Siyasi Kontrol, Toplumsal Hareketler Ve Türk Sivil-Asker İlişkilerine Vatandaş Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 9, 7 - 35, 26.12.2018

Mustafa Uluçakar , Ali Çağlar

Öz

Bu makalenin amacı, demokratik ülkelerde ortaya
çıkan anayasa krizlerinde, askerlerin hükümet karşıtı gösterilere müdahale etme/etmeme
tutumunun olası kültürel ve kurumsal gerekçeleri ile sivil-asker ilişkileri
üzerindeki etkilerini değerlendirmektir. Bu amaca varmak için öncelikle çalışma
konusuyla doğrudan ilgili kavramlar ve kuramlar ele alınmıştır. Daha sonra da, toplumsal
hareketlerin genelde sivil-asker ilişkileri, özelde de Türk sivil-asker
ilişkileri üzerine etkileri tartışılmıştır. Çalışmada, askerlerin, anayasa krizlerinde,
seçilmiş siyasi otorite emirlerine rağmen kışlalarında kalması
halinin/olasılığının, sivil-asker ilişkilerine ilişkin norm ve prensiplerini
paradigma düzeyinde değiştirme potansiyeline sahip yeni bir durum olduğu sonucuna
varılmıştır.

                 Anahtar Kelimeler: Sivil
Siyasi Kontrol, Toplumsal Hareketler, Türk-Sivil Asker İlişkileri, 

