DEVELOPMENT OF DESTINATIONS TO PROTECT INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE IN TURKEY: SIVAS MADIMAK HOTEL

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 99 - 106, 27.12.2019

Samuray Hakan Bulut

https://doi.org/10.22252/ijca.632850

Cited By: 2

Öz

The study aims to review the possible steps to be taken to build up a universal and contemporary destination at Madimak Hotel, which was the scene of a massacre that took place in Sivas on 2 July, 1993, within the wider context of dark tourism –a form of tourism not focused on generating material proceeds. Doing so, it will review existing practices, and seek to assess the potential contribution of the planned destination to the perspective of Protection of Intangible Cultural Heritage within the framework of UNESCO. As an organization with the specific goal of achieving and maintaining universal peace in science, education and culture, UNESCO embraces certain routes in the development of tourism as a means to realize this goal, and has adopted the Convention for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage at its 32nd General Conference held in Paris in 2003. Turkey, in its turn, officially ratified the Convention in 2006. The protection of intangible cultural heritage involves studies on oral narratives, performance arts, oral traditions, festivals, rituals, folklore, nature and universe, as well as investigations into the development of social practices. Taking into account the distinct possibility that the people who stayed at Sivas Madimak Hotel in 1993, on the occasion of Pir Sultan Abdal Festival could have generated new elements of intangible cultural heritage through their work on literature, poetry, painting, caricatures, music, folklore and much more in the wider context of art and science of the era, as part of their efforts to enrich, expand, protect and maintain elements already included in the Intangible Cultural Heritage list, such as the Minstrels Tradition, Alevi-Bektashi Ritual of Whirling and more, the need for a multidisciplinary perspective to developing a site of remembrance which could also be considered a tourism asset, becomes even more obvious. The possibility of transforming Sivas Madimak Hotel to a tourism destination, with specific reference to the provisions on relaying elements from one generation to another in the context of the museums proposed and the groups, communities and individuals involved, as provided in the Convention for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage as expressed by Turkish National Commission for UNESCO, can be facilitated through a review of existing destinations developed at a universal and national scale in the context of dark tourism. The museums to be discussed in this context not only are valuable assets of dark tourism, but also provide insights into the processes of museum building. The establishment of Sivas Madimak Hotel Museum of Shame as another destination to provide a model regarding world history will stand out in one particular aspect in the light of the model of site of remembrance demanded by the relevant communities: it will be based on an experience with a certain draw in the darker side of tourism, and it involved an event and a group of participants which, by themselves, were about elements of cultural heritage. In the light of these points, efforts to expand the intangible cultural heritage Turkey has in the universal domain of tourism, through a continuous process of development, transformation, and change, can be carried out in tune with tourism doctrines and social area studies methods. The idea proposed in the study, as well as the theoretical destination-building method proposed for the implementation of that idea will, arguably, help limit the loss of reputation suffered by a crucial event involving intangible cultural heritage elements, and reinforce the foundations of tourism rising on international recognition and an awareness of peace.

Anahtar Kelimeler

Black Spot Tourism, Destination, Madimak Hotel, unesco, sivas

TÜRKİYE’DE SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASINA YÖNELİK DESTİNASYON OLUŞTURMA: SİVAS MADIMAK OTELİ

