Kültürel Kimlik Taşıyıcısı Olarak Yerel Mutfak: Cide Düğün Helvası Örneği

Year 2024, Volume: 8 Issue: 2, 190 - 201, 31.12.2024

Çiğdem Mutlu , Tuba Şahin Ören

https://doi.org/10.30625/ijctr.1573205

Abstract

Yerel mutfaklar, bir yörenin kültürün kimliğinin tanınmasında, ortaya çıkarılmasında kilit rol oynamaktadır. Geçmiş zamanlarda, bulundukları çevrenin sunduğu şartlar dahilinde ortaya çıkarılan yemeklerin günümüze aktarılması yerel kültürün de korunarak geleceğe aktarımını sağlayacaktır. Çalışmada, Kastamonu’nun Cide ilçesinde geçmiş yıllarda yapılan, ancak günümüzde az bilinen, neredeyse unutulmuş bir helva türü olan Düğün Helvası’nın geçmişine dair bilgiye ulaşmak, reçetesinin verilmesi ve kaydedilmesi amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda, kültürel miras kapsamında değerlendirilebilen Düğün Helvası’nın nesilden nesile aktarımını sağlayarak yerel yemek kültürünün tanınırlığını ve kalıcı olmasını sağlamak çalışmanın diğer amaçları arasında yer almaktadır. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanarak görüşme yöntemi aracılığıyla veriler toplanmıştır. Çalışmanın evreni, Kastamonu ili Cide ilçesinde yaşayan ve bu ilçenin yerel yemek kültürüne hakim yerel halktan oluşmaktadır. Amaçlı örneklemi yöntemleri arasında yer alan kartopu örnekleme yöntemi, bu çalışmanın örneklemi olarak belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, Düğün Helvası’nın nişan törenine götürülmek üzere özel bir yiyecek olarak düşünülerek yapıldığı belirlenmiştir. Geleneksel yöntemlerle günümüzde hala yapan bireylerin olmasına rağmen uygulamasının azaldığı ve sadece evlerde kendileri için yaptıkları tespit edilmiştir.

Keywords

Düğün Helvası, Kastamonu-Cide, Yerel Mutfak, Yemek Kültürü, Kültürel Kimlik

Local Cuisine as a Carrier of Cultural Identity: The Case of Cide Wedding Halva

Abstract

Local cuisines play a key role in recognizing and revealing the cultural identity of a region. In the past, the transfer of the dishes created within the conditions offered by their environment to the present day will ensure the transfer of local culture to the future by preserving it. In this study, it is aimed to reach information about the past of Wedding Halva, which was made in the Cide district of Kastamonu in the past years, but is a little known and almost forgotten halva type today, and to give and record its recipe. In this direction, it is among the other objectives of the study to ensure the recognition and permanence of local food culture by ensuring the transfer of Wedding Halva, which can be considered within the scope of cultural heritage, from generation to generation. In this study, qualitative research method was used. A semi-structured interview form was prepared as a data collection tool and data were collected through the interview method. The population of the study consists of local people living in Cide district of Kastamonu province and local people who are familiar with the local food culture of this district. Snowball sampling method, which is among the purposive sampling methods, was determined as the sample of this study.

