Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşundan itibaren turizmde sivil toplum kuruluşlarının gelişimi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 54 - 76, 31.12.2023

Nihan Garipağaoğlu Uğur , Çilem Bulşu , Fatma Füsun İstanbullu Dinçer

https://doi.org/10.55243/ihssr.1375240

Öz

Cumhuriyet öncesi dönemden Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 100. yılına kadar birçok konuda toplumsal ilişkileri düzenlemek için çeşitli faaliyetlerde bulunan Sivil Toplum Kuruluşları (STK), turizme ilişkin hususlarda da aracı rol oynamıştır. Bu çalışmanın amacı Cumhuriyet döneminde turizm alanında faaliyet gösteren STK’ların gelişimini irdelemektedir. Bu amaçla öncelikle STK’ların gelişimi incelenmiş ardından turizm alanında faaliyet gösteren STK’lar araştırılmıştır. Çalışmada ikincil verilerden yararlanılmıştır. Cumhuriyetin 100. yılında halen faaliyetlerini devam ettiren STK’ların internet sitelerine ulaşılmaya çalışılmıştır. İnternet sitesi ve iletişim bilgileri olmayan STK’lar çalışmaya dâhil edilmemiştir. Bu çalışmanın özgünlük değeri, Türkiye gibi birçok turizm çeşidine ev sahipliği yapan bir destinasyonda, aktif olarak faaliyet gösteren STK’lar ve bu STK’ların ilgilendikleri alanlarını ortaya çıkararak, turizmde STK’ların önemine vurgu yapmaktır. Yapılan çalışma sonucunda turizm alanında aktif faaliyet gösteren toplam 166 STK’ya ulaşılmıştır. Bu STK’ların kendi aralarında faaliyet alanlarına göre turizm ve sağlık turizmi, yiyecek-içecek, rehberlik, rekreasyon, ulaşım olmak üzere beş kategoride ele alındığı görülmüştür. Turizm alanında faaliyetlerde bulunan STK’ların tek bir liste altında toplanmasının, alan yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, Sivil Toplum, Sivil Toplum Kuruluşları (STK), Turizm

Teşekkür

Sivil toplum kuruluşlarının internet sitelerinin araştırılması esnasındaki yardımlarından ötürü Mirhan Garipağaoğlu’na teşekkür ederiz.

The development of non-governmental organizations in tourism since the establishment of the Republic of Turkey

Öz

From the pre-republican period to the 100th anniversary of the establishment of the Republic of Turkey, Non-Governmental Organizations (NGOs) have played a significant role in regulating social relations on many issues. NGOs also played an intermediary role in solving problems related to tourism. This research aims to discover the development of NGOs in tourism during the Republican period. For this, primarily examined the development of NGOs and then their focused areas of tourism were researched. In this research secondary data were used. On the 100th anniversary of the Republic, the websites of NGOs have been reached that continued their activities. NGOs that do not have a website and contact information were not included in the study. Turkey has many tourist destinations with different types of activities. The originality of this study is to emphasize the importance of NGOs in tourism by revealing the active NGOs and the areas of interest. As a result of the study, 166 NGOs that focused on tourism area has been found. These NGOs are considered into five categories according to their interesting areas such as tourism and health tourism, food & beverage, guidance, recreation, and transportation. It is thought that collecting NGOs operating in the field of tourism under a single list will contribute to the literature.

