Possible Effects of the Tripartite Declaration (21 October 2020) on the Economic and Political Relations of the Türkiye Azerbaijan and Armenia

Year 2025, Volume: 40 Issue: 4, 1045 - 1066, 01.10.2025

Muharrem Can , Tahsin Karabulut

https://doi.org/10.24988/ije.1566089

Abstract

After the independence of Azerbaijan and Armenia, the Karabakh problem ceased to be an internal problem of the USSR and transformed into a regional and even a global problem. The South Caucasus has gained importance in world geopolitics since the 1990s due to the oil and natural gas transportation lines. Armenia, which has appeared to be an unstable country due to the Karabakh conflict, has not benefited from any regional project. Moreover, Türkiye has restricted transportation opportunities in Armenia. Because of the war with Azerbaijan. Armenia has become an isolated country. Thus, the government has become largely dependent on Russia politically and economically. Also, the war has almost caused the country’s economy to the verge of bankruptcy. The Tripartite Declaration concluded between Russia, Azerbaijan, and Armenia on November 10, 2020, has brought collaboration opportunities for these countries and Türkiye. It has been concluded that increasing economic cooperation will also contribute to solving the countries' political problems. Additionally, the scope of economic diplomacy, particularly Türkiye's application of soft power elements, can positively affect Armenian public opinion and relations between the two countries.

Keywords

Karabakh Conflict , the Tripartite Declaration , Foreign Trade , Contracting Sectors , Economic Diplomacy

20 Kasım 2020 Tarihli Üçlü Deklerasyonun Türkiye Azerbaycan ve Ermenistan Arasındaki Ekonomik ve Politik İlişkilere Olası Etkileri

Abstract

Azerbaycan ve Ermenistan'ın bağımsızlıklarını kazandıktan sonra Karabağ sorunu SSCB'nin bir iç sorunu olmaktan çıkmış, bölgesel hatta uluslararası bir sorun haline dönüşmüştür. Güney Kafkasya, petrol ve doğalgaz taşıma hatları nedeniyle 1990'lı yıllardan itibaren dünya jeopolitiğinde önem kazanmıştır. Karabağ sorunu nedeniyle istikrarsız bir ülke olarak görünen Ermenistan ise bölgedeki hiçbir projeden faydalanamamıştır. Türkiye, Azerbaycan ile savaş nedeniyle Ermenistan'ın ulaşım olanaklarını kısıtlamıştır. İzole bir ülke haline gelen Ermenistan böylece, siyasi ve ekonomik olarak büyük ölçüde Rusya'ya bağımlı bir ülke haline gelmiştir. Üstelik uzun yıllar devam eden savaş, ülke ekonomisini neredeyse iflasın eşiğine getirmiştir. 10 Kasım 2020'de Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan Üçlü Deklerasyon, Ermenistan, Türkiye ve Azerbaycan arasında ekonomik işbirliği fırsatları getirmiştir. Ekonomik işbirliğinin artması ülkelerin politik sorunlarının çözümüne de katkı yapacağı, ayrıca Türkiye’nin ekonomi diplomasisi kapsamında özellikle yumuşak güç unsurlarını kullanmasının Ermenistan kamuoyunu ve iki ülke arasındaki ilişkileri olumlu şekilde etkileyebileceği sonuçlarına varılmıştır.

Keywords

Karabağ İhtilafı , Üçlü Deklerasyon , Dış Ticaret , Müteahhitlik Sektörü , Ekonomi Diplomasisi