Öz

Çalışma, maddesel gelir elde etme amacı gütmeyen turizm çeşitlerinden biri olan kara nokta turizmi kapsamında, 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas’ta gerçekleştirilmiş bir radikal saldırının merkezi olan Madımak Oteli’nin evrensel ve çağdaş bir destinasyona dönüştürülebilmesi için atılabilecek adımları örnek uygulamalar üzerinden incelemek ve oluşturulması düşünülen destinasyonun, UNESCO bünyesindeki Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması anlayışına katkısını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Bilim, eğitim ve kültür alanlarında evrensel barışı sağlamayı ve korumayı hedeflediğini bildiren; bu amaçlarını gerçekleştirmesi konusunda en etkili kavramlardan birisi olan turizmin gelişimini de şekillendiren UNESCO, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesini 2003 yılında Paris’te düzenlenen 32. Genel Konferans dahilinde kabul etmiş; Türkiye ise 2006 yılında sürece dahil olarak sözleşmenin resmi taraflarından birisi haline gelmiştir. Somut Olmayan Kültürel Mirasın korunması, sözlü anlatım, gösteri sanatları, sözlü gelenekler, festivaller, ritüeller, halk araştırmaları, doğa ve evren çalışmaları ve toplumsal uygulamaların oluşum süreçlerini inceleyen bir anlayıştır. 1993 yılında Sivas Madımak Oteli’nde Pir Sultan Abdal Şenlikleri için konaklayan insanların; hali hazırda Somut Olmayan Kültürel Miras listesine dahil edilmiş Aşıklık Geleneği ve Alevi Bektaşi Ritüeli Semah benzeri değerleri zenginleştirme, koruma ve sürdürme  çabaları ile; dönemin edebiyat, şiir, resim, karikatür, müzik, folklor gibi daha bir çok sanat ve bilim disiplinine yönelik çalışmaları sayesinde yeni Somut Olmayan Kültürel Miras ögeleri oluşturma ihtimalleri de göz önünde bulundurulduğunda; turistik değer olarak da nitelendirilebilecek bir bellek mekanının oluşturulması konusunun multidisipliner yaklaşımla değerlendirilmesi ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. UNESCO Türkiye Milli Komisyonu’nun açıkladığı, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi içeriğine göre; oluşturulması hedeflenen müzeler ve ilgili grup, topluluk ve bireyler ile nesilden nesile aktarım maddelerine dikkat edilerek, Sivas Madımak Oteli’nin turistik destinasyona dönüştürülmesi konusu; kara nokta turizminde daha önceden evrensel ve ulusal ölçekte oluşturulmuş örnek destinasyonların incelenmesi ile ele alınabilir. Örnek destinasyonların sadece kara nokta turizmi özelinde ele alındığı, ancak müzeleştirme aşamalarının da Somut Olmayan Kültürel Miras koruma anlaşması dahilinde değerli olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Dünya tarihinde oluşturulmuş örnek destinasyonlar içerisinde Sivas Madımak Oteli Utanç Müzesi adıyla kurulması ilgili topluluklarca talep edilen bellek mekanının farkı; sadece turizmin karanlık tarafında çekiciliğe sahip bir yaşanmışlığa dayanmaması, aynı zamanda Somut Olmayan Kültürel Miras ögeleri içeren bir etkinlik ve katılımcı grubunu da bahsi geçen yaşanmışlık dahilinde barındırmasıdır. Bu bilgiler ışığında, turizmin evrenselliğinde, Türkiye’nin sahip olduğu Somut Olmayan Kültürel Miraslarının sürekli gelişim, dönüşüm ve değişim içerisinde korunması ve arttırılmasına yönelik çalışmalar; turizm öğretileri ve sosyal alan araştırma yöntemleri ile gerçekleştirilebilir. Çalışmanın sunduğu fikrin ve fikrin hayata geçirilmesi için önerilen teorik destinasyonlaştırma yönteminin sağlayacakları; Somut Olmayan Kültürel Miras ögeleri içeren önemli bir etkinliğin uğradığı düşünülen itibar kaybının giderilmesi ve turizm kavramının uluslararası bilinirlik ve barış bilincine dayanan temellerinin güçlendirilmesi olarak öngörülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Kara Nokta Turizmi, Destinasyon, Madımak Oteli, Sivas, Unesco