Keywords

Wedding Halva, Kastamonu-Cide, Local Cuisine, Food Culture, Cultural Identity

References

• Almansouri, M., Verkerk, R., Fogliano, V., ve Luning, P. A. (2021). Exploration of heritage food concept. Trends in Food Science & Technology, 111, 790–797. doi: https://doi.org/10.1016/j.tifs.2021.01.013.
• Arcos-Pumarola, J., Paquin, A.G., ve Sitges, M.H. (2023). The use of intangible heritage and creative industries as a tourism asset in the UNESCO creative cities network. Heliyon, 9, 1-11. doi:https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e13106
• Arman, A., ve Ören, T.Ş. (2020). Anadolu Mutfak Kültürü’nün Unutulmaya Yüz Tutmuş Mısır Unu Bazlı Yemek Örnekleri. M. S. Küçüktığlı, Y. Seçim, M. M. Adabalı ve M. Yılmaz (Ed.) içinde (1-20). Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları: 419.
• Ayyıldız, S., ve Sağır, Y. E. (2024). Turistik destinasyonlarda yerel mutfak unsurlarının kullanılma durumu: İstanbul Tarihi Yarımada örneği. Journal of Turkish Tourism Research, 8(3), 217-234. doi: 10.26677/TR1010.2024.1443
• Bortolotto, C. (2007). From objects to processes: UNESCO’s “Intangible Cultural Heritage”. Journal of Museum Ethnography, 'Feeling the Vibes: Dealing with Intangible Heritage': Papers from the Annual Conference of the Museum Ethnographers Group Held at Birmingham Museum & Art Gallery, 18–19 May 2006 (March 2007), No. 19, 21-33.
• Brulotte, R. L., ve Di Giovine, M. A. (2014). Ronda L. Brulotte ve Michael A. Di Giovine (Ed.) Edible identities: Food as cultural heritages. England: Routledge.
• Chatibura, D. M. (2023). Beef as intangible cultural heritage in Botswana: A documentary review. Chatibura Journal of Ethnic Foods, 10(41), 1-22. doi: https://doi.org/10.1186/s42779-023-00199-y
• Çam, O. (2023). Gastronomi turizmi kapsamında Taşköprü Sarımsağı’nın değerlendirilmesi. Turizm Çalışmaları Dergisi (TUCADE), 5(1), 27-40.
• Çapar, G., ve Yenı̇pınar, U. (2016). Somut olmayan kültürel miras kaynağı olarak yöresel yiyeceklerin turizm endüstrisinde kullanılması. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4 (Special Issue 1), 100-115. doi: 10.21325/jotags.2016.25
• Deniz, D. (2023). Somut olmayan kültürel miras perspektifinden Gevaş ilçesinin mutfak kültürü üzerine bir araştırma. Journal of Humanities and Tourism Research, 13(2), 307-319. doı: 10.14230/johut1380
• Deniz, T. (2024). Kültürel miras yönetimi kapsamında gastronomi turizmi. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(1), 18-28.
• Ding, H. (2022). Digital protection and development of ıntangible cultural heritage relying on high-performance computing. Computational Intelligence and Neuroscience. 2022, 1-10. doi: 10.1155/2022/4955380.
• Duman, H., ve Avcıkurt, C. (2023). Evaluation of local dishes as an intangıble cultural heritage value in terms of gastronomy tourism: The case of Ayvalık. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 6(2), 548-557. doi: 10.33083/joghat.2023.283
• Dursun, F., ve Güzeller, C. O. (2023). Yemek bağlamında kültürlerarası etkileşim: Göç, yemek ve kimlik ilişkisi üzerine kavramsal bir çalışma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies (JOTAGS), 11(4), 2674-2689. doi:10.21325/jotags.2023.1313
• Elçi, D., ve Kalkan, G. (2024). Isparta’nın somut ve somut olmayan kültürel miras üzerine inceleme: Yemekler. Journal of Applied Tourism Research, 4(2), 61-74.
• Fischler, C. (1988). Food, self and identity. Social Science Information, 27(2), 275-292. doi: 10.1177/053901888027002005
• Gürhan, N. (2023). Yemek, kimlik, mekân: Vegan kimliğin mekânsal temsili ‐Gabo Kitchen Kafe. N. Gürhan (Ed.), içinde Vegan dünyayı anlamak veganlık üzerine toplumsal araştırmalar (s.71-94). Siyasal Kitapevi.
• Haven-Tang, C., ve Jones, E. (2005). Using local food and drink to differentiate tourism destinations through a sense of place. Journal of Culinary Science & Technology, 4(4), 69-86. doi: 10.1300/J385v04n04_07