Ethical Statement

Etik Kurul Kararına ihtiyaç duyulmamıştır

Supporting Institution

herhangi bir kurum yok

Thanks

Herhangi bir teşekkür yok

References

• Abrahamyan, E. (2016, March). The potential and obstacles to Armenia-Iran strategic relations, the Central Asia-Caucasus ANALYST. A Publication of Central Asia-Caucasus Institute and Silk Road Studies ProgramJpint Center, https://www.cacianalyst.org/publications/analytical-articles/item/13343-the-potential-and-obstacles-to-armenia-iran-strategic-relations.html (Accessed: 04.02.2025).
• Alagöz, M. Yapar S. & Uçtu, R. (2004). Türk Cumhuriyetleri ile ilişkilerimize ekonomik açıdan bir yaklaşım. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 59-74.
• Aras, O. N. (2008). Karabağ ekonomisi ve Karabağ Savaşı’nın ekonomik etkileri. In O.N. Aras (Ed.), Karabağ Savaşı, Siyasi-Hukuki Ekonomik Analiz (pp.127-177). Bakü: Kafkasya Araştırmaları Enstitüsü Yay.
• Arslanlı, A. (2015). Karabağ Sorunu ve Türkiye Ermenistan İlişkileri. Ankara: Berikan Yayınları.
• Aslanlı, K. (2020, Aralık). Karabağ meselesi için 3 boyutlu analitik perspektif önerisi. In İ.Demir (Ed.), Karabağ Zaferi: Kafkasya’da yeni dengelerden Türk Ve Islam dünyasında yeni işbirliği modeline (pp. 9-13), ULİSA12, Sayı 8, Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar (ULİSA) Enstitüsi. https://aybu.edu.tr/GetFile?id=98d0d918-f29b-4d2b-9156-88c1385e5165.pdf (Accessed: 22.08.2022).
• Ayar, B. & Arslan, O. (2023). Trembling chessboard: the effects of changing Russian-Turkish relations in the south caucasus. International Trends. Mezhdunarodnye protsessy. 21(3):103-118. (In Russ.) https://doi.org/10.17994/2023.21.3.74.
• Aydın, M. & Aras, D. (2004). Ortadoğuda ekonomik ilişkilerin siyasi çerçevesi; Türkiyenin İran, Irak ve Suriye ile bağlantıları. Uluslararası İlişkiler, 1(4), 103-129.
• Ayunts, A. & Köse, T. (2019). Armenia and Turkey: an Overview of Relations and Prospects for Normalisation. İstanbul: Hrant Dink Foundation Publications.
• Azimov, A. (2019). An overview of the relations between the republic of Armenia and the Islamic Republic of Iran. Review of Armenian Studies, no. 40, 91–111.
• Badel, L. (2014). Conflicting identities: French economic diplomacy between the state and companies in the twentieth century. Diplomacy and Statecraft, 25(4), 32–452.
• Bayne, N. & Woolcock, S. (2011). What is economic diplomacy?, In N. Bayne and S. Woolcock (Eds.), the New Economic Diplomacy: Decision-Making and Negotiation in International Economic Relations (3rd ed., pp. 1–16). England: Ashgate Ashgate Publishing Company.
• Bergeijk, P.A.G. van, Okano-Heijmans, M. & Jan M. J. (2011), Economic diplomacy: the Issues. B. Peter A.G. van, O.-H., Maaike and J. M. Jan (Eds.), Economic diplomacy economic and political perspectives (pp. 1-6). Leiden- Boston: Martinus Nejhoff Publishers.
• Can, M. (2020). Ticari Diplomasi, Teori, Tarihçe ve Türkiye Uygulamaları. İstanbul: Hiper Yay
• Can, M. (2021). Türkiye’nin yurt dışı doğrudan yatırımlarının küreselleşmesi coğrafi dağılımındaki ve yatırım nedenlerindeki değişim. Avrasya Etüdleri, 60, 79-107.
• CBRT (2024). Uluslararası yatırım pozisyonu, Kasım 2024, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/cb23c98d-d9a5-465f-8c9c-9f84b533aaf8/uyp.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-cb23c98d-d9a5-465f-821. (Accessed: 08.02.2025).
• Çelikpala, M. (2010). Türkiye ve Kafkasya: Reaksiyoner dış politikadan proaktif ritmik diplomasiye geçiş. Uluslararası İlişkiler, 7 (25), 93-126.
• Chanadiri, N. (2022). Armenia-Turkey normalization process: Opportunities and barriers. Georgian foundation for strategic and international studies. Rondelli Foundation.
• Coolsaet, R. (2004). Trade and diplomacy: The Belgium case. International Studies Perspective, 5: 61-65
• Cora, N. (2018). Dağlık Karabağ Sorunu. Create Space Independent Publishing Platform.
• Danova, А. (2023). Analyzing the factors influencing Iran–Azerbaijan relations. In The Wake Of The Nagorno–Karabakh Conflict. Известия. Серия: Международные отношения и регионоведение. 52 (2).
• Davis, P. A. (1999). The art of economic persuasion: Positive incentives and German Economic Diplomacy. Michigan: University of Michigan Press.
• Davutoğlu, A. (2014). Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu. İstanbul: Küre Yayıncılık.
• De Waal, T. (2022, January 7). Unfinished business in the Armenia-Azerbaijan Conflict. February 11, 2021, Carnegie Europe. (https://carnegieeurope.eu/2021/02/11/unfinished-business-in-armenia-azerbaijan-conflict-pub-83844 (Accessed: 21.04.2022),