Anahtar Kelimeler

Republic, Civil Society, Non-Governmental Organizations (NGOs), Tourism

Kaynakça

• AB Komisyonu. (2022, 11 25.). 2022 Türkiye Raporu. TC. Dışişleri BAkanlığı, Avrupa Birliği Başkanlığı (E.T: 20.01.2023): https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html adresinden alındı
• Akbaş, H., Bozkurt, S., & Yazıcı, K. (2018). Osmanlı Devletinde Loca Teşkilatı Yapısı ve Yönetim Düşüncesi İle Karşılaştırılması. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, Eylül(Özel Sayı), 165-202.
• Akçeşme, F. (2013). Sivil Toplum ve Türkiye Cumhuriyeti’ndeki Yeri. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 2(4), 202-225. Alim, A. (2010). Habitat II Tartışmaları ve İstanbul’da Toplumsal Dönüşüm. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, (16), 367-388.
• Alpay, Ş. (2005). Soruşturma: Meşru Şiddet Kullanımı Tekelinden Çıktığı Ölçüde Devlet, Devlet Olma Niteliğini Yitirir. Sivil Toplum, 3(10), 120-123.
• Arslan, S. (2018). Osmanlı’dan günümüze sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlık eğitimine katkıları. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(9), 59-76.
• Artun, C., & Akbulut, O. (2015). Yönetsel bir olgu olarak sürdürülebilir turizm: Fethiye’deki yerel yönetim ve sivil toplum kuruluşlarının görüşleri. Gümüshane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 6(14). Aydın, E., & Selvi, M. (2012). Kırsal Turi̇zmde Yerel Si̇vi̇l Toplum Kuruluşlarının Rolü: Düzce İli̇ Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2 (2), 145-155.
• Bayartan, M. (2008). Osmanlı Şehirlerinde Vakıflar ve Vakıf Sisteminin. Osmanlı Bilimi Araştırmaları X-1. Bayram, G., Bayram, A., & Sürücü, Ö. (2016). Sürdürülebilir kalkınma için turizm: Şanlıurfa’da bulunan sivil toplum kuruluşlarının görüşleri. ÜNİDAP Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı. Muş.
• Baysal, K. (2020). Sivil Toplum Kuruluşlarının Turizm Destinasyonlarındaki Rolü: Sarıgerme Çevre Eğitim Derneği (SARÇED) Örneği. Journal of Humanities and Tourism Research, (özel sayı 5), 18-40.
• Bekçi, M., & Şahin, S. (2019). Sürdürülebilir turizm kapsamında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları üzerine bir inceleme. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 81-105.
• Çaha, Ö. (1995). Cumhurite Türkiye'sinin İlk Yıllarında Sivil Toplum. Journal of Islamic Research, 8(2), 99-113. Demirci, M. (2014). Sivil toplum kuruluşlarında hizmetkâr liderlik davranışı düzeyinin belirlenmesine yönelik bir çalışma: Turizm sektörü örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(1), 177-184.
• DERBİS. (2023). Dernekler Bilgi Sistemi. TC.İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü: https://www.siviltoplum.gov.tr/dernekler-bilgi-sistemi-derbis adresinden alındı Dunkerley, D., & Fudge, S. (2004). The role of civil society in European integration A framework for analysis. European Societies, 6(2), 237-254.
• Edwards, M. (1997). Organizational learning in non‐governmental organizations: What have we learned?. Public Administration and Development: The International Journal of Management Research and Practice, 17(2), 235-250. Evcin, E. (2014). Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında turizm ve tanıtma faaliyetleri. Atatürk Yolu Dergisi, 14(55), 23-82.
• Folger, J. (2022, 06. 28.). Non-Governmental Organization (NGO)? Definition, Example, and How it Works. Investopedia: https://www.investopedia.com/ask/answers/13/what-is-non-government-organization.asp adresinden alındı Gökkaya, S., & Demirkol, Ş. (2017). Turizm alanındaki meslek kuruluşlarının Türk turizm endüstrisinin gelişimine katkısı nedir?. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 241-256.