• Karaçeper, E. İ. (2024). Yemek ve kültür ilişkisi bağlamında Balkan restoranlarının menü içerik analizi. Kent Akademisi Dergisi, 17(5), 1975-1994. doi: https://doi.org/10.35674/kent.1433018
• Kurin, R. (2004). Safeguarding şntangible cultural heritage in the 2003 UNESCO convention: a critical appraisal. Museum International, 56(1‐2), 66-77. doi:10.1111/j.1350-0775.2004.00459.x
• Küçükaslan, N., ve Baysal, A. (2009). Beslenme İlkeleri ve Menü Planlaması (3. Basım). Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2009). Çalışma Raporu: Kültürel Miras ve Müzecilik. 1-23. https://teftis.ktb.gov.tr/Eklenti/1279,muserrefcanpdf.pdf?0. Erişim Tarihi: 10.10.2024.
• Liu S., ve Pan Y. (2023). Exploring trends in intangible cultural heritage design: a bibliometric and content analysis. Sustainability, 15(13), 1-23. doi: https://doi.org/10.3390/su151310049
• Wasela, K. (2023). The role of intangible cultural heritage in the development of cultural tourism. International Journal Of Eco-Cultural Tourism, Hospıtalıty Plannıng And Development, 6(2), 15-28.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (2022). Basic texts of the 2003 convention for the safeguarding of the intangible cultural heritage. France: UNESCO, 1-181. https://ich.unesco.org/doc/src/2003_Convention_Basic_Texts-_2022_version-EN_.pdf. Erişim Tarihi: 20.09.2024.
• Ören, V. E., ve Ören, T. Ş. (2019). Gastronomi turizmi kapsamında sürdürülebilirlik: Ebem köftesi örneği. Turkish Studies Social Sciences, 14(1), 151-162. doi: 10.7827/TurkishStudies.14741
• Putra, R. A. M., ve Jatmika, S. (2024). Cultural identity in international relations: Analysis of the concept of Polewali Mandar International Folk And Art Festival (PIFAF) in West Sulawesi through three principles of cultural diplomacy. Jurnal Antropologi: Isu-Isu Sosial Budaya, 26(1), 25-34. doi: 10.25077/jantro.v26.n1.p25-34.2024
• Sevim, B., Çalışkan, S., ve Eren, A. (2024). Üniversite öğrencilerinin yöre mutfağını tanıma düzeylerinin belirlenmesi: Kastamonu çorbaları üzerine bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 21(1), 182-202. doi: https://doi.org/10.24010/soid.1396335
• Şimşek, A., ve Önek, Ü. M. (2021). Yenilebilir mantar tüketimi ve yemekleri üzerine bir inceleme: Kastamonu örneği. OCAK: Türk Mutfak Kültürü Araştırmaları Dergisi, 1(1), 21-30.
• Şimşek, G. S., ve Aslan, Z. (2023). Kültürel kimlik bağlamında Eskişehir yöresel mutfağının incelenmesi. Journal Of Tourism and Gastronomy Studies (JOTAGS), 11(4), 3011- 3032. doi:10.21325/jotags.2023.1329
• Song, H., ve Kim, J. H. (2022). Effects of history, location and size of ethnic enclaves and ethnic restaurants on authentic cultural gastronomic experiences. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 34(9), 3332-3352. doi: 10.1108/ijchm-09-2021-1126
• Sormaz, U., Akmeşe, H., Güneş, E., ve Aras, S. (2016). Gastronomy in tourism. Procedia Economics and Finance, 39, 725-730. doi: 10.1016/S2212-5671(16)30286-6
• Türkoğlu, T., Sandıkcı, M., ve Saraç, Ö. (2022). Adıyaman bayram taplamasının somut olmayan kültürel miras kapsamında değerlendirilmesi. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 26, 217-230. doi: https://doi.org/10.22520/tubaked2022.26.011
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2022). Basic Text of the 2003 Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. CLT-2022/WS/3; CLD-1001.22, Fransa: UNESCO. https://ich.unesco.org/doc/src/2003_Convention_Basic_Texts-_2022_version-EN.pdf, Erişim Tarihi: 14.09.2024.
• Yel, Ç. (2024). Mutfak ve kimlik: UNESCO somut olmayan kültürel miras. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 12(3), 2049-2063. doi:10.21325/jotags.2024.1475
• Yeşil, S. Ç., ve Akkuş, Ç. (2022). Tescillenen yöresel yemek isimlerinin yaygın kullanımla uyumu: Kastamonu simidi mi kel simit mi?. Journal of Humanities and Tourism Research, 12(1), 163-172. doi: 10.14230/johut1192
• Zhang, T., Chen, J., ve Hu, B. (2019). Authenticity, quality, and loyalty: Local food and sustainable tourism experience. Sustainability, 11, 1-18. doi:10.3390/su11123437