Kamulaştırmasız El konulan Taşınmazın İdarenin Mülkiyetine Geçmesinden Sonra Eski Mal Sahibinin Taşınmazına Tekrar Kavuşması

Year 2021, Volume: 79 Issue: 3, 963 - 999, 21.09.2021

Atila Erkal

Abstract

Mülkiyet hakkına müdahale kanunun öngördüğü şekillerde kamu yararı amacıyla gerçekleşebilir. Bu amaçla kanunda farklı imkânlar öngörülmüşse de özel mülkiyete tabi taşınmazlar kamulaştırma yoluyla elde edilmektedir. Kamulaştırma Kanunu (KK) eski taşınmaz sahiplerine, taşınmaza ihtiyaç kalmaması durumunda belli şartlar altında iade imkânı ve geri alma hakkı tanımaktadır. İdare özel mülkiyete tabi taşınmazlara, kamulaştırma yapmadan da hukuka aykırı bir şekilde fiili olarak el atabilmektedir. Bunun yanında hukuki olarak el attığı taşınmazları uzun süre mülkiyetine geçirmeden kişilerin mülkiyet hakkını ihlal edebilmektedir.
Kamulaştırmasız el atıldıktan sonra açılan dava neticesinde mahkemece idare adına tesciline karar verilen taşınmazlara ihtiyaç kalmaması, kamu yararı ya da başka bir kamu hizmetine tahsis edilmemesi durumunda, eski maliklerin taşınmazına tekrar kavuşmasını sağlayan, idare tarafından iade ya da malikin geri alma hakkını düzenleyen bir hüküm bulunmamaktadır. Bu konuda bir hukuk boşluğu mevcuttur. Bu hukuk boşluğu KK’daki hükümlerin kıyas yoluyla uygulanmasıyla giderilebilecektir.
Bir kanun hükmünün kıyasen uygulanması için, uygulanacak olaya ilişkin kanun hükmünün olmaması, olayın benzerlik taşıması ve sonucun aynı olması gerekmektedir. Özel hukukta kural olarak kıyas yoluyla akıl yürütme önünde bir engel bulunmamaktadır. Kamu hukukunun özelliği sebebiyle kıyas belli şartlar altında uygulanabilmektedir. İdare Hukuku’nda ağırlıklı olarak hak yaratıcı bazı durumlarda kıyas yapılabilmektedir. KK’nun kamulaştırılan taşınmazın eski malikine iadesine ve malikin geri alma hakkına ilişkin hükümleri, uyuşmazlıkta adli yargı öngörüldüğünden özel hukuk bağlamında kıyasen kamulaştırmasız el atmalar bakımından da uygulanabilir niteliktedir.

Keywords

Kamulaştırmasız el koyma, Fiili el atma, Hukuki el atma, Eski malike iade, Malikin geri alma hakkı

Supporting Institution

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Re-acquisition of the Land by Former Owner After Administrative Authority confiscated the land without expropriating

Abstract

Interferences with property rights can only be carried out in the public interest in a manner prescribed by law. Although the law provides different options for this purpose, land that is subject to private property is acquired through expropriation. The Expropriation Act grants former owners the right to return the property under certain conditions and to take it back if the property is not needed. The administration can de facto take possession of privately owned land illegally without expropriation. In addition, it can violate the property rights of individuals without legally taking over the property that it has long confiscated.
As a result of the lawsuit that was filed after the confiscation without expropriation and the court has made a decision to register the property on behalf of the administration and accordingly the administration does not need the property after a while or not for the public benefit or another public service is not regulated by law that the former owner can take back the property from the administration or the right of return of the property. There is a legal loophole in this regard. This legal loophole can be closed by analogy with the provisions of the Expropriation Act.
In order for a legal provision to be applied by analogy, there should be no legal provision regarding the event to be applied, the event should be similar and the result should be the same. As a rule, there is no obstacle to analogous application in private law. Due to the nature of public law, an analogy can be made under certain conditions. There are different views in the areas of constitutional, criminal, tax and administrative law under public law. In administrative law, analogy is mainly carried out in some favorable cases. The provisions of the Expropriation Act on the return of the expropriated property to the previous owner and the owner’s right of repossession apply comparatively to hand assignments without expropriation.

