Psikolojik Sermaye ve İşte Mutluluk Etkileşiminde Mesleki Kimlik Algısı ve Role Tutulmanın Aracılık Rolü

Year 2025, Volume: 27 Issue: Özel Sayı, 74 - 93, 28.10.2025

Sema Polatcı , Selcan Uçan Özcan , İfakat Atak

Abstract

Bu çalışma, günümüz iş yaşamında çalışanların psikolojik sermaye düzeyleri ile işte mutlulukları arasındaki etkileşimin aydınlatılmasını ve bu etkileşimde mesleki kimlik algısı ile role tutulmanın aracılık rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Ayrıca çalışanların iş yaşamındaki mutluluk düzeylerini etkileyen psikolojik sermaye, mesleki kimlik algısı ve role tutulma gibi faktörler arasındaki etkileşimlerin anlaşılarak örgütsel davranış yazınına katkı sağlamak da araştırmanın bir diğer amacıdır. Bu doğrultuda Yozgat ilinde görev yapmakta olan 1328 özel güvenlik görevlisi araştırma evreni olarak belirlenmiştir. Araştırmanın verileri çalışmaya katılmayı kabul eden 443 özel güvenlik görevlisinden çevrimiçi anket formları aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırmada kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılmış ve katılımcıların gönüllülüğü esas alınmıştır. Veri toplama aracı olarak kullanılan anket formu, psikolojik sermaye, işte mutluluk, mesleki kimlik algısı ve role tutulma ölçekleri ile demografik sorular bölümlerinden oluşmaktadır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS ve LISREL programları kullanılarak analize tabi tutulmuştur. Aracılık hipotezlerinin test edilmesi için regresyon analizleri Hayes (2022) tarafından geliştirilen Process eklentisi kullanılarak yapılmış ve bootstrap tekniği ile 5000 yeniden örneklem seçeneği tercih edilmiştir. Verilerin analizi sonucunda psikolojik sermayenin işte mutluluk üzerinde pozitif yönlü anlamlı bir etkisi bulunduğu ve mesleki kimlik algısı ile role tutulmanın da bu etkileşimde aracılık rolü olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları, hem akademik yazına katkı sağlaması hem de çalışan ve işverenlere çalışan mutluluğunu artırmaya yönelik stratejiler geliştirmede öneri sunması bakımından önemli görülmektedir.

Keywords

Psikolojik sermaye , işte mutluluk , mesleki kimlik algısı , role tutulma

The Mediating Role of Professional Identity Perception and Role Engagement in the Interaction between Psychological Capital and Happiness at Work

Abstract

This study aims to elucidate the interaction between employees’ psychological capital levels and their happiness at work in today’s business life, and to examine the mediating role of professional identity perception and role engagement in this interaction. In addition, another aim of the study is to contribute to the organizational behavior literature by understanding the relationships between factors such as psychological capital, occupational identity perception, and role engagement that affect employees’ happiness levels at work. In this direction, 1328 private security guards working in Yozgat province were determined as the research population. The data of the study were obtained from 443 private security officers who agreed to participate in the study through online survey forms. The research used an easily accessible sampling method and took the volunteering of the participants a basis. The questionnaire form used as a data collection tool consists of psychological capital, happiness at work, professional identity perception, role engagement scales, and demographic questions. The data obtained in the study were analyzed using SPSS and LISREL programs. In order to test the mediation hypotheses, regression analyses were conducted using the Process plug-in developed by Hayes (2022), and 5000 resampling options were preferred with the bootstrap technique. As a result of the analysis of the data, it was found that psychological capital has a significant positive effect on happiness at work, and professional identity perception and role engagement play a mediating role in this interaction. The results of the research are considered important both in terms of contributing to the academic literature and guiding employees and employers in developing strategies to increase employee happiness.

