kimi Sorunlar”,<http://repository.bilkent.edu.tr/bitstream/handle/11693/51199/Kabahatler_ve_zaman_y%C3%B6n%C3%BCnden_uygulamaya_ili%C5%9Fkin_kimi_sorunlar. pdf?sequence=1&isAllowed=y> Erişim Tarihi 23 Temmuz 2020.
• Koç E, ‘4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da Düzenlenen İdari Para Cezaları İçin Öngörülen İdari Usul’ (2012) 98 TBB Dergisi 231-282.
• Köksal A, ‘Concerned Practices in the Context of EU Competition Law’ <https://turkishlawblog.com/read/article/122/concerted-practices-in-the-context-of-eu-competition-law> Erişim Tarihi2 Temmuz 2020.
• Motta M ve Streel AD, ‘Excessive Pricing in Competition Law: Never say Never?’ (2007) The Pros and Cons of High Prices 14-46. Sancakdar O, Önüt LB, Us Doğan E, Kasapoğlu Turhan M ve Seyhan S, İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı (8. Bası, Seçkin 2019).
• Tan T, İdare Hukuku (5. Bası, Turhan Kitabevi 2016).
• Özay İ, Günışığında Yönetim (Filiz Kitabevi 2017).
• Özel Çağlar, ‘Hukuksal Açıdan Tüketicinin Korunması ve Tüketicinin Korunma Gerekliliğine İlişkin Bir Değerlendirme’ iç Müberra Babaoğul ve Arzu Şener (edr), Tüketici Yazıları (I) (Hacettepe Üniversitesi Yayınları 2007) 15-26.
• Pınar H, ‘Rekabet Hukuku ile Haksız Rekabet Hukuku İlişkisi’, (2014) 15(2) Rekabet Dergisi 59-87.
• Rakić I, ‘Competition Law in the Age of Covid-19’ (2020) LXVIII(2) Anali Pravnog fakulteta u Beogradu 25-61.
• Şahin E, ‘Tüketiciler İçin İyi Haber Mi Kötü Haber Mi?: Aşırı Fiyat Uygulamalarında AB Mahkemelerinin Yeni İstikameti’ (2019) 5(1) Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi 87-114.
• Şirin T, ‘Tehlikeli Salgın Hastalıklarla Anayasal Mücadeleye Giriş’ (2020) 9(17) Anayasa Hukuku Dergisi 43-146.
• Ulusoy AD, İdari Yaptırımlar (1. Bası, XII Levha 2013).
• Ünal Ç, ‘Rekabet Hukukunda Tek Taraflı Sömürücü Davranışlar’ (2010) 11(4) Rekabet Dergisi 111-164.
• Wilson D, ‘Price Gouging, Construction Cartels or Repair Monopolies? Competition Law Issues Following Naturel Disasters’ (2014) 20 Canterbury Law Review, 53-90.
• <https://www.memurlar.net/haber/897756/maske-satisi-tumuyle-yasaklandi-mi.html> Erişim Tarihi 4 Haziran 2020.
• <https://www.mevzuat.gov.tr> Erişim Tarihi 4 Haziran 2020.
• <https://www.ticaret.gov.tr/tuketici/ticari-reklamlar/reklam-kurulu-kararlari> Erişim Tarihi 20 Mayıs 2020.
• <https://covid19.ticaret.gov.tr/tuketici/duyuru/ticaret-bakani-pekcan-fahis-fiyat-artisi-tespit-edilen-firmalara-verilen-cezalar> Erişim Tarihi 4 Haziran 2020.
• <https://covid19.ticaret.gov.tr/tuketici/duyuru/haksiz-fiyat-artislarina-iliskin-reklam-kurulunun-karari> Erişim Tarihi 4 Haziran 2020.
• <https://www.rekabet.gov.tr/tr/Guncel/aralarinda-zincir-marketlerin-de-bulundu-8828c79f5f90ea11811a00505694b4c6> Erişim Tarihi 20 Mayıs 2020.
• <https://www.rekabet.gov.tr/tr/Guncel/perakende-gida-ticareti-alaninda-faaliye-4384b022e495ea11811a00505694b4c6> Erişim Tarihi 20 Mayıs 2020.
• Rekabet Kurulu Kararı (Önaraştırma), Karar Tarihi 23.11.2017, Dosya Sayısı 2017-2-31, Karar Sayısı 17-38/609-265 <https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=38837a4b-5cc7-43a0-aa4a-be5e0d32886f> Erişim Tarihi 1 Temmuz 2020.
• Rekabet Kurulu Kararı (Önaraştırma), Karar Tarihi 13.3.2019, Dosya Sayısı 2018-1-83, Karar Sayısı 19-12/137-61 <https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=bf885331-0abf-48bf-bec5-e9e8d73ddcb3> Erişim Tarihi 1 Temmuz 2020.
• Rekabet Kurulu Kararı (Soruşturma), Karar Tarihi 1.10.2018, Dosya Sayısı 2017/2/3, Karar Sayısı 18-36/584-285, <https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=8a58df07-f31b-457e-b936-9fa3afd5fdbf> Erişim Tarihi 1 Temmuz 2020.
• Rekabet Kurulu Kararı (Önaraştırma), Karar Tarihi 13.3.2019, Dosya Sayısı 2018-1-83, Karar Sayısı 19-12/137-61 <https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=bf885331-0abf-48bf-bec5-e9e8d73ddcb3> Erişim Tarihi 1 Temmuz 2020.
• Rekabet Kurulu Kararı (Soruşturma), Karar Tarihi 1.10.2018, Dosya Sayısı 2017/2/3, Karar Sayısı 18-36/584-285, <https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=8a58df07-f31b-457e-b936-9fa3afd5fdbf> Erişim Tarihi 1 Temmuz 2020.