• Güney, D., & Bahar, O. (2017). Turizm Sektöründeki Sivil Toplum Kuruluşlarının Tarihsel Gelişimi ve STK'ların Turizm Rekabetine Etkisi. 4th International Congress of Tourism & Management Researches. Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. Harman, S. (2014). Sivil Toplum Kuruluşlarının Turizm Sistemindeki İşlevleri Üzerine Bir İnceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(26), 343-360.
• Kaymaz, Y. (2022). Osmanlı Devleti'nde Sivil Topluma İlişkin Bir Değerlendirme. Türk Dünyası Araştırmaları, 132(260), 143-158. Keskin, A. (2016). Yerel kalkınmada yerel yönetimlerin rolü: Turizm örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(1). Keyman, E., & İçduygu, A. (2003). Globalization, civil society and citizenship in Turkey: Actors, boundaries and discourses. Citizenship Studies, 7(2), 219-234. Keyman, F. (2004). Sivil toplum, sivil toplum kurulusları ve Türkiye. Sivil Toplum ve Demokrasi Konferans Yazıları no 4. İstanbul (E.T: 5.1.2023): İstanbul Bilgi Üniversitesi, http://stk.bilgi.edu.tr/docs/keyman_std_4.pdf. Küçük, M., & Güneş, G. (2013). Sivil toplum kuruluşları ve çevresel sürdürülebilirlik. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2), 298-311.
• Lale, A., & Kaymaz, M. (2019). Türk Sivil Toplumunun Tarihi Gelişimi: Osmanlı Devleti'nden Cumhuriyet'e Mukayeseli Bir Analiz (1839-1950). Social Sciences Studies Journal, 5(49), 6390-6399.
• Memişoğlu, D., Kiriş, H., & Eser, B. (2006). Son Kamu Yönetimi Reformlarında Sivil Toplumun Yeri. Sivil toplum/ Sivil toplum kuruluşlarına tarihsel ve kavramsal bakış, (s. III. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi). Saunier, P. (2009). International Non governmental organizations. Hal open science.
• Semiz , D. (2021). Gönüllülüğün Yaygınlaşması İçin İhtiyaçlar ve Öneriler. Liderlik Gönüllülük ve Gönüllü Liderliği (s. 133-145). içinde İstanbul: Beta Yayınevi. Simpson, M. (2008). Community benefit tourism initiatives—A conceptual oxymoron? Tourism management, 29(1), 1-18. Şahin, L., & Öztürk, M. (2011). Küreselleşme sürecinde sivil toplum kuruluşları ve Türkiye’deki durumu. Journal of Social Policy Conferences, 54, (s. 3-29).
• Şahin, O., & Akboğa, S. (2019). Türkiye’de devlet-sivil toplum kuruluşları ilişkisi ve sivil toplum kuruluşlarına katılım. International Journal of Political Science and Urban Studies, 7(2), 405-427. Talas, M. (2011). Sivil Toplum Kuruluşlari ve Türkiye Perspektifi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (29), 387-401. TDK. (2023). Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu (E.T.05.01.2023): https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı Tosun, C. (2000). Limits to community participation in the tourism development process in developing countries. Tourism management, 21(6), 613-633.
• Tosun, E. K. (2007). Avrupa birliğine üyelik sürecinde Türkiye’de yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları. Paradoks, Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 3(2), 1-16.
• Tunç, H. (1998). Türkiye’de askeri darbeler, muhtıralar ve sivil toplum kuruluşlarının tepkileri. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(1-2), 125-164.
• TUSEV. (2011). Türkiye’de Sivil Toplum: Bir Dönüm Noktası, Uluslararası. İstanbul: Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı (TÜSEV).
• Tüzün, N. (2018). Osmanlı Teşkilatlarına Toplu Bir Bakış. Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi, Summer (18), 231-238.
• Ulucan, E., & Kızılırmak, İ. (2020). Kırsal Turizmde Sivil Toplum Kuruluşlarının Yeri ve Önemi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 729-745.
• Ünalmış, A. (2016). Osmanlıdan Günümüze Siyasal Alanda Yaşanan Gelişmelerin STK'lar Üzerindeki Etkisi. Karadeniz Araştırmaları, (50), 139-152.