Anahtar Kelimeler

Sivil Siyasi Kontrol, Toplumsal Hareketler, Türk-Sivil Asker İlişkileri

Kaynakça

• Kaynakça
• Abrahamson, B., (1972), Military Professionalization and Political Power, Beverly Hills, CA, USA: Sage Publications.
• Ağırdır, B., (2010), KONDA verileriyle “Kutuplaşmanın Fotoğrafı”, www.konda.com.tr /tr/raporlar.php, Erişim, 29.12.2016.
• Akça, İ., (2010), Türkiye’de Askerî-İktisadî Yapı: Durum, Sorunlar Çözümler, TESEV Yayınları Demokratikleşme programı Siyasa Raporları Serisi, Güvenlik Sektörü. No:2.
• Akyaz, D., (2002), Askerî Müdahalelerin Orduya Etkisi: Hiyerarşi Dışı Örgütlenmeden Emir Komuta Zincirine, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Akyol, T. (1996), Medine’den Lozan’a, İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Atiyas, İ., (2000), "Rekabet Politikasının İktisadi Temelleri Üzerine Düşünceler", Rekabet Dergisi, Sayı:1, s.24-45.
• Benlisoy, F., (2010), "İsmet Akça ile Mülakat: Neo-liberal Militarizme Karşı Siyasetin Toplumsallaşması", Yeniyol Mayıs 2010 Yazı Arşivi, http://www.yeniyol.org/ 2010/05/, Erişim 07.11.2016.
• Benlisoy, F., (2011), “Anti Militarizm Sivilleşmeden mi İbaret?”, Biamag Cumartesi Arşivi, http://bianet.org/biamag/siyaset/133465-antimilitarizm-sivillesmeden-mi-ibaret Erişim 02.02.2017.
• Birand, M. A., (1986), Emret Komutanım, İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Berle, A. A. and Means, G. C., (1932), The Modern Corporation and Private Property, New York: The Mac-Millan Company.
• Desch, M., (2001), Civilian Control of the Military: The Changing Security Environment, Baltimore, Maryland: The Johns Hopkins University Press.
• Feaver, P., (1993), Armed Servants: Agency, Harvard University Press www.army.forces. gc.ca /caj/documents/vol_08/iss_3/CAJ_vol8.3_16_e.pdf, Erişim 04.10.2016.
• Feaver, P., (1998), “Crisis as Shirking: An Agency Theory Explanation of the Souring of American Civil-Military Relations”, Armed Forces and Society, 24(3): pp. 407-434.
• Goodpaster, A. J. & Huntington, S. P., (1977), Civil-Military Relations, Washington D.C: University of Nebraska Press, Omaha: American Enterprise Institute for Public Policy Research.
• Huntington, S. P., (1957), The Soldier and the State: The Theory and Politics of Civil Military Relations, Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Huntington, S. P., (1968), Political Order in Changing Societies, New Haven: Yale University Press.
• IKON (2016), 15 Temmuz Sonrası Süreçte Yapılan Uygulamalara Seçmen Nasıl Bakıyor? http://www.ikonarastirma.com/Upload/iKON%20Arastirma%20Kamuoyu%20Arastirmasi.pdf, Erişim, 05.02.2017.
• İnalcık, H., (1964), “Osmanlı Devrinde Türk Ordusu”, Türk Kültürü, Sayı 22, Ankara
• Karpat, K., (2010), Osmanlı’dan Günümüze Asker ve Siyaset, İstanbul: Timaş yayınları.
• Kayalı, K., (2005), Ordu ve Siyaset, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Koçak C., (2009), “Yakın Tarihte Ordu-Siyaset İlişkisi: Cemil Koçak’la Mülakat”, (Neşe Düzel Pazartesi Sohbetleri Yazı Dizisi), Taraf Gazetesi, 11.11.2009.
• Küçük, Y., (2009), Türk askerine gazozcu diyenler bugün GATA külli diyor, http://www.odatv.com/n.php?n=turk-askerine-gazozcu-diyenler-bugungatakulli diyor – 1103091200, Erişim, 25.08.2016.
• Le Bon, G., (1997), Kitleler Psikolojisi, İstanbul, Timaş Yayınları.
• Nordlinger, E., (1977), Soldiers in Politics: Military Coups and Governments, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hal1
• Örs, B., (1996), Türkiye’de Askerî Müdahaleler: Bir Açıklama Modeli, İstanbul: Der Yayınları.
• Pion-Berlin, D., (1992), “Military Autonomy and Emerging Democracies in South America”, Comparative Politics, 25 (October 1992).
• Pion-Berlin, D. and Trinkunas, H., (2009), Military Shirking of Civilian Authorities During Crises in Democracies, 21st World Congress of the International Political Science Association, Santiago, Chile, July 12-16, 2009.
• Scobel, A., (2003), China’s Use of Military Force: beyond the Great Wall and the Long March, Cambridge: Cambridge University Press, p. 87
• Serra N., (2011), Demokratikleşme Sürecinde Ordu: Silahlı Kuvvetlerin Demokratik Reformu Üzerine Düşünceler, Çev. Şahika Tokel, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Stephan, A., (1973), “The New Professionalism of Internal Warfare and Military Role Expansion," in Authoritarian Brasil, New Haven: Yale University Press, pp.47–68.
• Tarrow, S. (2011), Power in Movement: Social Movements and Contentious Politics, New York, Cambridge Press.
• TDK, (2017), http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK. GTS.589716fa444e57.53422701, Erişim, 29.12.2016.
• Uluçakar, M., (2013), Türkiye’de Sivil-Asker İlişkileri ve Ordunun Demokratik Kontrolü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Vagts, A., (1959), A History of Militarism: Civilian and Military, New York: Free Press.
• Valenzuela, A., (2004), “Latin American Presidencies Interrupted,” Journal of Democracy, 15/4 (October 2004), s. 5-19.
• Vatan Gazetesi, (2012), Darbe anketi, 10 Mayıs 2012 Perşembe – 14,22, www.gazetevatan. com/darbe-anketi-449355-gundem, Erişim, 29.12.2016.
• Weber, M. (1984), Economy and Society, California: University of California Press.
• Yıldırım, Y., (2012), Yeni Toplumsal Hareketlerin Siyasal Olanı Belirlemedeki Rolü: Avrupa Sosyal Forumu ve Hareketlerin Avrupa’sını Kurmak, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.