Keywords

Psychological capital , happiness at work , professional identity perception , role engagement

References

• Akçay, V. H. (2012). Pozitif Psikolojik Sermayenin İş Tatmini ile İlişkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 123-140.
• Akın, K. (2022). Psikolojik Sermaye ve Örgütsel Adalet Algısının Akış Deneyimi Üzerindeki Etkisinde İşe Tutulmanın Aracılık Rolü: Türk Savunma Sanayinde Bir Araştırma. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 335-374.
• Anderson, J. C. & Gerbing, D. W. (1984). The Effect of Sampling Error on Convergence, Improper Solutions, and Goodness-of-Fit Indices for Maximum Likelihood Confirmatory Factor Analysis. Psychometrika, 49(2), 155-173.
• Arlı, H. & Yolcu, İ. U. (2022). Psikolojik Sermaye ile İş Tatmini Arasındaki İlişkide İşe Gönülden Adanmanın Aracılık Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(3), 1781-1794.
• Ashforth, B. E., Harrison, S. H. & Corley, K. G. (2008). Identification in Organizations: An Examination of Four Fundamental Questions. Journal of Management, 34(3), 325–374.
• Ashforth, B. E., Kreiner, G. E. & Fugate, M. (2000). All in a Day’s Work: Boundaries and Micro Role Transitions. Academy of Management Review, 25(3), 472-491.
• Ashforth, B. K. & Saks, A. M. (1996). Socialization Tactics: Longitudinal Effects on Newcomer Adjustment. Academy of management Journal, 39(1), 149-178.
• Atan, A., Ozgit, H. & Silman, F. (2021). Happiness at Work and Motivation for a Sustainable Workforce: Evidence from Female Hotel Employees. Sustainability, 13(14), 7778.
• Avey, J. B., Avolio, B. J. & Luthans, F. (2011). Experimentally Analyzing the Impact of Leader Positivity on Follower Positivity and Performance. Leadership Quarterly, 22(2), 282-294.
• Avey, J. B., Luthans, F., Smith, R. M. & Palmer, N. F. (2010). Impact of Positive Psychological Capital on Employee well-being Over Time. Journal of Occupational Health Psychology, 15(1), 17.
• Avey, J. B., Reichard, R. J., Luthans, F. & Mhatre, K. H. (2011). Meta-Analysis of the Impact of Positive Psychological Capital on Employee Attitudes, Behaviors, and Performance. Human Resource Development Quarterly, 22(2), 127-152.
• Bakker, A. B. & Demerouti, E. (2008). Towards a Model of Work Engagement. Career Development International, 13(3), 209-223.
• Basım, N., Güler, M. & Ocak, M. (2021). Bireysel Kaynaklar, İşi Biçimlendirme ve İşe Tutulma İlişkisinde Başa Çıkmanın Aracılık Rolü. Erciyes Akademi, 35(4), 1741-1754.
• Bayır, Ö. Ö. & Aydın, A. (2019). Otantik Liderliğin Psikolojik Sermaye, İşe Kapılma ve Okul Başarısıyla İlişkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1232-1254.
• Bellamkonda, N. & Pattusamy, M. (2024). Intention to Stay and Happiness: A Moderated Mediation Model of Work Engagement and Hope. South Asian Journal of Business Studies, 13(1), 74-89.
• Bentham, J. (1789). An Introduction to the Principles of Morals and Legislation. Oxford: Clarendon Press. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=EfQJAAAAIAAJ&oi=fnd&pg=IA2&dq=Bentham,+J.+(1789).+An+Introduction+to+the+Principles+of+Morals+and+Legislation.+Oxford:+Clarendon+Press.&ots=nGt0L5nbMD&sig=9O6aFcH-QFLUpDM0Y4h-JVtH9eU&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
• Colbeck, C. L. (2008). Professional Identity Development Theory and Doctoral Education. New Directions for Teaching & Learning, 2008(113).
• Çalışkan, K. (2010). Mutluluk. (Ed.) Güler İslamoğlu. Kurumlarda İyilik de Var. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Çetin, F. & Basım, H. N. (2012). Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Üzerindeki Etkisi: Kamu ve Özel Sektör Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 31-51.
• Deci, E. L. & Ryan, R. M. (1980). Self-Determination Theory: When Mind Mediates Behavior. The Journal of Mind and Behavior, 33-43.
• Doğan, S. & Şahin, S. N. (2022). Z Kuşağı Bağlamında Kariyer Yönetiminin İş-Yaşam Dengesine ve Role Tutulmaya Etkisinde Kuşak Farklılığının Düzenleyici Rolü. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 439-459.