References

• Akyılmaz B, İdari Usul İlkeleri Işığında İdari İşlemin Yapılış Usulü (1. Bası, Yetkin 2000).
• Akyılmaz B, Sezginer M ve Kaya C, Türk İdare Hukuku (12. Bası, Savaş 2020).
• Antalya G, Hukuk Teorisi ve Hukuk Metodolojisi, C.1 (1. Bası, Seçkin 2019).
• Ayhan F, ‘Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 6. Maddesi ve Türk Hukukunda “dolayısıyla kamulaştırma” Uygulaması Üzerine Bir Deneme’(2011) 69 (1-2) İÜHFM 1125-1148.
• Bilge N, Hukuk Başlangıcı (22. Bası, Turhan 2007).
• Çuvalcı A, Kamulaştırma Kanunundan Doğan Bedel Ve Tescil Davaları (1. Bası, Seçkin 2019). Ankara 2019.
• Detterbeck S, Allgemeines Verwaltungsrecht mit Verwaltungsprozessrecht (4. Bası, C.H. Beck 2006).
• Erdoğmuş T, Salt İdari Eylem Karşısında İdarenin Sorumluluğu (1. Bası, XII Levha 2021).
• Gölcüklü M A, Kamulaştırma Kanunu Şerhi: Fiili ve Hukuki El Atma Davaları (2. Bası, Seçkin 2018). Gözler K ve Kaplan G, ‘İdari Eylemelerden Kaynaklanan Zararlara İlişkin Davalar Adli Yargının Görev Alanına Sokulabilir mi (HMK m.3 ve TBK, m.55/2 Hakkında Eleştiriler’ (2011) 6 (63) TAHD 36-41.
• Gözler K, Hukukun Genel Teorisine Giriş, Hukuk Normlarının Geçerliliği Ve Yorumu Sorunu (1 Bası, US-A 1998).
• Gözler K, Kamu Hukukçuları Platformu, Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm somutlaşması, Tebliğler (TBB 2012).
• Gözler Kemal, İdare Hukuku, C. 2 (. Bası, Ekin 2019).
• Gözübüyük A Ş ve Tan T, İdare Hukuku C. 2, İdari Yargılama Hukuku (2. Bası, Turhan 2006).
• Gusy C, ‘Richterrecht und Grundgesetz’(1992) 45 (11) DÖV 461- 470.
• Günday M, İdare Hukuku (10. Bası, İmaj 2011).
• Güriz A, Hukuk Başlangıcı (19. Bası, Siyasal 2019).
• Jarass H D ve Pieroth B, Grundesetz für die Bundesrepublick Deutschland, Kommentar (5. Bası, C.H. Beck 2000).
• Karaca E, ‘Kamulaştırmasız El Koymanın Unsurları ve Kamulaştırmasız El Koyamaya Karşı Yargısal Başvuru Yolları’ 2018 (137) TBBD 273- 309.
• Kaya C, Kararlarından Hareketle Kamu Yararı Kavramına Danıştay’ın Bakışı, (1. Bası, On İki Levha Yayınları 2011).
• Kayıhan İ ve Donay S, Karşılaştırmalı ve Uygulamalı Ceza Hukuku, Genel Kısım 1 (1. Bası, Beta 2005).
• Kayıhan Ş, Hukukun Temel Kavramları (7. Bası, Seçkin 2017).
• Kırca Ç, ‘Örtülü (Gizli Boşluk Ve bu Boşluğun Doldurulması Yöntemi Olarak Amaca Uygun Sınırlama (Teleologische Reduktion)’ (2001) 50 (1) AÜHFD 91-119.
• Kulaklı E, ‘İdari Yargının Görevli Olduğu Kamulaştırmasız El Atma Davalarında Taşınmazın Tescili Sorunu’(2015) 2 (1) İstanbul Medipol ÜHFD 185-198.
• Kutlu Gürsel M, Kamulaştırma Hukuku (3. Bası, Seçkin 2019).
• Maurer H, Allgemeines Verwaltungsrecht, (14. Bası, C.H. Beck 2004).
• Müller M, Rechtsschutz gegen Verwaltungsrealakte, in: Tschannen Pierre (Hrsg.), Neue Bundesrechtspflege, Auswirkungen der Totalrevision auf den kantonalen und eidgenössischen Rechtsschutz (BTJP 2006).
• Özel S, ‘Anayasa Mahkemesi ve Kamulaştırmasız El Atmanın Yasallaştırılması Girişimleri’ (2015) 13 (154) LHD 61-144.
• Sachs M, § 44 VwVfG, in: Stelkens/Bonk/Sachs (Hrsg.), VwVfG Kommentar (6. Bası, C.H. Beck 2001).
• Sancakdar O, ‘AİHM’in Gayrımenkul Mülkiyeti ve İmar Hukuku Uyuşmazlıklarına Yaklaşımından Kesitler Ve Karar Örnekleri’ İzmir BD (2019), 84 (3) 511-558.
• Şahin C, Acele Kamulaştırma (1. Bası, XII Levha 2018).
• Şahiniz S, Teoride ve Uygulamada Kamulaştırmasız El Koyma: İdarenin Özel Mülkiyetteki Taşınmazlara Hukuka Aykırı El Koyması (1. Bası, Seçkin 2006).
• Tarhanlı İ B, ‘Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları Işığında Kamulaştırmasız El Atma’ (1990) 11 (1-3) İHİD 41-47.
• Thorsten I S, ‘Die Analogie im Verwaltungsrecht’ (2006) 97 (2) VerwArch 139-164.
• Topakkaya A, Hukuk Hermeneutiği, Hukukta Anlama ve Yorumlama Sanatı (1. Bası, Adalet 2019).
• Yalçınduran T, ‘6745 Sayılı Kanun İle Hukuki El Koymalara Dair Yapılan Değişiklikler İle Hukuki Ve Fiili El Koymalara Uygulanacak Hükümler’ (2017), 66 (2), AÜHFD 491- 515.
• Yıldırım R, ‘İdareye Taşınmaz Mal Kazandıran Bedelsiz Terk, Devir ve Temlikler’ (2016) 11 (2) Karatay ÜHF 13-23.
• Yıldırım T, ‘İmar Planı Yoluyla Kamulaştırmasız El Atma’ (2011) 7 (81-82) Bahçeşehir ÜHFKHHD 184-199.
• Yılmazoğlu Y E ve Duman Ö, ‘Acele Kamulaştırmanın Mülkiyet Hakkı Bakımından Yol Açtığı Meseleler: Anayasa Mahkemesi’nin “Ali Ekber Akyol Ve Diğerleri” İle “Ali Hıdır Akyol Ve Diğerleri” Kararlarının Analizi’ (2018) 6 (11) UMD 513- 583.
• Yüzbaşıoğlu N, ‘2001 Anayasa Değişiklikleri Üzerinde Bir Değerlendirme’ Yıldızhan Yaylaya Armağan (Galatasaray Üniversitesi Yayınları no: 4, 2003) 587-604.
• Zippelius R, Rechtsphilosophie (4. Bası, C.H. Beck 2003).