Kaynakça

• KAYNAKLAR
• Adıgüzel, Beyza ve Ayşe Selin Dülger. Intangible Cultural Heritage Museum in The Heart Of Turkey, Journal of Multidisciplinary Academic Tourism, (2018).
• Adıgüzel, Ömer. Eğitsel ve Sanatsal Etken Olarak Müzeler, Yaratıcı Drama, (2002).
• Akyurt Kurnaz, Hande., Çeken, Hüseyin ve Burhan Kılıç. Hüzün Turizmi Katılımcılarının Seyahat Motivasyonlarının Belirlenmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5 (2013): 57-73.
• Alili, Murad. Avrupa’daki ve Türkiye’deki Hüzün Turizmi Destinasyonlarının Karşılaştırması Üzerine Teorik Bir Çalışma, Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, (2017).
• Aydoğmuş, Rıza ve Murtaza Demir. “Çağrı Mektubu” (22 Nisan 1993) (Erişim: 07:11., 07.08.2019). (http://www.akmb.ch/alewi/index.php/tr/medya/10-kategori-tr-tr/17-pir-sultan-abdal-senlikleri)
• Birdir, Kemal., Dalgıç, Ali., Güler, Ozan ve Yusuf Kayaalp. Hüzün Turizmi: Gelibolu Yarimadasi Tarihi Milli Parkini Ziyaret Eden Yabanci Turistlerin Deneyimleri, Journal of Toursim and Gastronomy Studies, (2015).
• Çavdar, Ozan. Mekan ve Kolektif Bellek: Sivas Katliamı ve Madımak Oteli, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 4 (2017): 240.
• Çelik, Ahmet. Hüzün Turizmi Üzerine Bir Derleme, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1 (2017): 41-55.
• Çelik, Sabri ve Mustafa Sandıkçı. Türkiye’de Kentler İçin Turizm Destinasyonu Değer Kıstaslarının Belirlenmesi ve Destinasyon İmajı, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, (2015).
• Doğaner, Suna. Savaş ve Turizm: Troya ve Gelibolu Savaş Alanları, Türk Coğrafya Dergisi, 46 (2006): 1-21.
• Karadeniz, Ceren ve Ayşe Okvuran. Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye’de Müze Eğitimi: Tarihsel Gelişim ve Gelecek Tasarıları. Milli Folklor, (2016).
• Kement, Üzeyir., Başar, Berkan ve Evren Güçer. Hüzün Turizmi Kapsamında Seyahat Eden Bireylerin Rekreasyonel Motivasyonlarının Belirlenmesi, International Congress of Tourism and Management Researches, (2016).
• Kim, Sangkyun ve Gareth Butler. Local Community Perspectives Towards Dark Toursim Development: The Case of Snowtown, South Australia, Journal of Tourism and Cultural Change, (2015).
• Köroğlu, S. Aytekin. Literatür Taraması Üzerine Notlar ve Bir Tarama Tekniği, GİBD/DERGİ, 1 (2015): 61.
• Kunwar, R. Raj ve Neeru Karki. Dark Tourism: Understanding the Concept and Recognizing the Values, Journal of APF Command and Staff College, (2019).
• Küçükergin, Fulden Nuray., Özekici, Yakup Kemal ve Azize Tunç Hassan. Thana Tourism, Acının Vücut Bulduğu Noktalar: 15 Temmuz Kalkışması, Journal of Recreation and Tourism Research. (2017).
• Lennon, John ve Malcolm Foley. Dark Tourism. London: Thomson Learning, (2016).
• Oğuz, Öcal. Unesco ve Geleceğin Ustaları. Milli Folklor, (2008).
• Okuyucu, Ayşe ve Feridun Erol. Savaş Alanları Turizmin Yönelik Motivasyon, Duygu ve Deneyimler: Metristepe ve İnönü Şehitlikleri-Bozüyük Örneği, Coğrafi Bilimler Dergisi, (2018).
• Raine, Rachael. A Dark Tourist Spectrum, International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research. 7 (2015): 243.
• Saçılık, Yıldırım, Melahat., Çevik, Samet ve Çiğdem Özkan. Turizm ve Otel İşletmeciliği Bölümü Önlisans Öğrencilerinin "Turizm" Olgusuna İlişkin Metaforik Algıları, Akademik Bakış Dergisi, (2016).
• Sharpley, Richard ve Philip R. Stone. The Darker Side of Travel: The Theory and Practice of Dark Tourism. Salisbury: Short Run Press Ltd, 2006.