• Edwards, J. R. (1991). Person-Job Fit: A Conceptual Integration, Literature Review, and Methodological Critique. In C. L. Cooper & I. T. Robertson (Eds.), International Review of Industrial and Organizational Psychology, 1991, 6, 283–357, John Wiley & Sons.
• Field, A. (2013). Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics. Sage Publications.
• Fredrickson, B. L. (2001). The Role of Positive Emotions in Positive Psychology: The Broaden-and-Build Theory of Positive Emotions. American Psychologist, 56(3), 218-226.
• Goffman, E. (1961). Encounters: Two Studies in the Sociology of Interaction. Bobbs-Merrill.
• Gulyani, G. & Sharma, T. (2018). Total Rewards Components and Work Happiness in New Ventures: The Mediating Role of Work Engagement. In Evidence-based HRM: A Global Forum for Empirical Scholarship, 6 (3), 255-271. Emerald Publishing Limited.
• Gül Ekşi, G. & Büyükyılmaz, O. (2024). Örgüt İklimi, Psikolojik Sermaye ve İşyeri Mutluluğu Arasındaki İlişkilerin Analizi. Visionary E-Journal/Vizyoner Dergisi, 15(43).
• Güler, B. K. (2018). Pozitif Psikolojik Sermaye: Tanımı, Bileşenleri ve Yönetimi. Çalışma Yaşamında Davranış Güncel Yaklaşımlar, İzmit: Umuttepe Yayınları.
• Güler, M., Çetin, F. & Basım, H. N. (2019). İşe Tutulma Ölçeği Çok Kısa Versiyonu (UWES-3) Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması: Alternatif Bir Versiyon (UWES-6) Önerisi. İş ve İnsan Dergisi, 6(2), 189-197.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Felsefe-Yöntem-Analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Harms, P. D. & Luthans, F. (2012). Measuring Implicit Psychological Constructs in Organizational Behavior: An Example Using Psychological Capital. Journal of Organizational Behavior, 33(4), 589-594.
• Hayes, A. (2018). Introduction to Mediation, Moderation and Conditional Process Analysis: A Regression-Based Approach, 2. Baskı, The Guilford Press.
• Hayes, A. F. (2022). Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis, a Regression-Based Approach, The Guilford Press.
• Hooper, D., Coughlan, J. & Mullen, M. R. (2008). Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining Model Fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Ibarra, H. (1999). Provisional Selves: Experimenting with Image and Identity in Professional Adaptation. Administrative Science Quarterly, 44(4), 764-791.
• Joo, B. K. & Lee, I. (2017, August). Workplace Happiness: Work Engagement, Career Satisfaction, and Subjective Well-Being. In Evidence-Based HRM: A Global Forum for Empirical Scholarship, 5 (2), 206-221, Emerald Publishing Limited.
• Kahn, W. A. (1990). Psychological Conditions of Personal Engagement and Disengagement at Work. Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
• Kesken, J. & Ayyıldız, N. A. (2008). New Perspectives in Leadership Approaches: Positive and Authentic Leadership. Ege Academic Review, 8(2), 729-754.
• Kjerulf, A. (2014). Happy Hour is 9 to 5. Pine Tribe.
• Koçak, D. (2020). İş Özerkliği ile İşe Bağlanma Arasındaki İlişki: Kişi-İş Uyumunun Aracı ve Algılanan Yönetici Desteğinin Düzenleyici Rolü. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(2), 699-718.
• Köksal, O., Güler, M. & Çetin, F. (2015). Öz-Yeterlilik Algısı, Yaşam Doyumu ve Bir Role Tutulma Etkileşimi: Sosyal Bilişsel Bir Yaklaşım. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (54), 193-207.
• Li, Y. (2018). Building Well-Being Among University Teachers: The Roles of Psychological Capital and Meaning in Life. European Journal of Work and Organizational Psychology, 27(5), 594-602.
• Liu, J., Xu, R. & Wang, Z. (2024). The Effects of Psychological Capital, Work Engagement and Job Autonomy on Job Performance in Platform Flexible Employees. Scientific Reports, 14(1), 18434.
• Luthans, F. (2002a). The Need for and Meaning Positive Organizational Behavior. Journal of Organizational Behavior(23), 695-706.
• Luthans, F., Luthans, K. W. & Luthans, B. C. (2004). Positive Psychological Capital: Beyond Human and Social Capital.
