İhtiyati Haczin Kesin Hacze Dönüşmesi ve Hacze İştirak

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 7 - 43, 22.12.2023

Ahmet Cahit İyilikli , Cemal Fazıl Karakaş

https://doi.org/10.59831/ihuhfd.2023.6

Öz

İcra takibinin amacı alacaklının alacağına en az masrafla ve olabildiğince süratle kavuşmasının sağlanmasıdır. Bu maksatla birden fazla takip yolu öngörülmüştür. Haciz yolu ile takiplerde borçluya ait veya onun addolunan bir mal veya hak devletin cebri icra organı tarafından paraya çevrilir ve elde edilen paranın alacaklıya ödenmesi suretiyle bu amaç gerçekleştirilir. Ne var ki mal ya da hakkın satılması için İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) ilgili takip yolu için öngördüğü usulün tamamlanması suretiyle icra takibinin kesinleşmesi ve ödeme süresinin ödeme yapılmaksızın geçirilmesi gerekir. Salt bu prosedür dahi çok defa uzun zaman almakta, bu da alacaklının tatminini güçleştirmekte ya da imkânsız hale getirebilmektedir. İşte bu olumsuz sonuçların engellenebilmesi için kanun koyucu ihtiyati haciz kurumunu kabul etmiş ve normatif düzenlemeye tâbi tutmuştur. İhtiyati haciz kesin haciz yetkisinin gelmesi ile kesinleşmekte (icrai hacze dönüşmekte, İİK m.264/son) ve bu dönüşme, alacaklının alacağına kavuşması bakımından bir ilerleme sayılmaktadır.
İhtiyati haciz kararı borçlunun mal kaçırması tehlikesinin bertaraf edilmesi amacıyla çoğu kez karşı taraf (borçlu) dinlenilmeden ve yaklaşık ispat kuralları çerçevesinde verilmekte, bu da borçlunun malvarlığında telafisi güç zararlara neden olabilmektedir. Böyle bir tehlikenin ortadan kaldırılabilmesi, en azından azaltılabilmesi için ihtiyati haciz konusu malların satışı, bu haczin kesinleşmesi aşamasına ertelenmiştir. Burada özellik arz eden husus ihtiyati haczin kesin hacze dönüşmesi için takip edilmesi gereken yasal yollar ile gerek özel hukuk gerek kamu hukuku kaynaklı kesin ve ihtiyati hacizlerin birbiri karşısındaki vaziyeti ile hacze iştirak durumudur. Bu çalışmada bu iki husus ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

İhtiyati haciz, kesin haciz, tamamlayıcı merasim, hacze iştirak

Kaynakça

• Akcan Recep, Hacze İştirak, Ankara 2005.
• Arslan Ramazan, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Geçici Hukuki Korumalar Konusuna Getirdiği Yenilikler, Bankacılar Dergis i Özel Sayı, Ocak 2013, (ss.7- 27).
• Aşık İbrahim, “Kamu Alacağı Sebebiyle Konulan Hacze İştirak (Edilememesi) ve Kamu Alacağının Hacze İştirak Etmesinde Ortaya Çıkan Sorunlar”, Prof. Dr.Ejder Yılmaz’a Armağan, Ankara 2014, ss.379-395.
• İbrahim Aşık/Yakup Oruç/Ozan Tok/Ömer Faruk Saçar, İcra ve İflas Hukuku, Ankara 2023.
• Berkin Necmeddin B, Tatbikatçılara İcra Hukuku Rehberi, İstanbul 1980.
• Erdönmez Güray, Alacaklılara Zarar Verme Kastıyla Yapılan Tasarrufların İptali, İstanbul 2019.
• Karakaş Cemal Fazıl, “Yargılama Süreci ve İflâs”, Yeniden Yapılandırılması Gereken Bir Kurum Olarak İflas ve Konkordatonun İşlememesinin Sebepleri” konulu On Üçüncü MİHBİR (Türk Medenî Usûl ve İcra İflâs Hukukçuları Birliği) Toplantısı, Ankara 2017, ss.291-344.
• Köroğlu Anıl, Tasarrufun İptali Davasında Nakden Tazminat, Ankara 2022.
• Kuru Baki, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, 2.b., Ankara 2013.
• Meriç Nedim, Türk- İsviçre Hukukunda Paylaştırma Kuralları ve Sıra Cetveline Müracaat Yolları, Ankara 2015.
• Özekes Muhammet, İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler, Ankara 2009.
• Özekes Muhammet, İcra ve İflas Hukukunda İhtiyati Haciz, Ankara 1999
• Pekcanıtez Hakan/Atalay Oğuz/Sungurtekin Özkan Meral/Özekes Muhammet, İcra ve İflas Hukuku Ders Kitabı, İstanbul 2020.
• Postacıoğlu İlhan, İcra Hukuku Esasları, İstanbul 1982.
• Muşul Timuçin, Tasarrufun İptali Davaları, Ankara 2021.
• Tok Ozan, “İcra İşleminin Yapısı ve Hukuki Rejimi”, Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, C 9, S. 1.
• Uyar Talih, Tasarrufun İptali Davaları (İİK. m.277-284), Ankara 2023.
• Üstündağ Saim, İflâs Hukuku (İflâs, Konkordato, İptal Davaları), 7.b., İstanbul 2007.
• Yılmaz Ejder, Geçici Hukuki Himaye Tedbirleri, C. I, Ankara 2001.
• Yılmaz Ejder, “Hacze Takipli Katılma (Hacze Adi İştirak)”, AÜHFD, Yıl: 1973, Cilt: 30 Sayı: 1, ss.271-316. (Yılmaz, Hacze Katılma)