• Sivrikaya, Gizem. Müzelerin Keşif Alanı Olarak Kullanımı, Milli Eğitim. 214 (2017): 133.
• Stone, R. Philip A Dark Tourism Spectrum: Towards a Typology of Death and Macabre Related Tourist Sites, Attractions and Exhibitions, TOURISM: An Interdisciplinary International Journal, (2006).
• Şahin, Gizem., Boğa, Diyadin ve Orhan Akova. Dark Turizm ve Etik İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme, 3. Uluslararası Turizm ve Yönetim Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı, (2016).
• William, F, S, Miles. Auschwitz: Museum Interpretation and Darker Tourism, Annals of Tourism Research. 29 (2002): 1175.
• Willis, Emma. Theatricality, Dark Tourism and Ethical Spectatorship: Absent Others. Hampshire: Palgrave Macmillan, (2014).
• Yalçınkaya, Ayhan. Hafıza Savaşlarından Sahiplenilmiş Şehitliğe: Madımak Katliamı Örnek Olayı, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 66 (2011): 342.
• Yıldız, Zafer., Yıldız, Savaş ve Levent Aytemiz. Kara Turizm, Terör Turizmi ve Türkiye Potansiyeli, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4 (2015): 394-395.
• İnternet
• http://catab.kulturturizm.gov.tr/TR-129473/sehitler-abidesi.html (Erişim: 10:08., 05.07.2019).
• http://www.aljazeera.com.tr/haber/srebrenitsa-soykirimina-interaktif-muze (Erişim: 15:02., 03.07.2019).
• http://www.epa.eu/politics-photos/citizens-initiative-recall-photos/monument-to-the-fallen-shipyard-workers-of-1970-in-gdansk-photos-53162667 (Erişim: 07.07.2019).
• http://www.foundation.auschwitz.org/ (Erişim: 18:36., 04.07.2019).
• http://www.nationalgeographic.com.tr/makale/ekim_2014/nukleer-turizm/1230 (Erişim: 10:15., 05.07.2019).
• http://www.pirsultan.org/blog/2018/06/26/ceyrek-yuzyillik-davamiz-ulu-divana-kalmayacak/ (Erişim: 18:48., 04.07.2019).
• http://www.sinopmuzesi.gov.tr/Birimler/Tanitim.html (Erişim: 18:22., 04.07.2019).
• http://www.sivas.gov.tr/yildizeli (Erişim: 13:26., 05.08.2019).
• http://www.unesco.org.tr/Content_Files/Content/Sektor/Kultur/sokum_bb.pdf (Erişim: 13:27., 05.08.2019).
• http://www.yoldasin.com/muzede-huzun-gozyasi-var-srebrenitsa/ (Erişim: 17:34., 04.07.2019).
• https://16punto.com/ankarada-madimak-muzesi-kuruluyor/ (Erişim: 15:49., 03.07.2019).
• https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf (Erişim: 14:21., 07.08.2019).
• https://tr.euronews.com/2019/01/05/uygurlara-cin-iskencesi-dogu-turkistan-da-neler-oluyor (Erişim: 09:50.,, 05.07.2019).
• https://tr.foursquare.com/v/bilim-ve-k%C3%BClt%C3%BCr-merkezi-sivas/51a35ea7498eb4e0c2647ef7 (Erişim: 15.42., 03.07.2019).
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Ba%C5%9Fba%C4%9Flar_Katliam%C4%B1 (Erişim: 09:45., 05.07.2019).
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Sivas_Katliam%C4%B1 (Erişim: 15:47., 04.07.2019).
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Yodok_Toplama_Kamp%C4%B1 (Erişim: 09:48., 05.07.2019).
• https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-44677994 (Erişim: 22:57., 02.07.2019).
• https://www.bik.gov.tr/kurtulduklari-soykirimi-hologram-yoluyla-anlatacaklar/ (Erişim: 16:11., 03.07.2019).
• https://www.srebrenica360.com/ (Erişim: 18:43., 04.07.2019).
• https://www.tarihiolaylar.com/galeriler/tarihten-katliam-seviyesindeki-irkcilik-akimlari-299 (Erişim: 09:57., 05.07.2019).
• https://www.ulucanlarcezaevimuzesi.com/default.asp (Erişim: 18:40., 04.07.2019).
• https://www.visitdallas.com/things-to-do/discover-dallas/guides/jfk-about.html (Erişim: 13:12., 06.06.2019).