• Luthans, F., Avey, J. B., Clapp-Smith, R. & Li, W. (2008). More Evidence on the Value of Chinese workers’ Psychological Capital: A Potentially Unlimited Competitive Resource?. In Human Resource Management ‘with Chinese Characteristics’, 48-57, Routledge.
• Luthans, F., Youssef-Morgan, C. M. (2017). Psychological Capital: Developing the Human Competitive Edge. Oxford University Press.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. & Norman, S. M. (2007). Positive Psychologıcal Capital: Measurement and Relationship with Performance and Satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541–572.
• Luthans, F., Youssef, C. M. & Avolio, B. J. (2007). Psychological Capital: Developing the Human Competitive Edge. Oxford University Press.
• Meydan, H. & Şeşen, H. (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi Amos Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Oruç, E. (2018). Psikolojik Sermaye Ölçeği Kısa Formunun Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Electronic Turkish Studies, 13(14).
• Özkalp, E. & Meydan, B. (2015). Schaufeli ve Bakker Tarafından Geliştirilmiş Olan İşe Angaje Olma Ölçeğinin Türkçe’de Güvenilirlik ve Geçerliliğinin Analizi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(3), 1-19.
• Pan, Y. (2014). Research on Professional Identity, Organizational Identification and Innovative Behavior of College Teachers, (Unpublished Doctoral Thesis), Southwestern University, United States.
• Polatcı, S. & Ünüvar, H. (2021). İşte Mutluluk Ölçeği (İMÖ): Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Journal of Research in Business, 6(1), 177-202.
• Pratt, M. G., Rockmann, K. W. & Kaufmann, J. B. (2006). Constructing Professional Identity: The Role of Work and Identity Learning Cycles in the Customization of Identity Among Medical Residents. Academy of Management Journal, 49(2), 235-262.
• Rich, B. L., Lepine, J. A. & Crawford, E. R. (2010). Job Engagement: Antecedents and Effects on Job Performance. Academy of Management Journal, 53(3), 617-635.
• Saks, A. M. (2006). Antecedents and Consequences of Employee Engagement. Journal of Managerial Psychology, 21(7), 600-619.
• Schaufeli, W. B., Shimazu, A., Hakanen, J., Salanova, M. & De Witte, H. (2017). An Ultra-Short Measure for Work Engagement. European Journal of Psychological Assessment.
• Scholarios, D. & Marks, A. (2004). Work‐Life Balance and the Software Worker. Human Resource Management Journal, 14(2), 54-74.
• Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A Beginner’s Guide to Structural Equation Modeling. Psychology Press. Seligman, M. (1998). Learned Optimism. New York: Pocket Books.
• Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A Visionary New Understanding of Happiness and Well-Being. Free Press.
• Seligman, M. E. & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology: An Introduction, 55(1), 5, American Psychological Association.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları. 3(6), 49-74.
• Tugade, M. M. & Fredrickson, B. L. (2004). Resilient Individuals Use Positive Emotions to Bounce Back From Negative Emotional Experiences. Journal of Personality and Social Psychology, 86(2), 320-333.
• Walsh, K. & Gordon, J. R. (2008). Creating an Individual Work Identity. Human Resource Management Review, 18(1), 46–61.
• Wright, T. A. & Cropanzano, R. (2004). The Role of Psychological Well-Being in Job Performance: A Fresh Look at an Age-Old Quest. Organizational Dynamics, 33(4), 338-351.
• Wrzesniewski, A., McCauley, C., Rozin, P. & Schwartz, B. (1997). Jobs, Careers, and Callings: People’s Relations to Their Work. Journal of Research in Personality, 31(1), 21-33.
• Zhang, M., Chen, H., Wang, N., Li, Y., Li, X. & Liu, Y. (2023). The Mediating Role of Job Satisfaction Between Psychological Capital and Work Engagement Among Chinese Nurses During COVID-19 Outbreak: A Comparative Study Between Nurse Specialists and General Nurses. Frontiers in Psychiatry, 13, 990216.
• Zhen, X. & Liu, Q. (2023). The Impact of a Teacher’s Professional Identity on His/Her Occupational Happiness: The Mediating Role of Psychological Capital. Nurture, 17(3), 394-406.