• Demirağ, Y. (2005). Bağımsızlıktan kadife devrime Türkiye-Gürcistan ilişkileri. Uluslararası İlişkiler, 2 (7), 125- 155.
• Dinnie, K. & Lio, A. (2010). Enhancing China's image in Japan: Developing the nation brand through public diplomacy. Place Branding and Public Diplomacy, 6 (3), 198-206.
• Doster, B. (2012). Türk dış politikası ve bölgesel güç olma çabaları. Orta Doğu Analiz, 4 (42), 18-27.
• Giandjian, M. (2023). Russian involvement in frozen conflicts of the post Soviet space as a means of geopolitical positioning, governance: The Political Science Journal at UNLV, 7, 3(1), https://digitalscholarship.unlv.edu/governance-unlv/vol7/iss1/3 (Accessed 18.03.2023).
• Gökmen, O. (1992). Diplomasi ve ekonomi. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1, 147-156.
• Gretzinger, C. M. & Hughes, K. H. (2005). In C. M. Gretzinger, and K. H. Hughes (Eds.) The Ambassador’s Changing Mission: Commercial Diplomacy in the 21st Century. Woodrow Wilson International Center for Scholars (WWICS).
• Hayrapetyan, L. (2022). The Nagorno-Karabakh war of 2020 and the change of the regional status quo, Przegląd Politologiczny, 1, 83-97.
• Hırasawa, K. (1975). Japan's emerging foreign policy. Foreign Affairs, September 156-172.
• Hürriyet (2022, January 1). https://www.hurriyet.com.tr/dunya/ermenistan-yonetimi-turk-mallarina-yasagi-kaldirdi-41972792 (Accessed 18.03.2022).
• Isachenko D. (2023). Tomorrow’s geography in the Black Sea Region. F. Labarre, and G. Niculescu (Eds.), In Discussing a South Caucasus Short of Russian Dominance (pp. 55-65). 25th Workshop of the PfP Consortium Study Group 17/2023 Vienna,
• İskit, T. (2015). Diplomasi Tarihi, Teorisi, Kurumlar ve Uygulaması (5. Baskı). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• İşyar, Ö. G. (2010). Azerbaycan ve dış politikası. T. Arı (Ed.), In Orta Asya ve Kafkasya Rekabetten İşbirliğine (pp. 67-104). Bursa: MKM Yayınları.
• Jović-Lazić, A. (2021). The second armed conflict in Nagorno-Karabakh -causes and implications. In A. Jović-Lazić (Ed.), Convergence and Confrontation: The Balkans and the Middle East in the 21st Century. Institute of International Politics and Economics, (pp. 211-240). Belgrade, ISBN 978-86-7067-293-2.
• Kasım, K. (2010). Ermenistan. In T. Arı (Ed.). Orta Asya ve Kafkasya Rekabetten İşbirliğine (pp. 131-156). Bursa: MKM Yayınları.
• Kocaoğlu, F. & Kuzu, M. (2023). The Impact of the second Karabakh War on the Armenian economy and financial markets in the framework of Armenia's Foreign Relations. Review of Armenian Studies. (47). 119-158.
• Koçer, G. (2010). Gürcistan: Jeopolitik, jeokültür, jeoekonomi. In Arı, T. (Ed.), Orta Asya ve Kafkasya Rekabetten İşbirliğine (pp.105-130). Bursa: MKM Yayınları.
• Köse, G. & Wakizaka, K. (2022). The historical dynamics of the second Karabakh War and the shift in Turkey’s Policy: The Effects of the Syrian Civil War. Karadeniz Araştırmaları, XIX (74). 311-327.
• Kuş, A. (2021). İngilizlerin Kafkasya politikaları bağlamında Çerkezler’e yönelik ilgileri: John Longworth Örneği. Tarih Dergisi, (74), 163-189.
• Künü S., Sükmen- Gürçam Ö. & Güneş, Ç. (2015), Kapalı sınır kapılarının yerel ekonomiler üzerine yansımaları: Alican Sınır Kapısı örneği. Karakaş, A, Hamdemir, B. Demirci, Ö. Atalay, Ö: Akça, M. and Topal, S. (Eds.), İn I. Uluslararası Kafkasya-Orta Asya Dış Ticaret ve Lojistik Kongresi (pp. 393-411), Kars: Kafkas Üniversitesi.
• Lee, D. & Hudson, D. (2004). The old and new significance of political economy in diplomacy. Review of International Studies, 30, 343-360.
• Mammadov, A. (2022). Azerbaijan’s foreign policy analysis from the perspective of Neorealist Theory: In the example of the Karabakh problem. Journal of Eastern European and Central Asian Research (JEECAR), 9(3), 513–520. https://doi.org/10.15549/jeecar.v9i3.864.
• Mikaelian, H. & Perović, J. (2023). Geopolitical Echoes of the Karabakh Conflict (CSS Analyses in Security Policy No. 334), ETH Zurich Research Collection.
• Official Gazette, January 11, 2022; Nr. 31716.
• Okyar, O. (2017). İran ekseninde Türkiye-Ermenistan İlişkileri: Anlaşmazlıktan kazanca. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 1181-1206. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.284977.
• Özçelik, S. (2018). Rusya’nın çifte çevreleme politikası: Kırım ve Dağlık Karabağ çatışmaları. B. Karagöz-Yerdelen (Ed.), In 2. Uluslararası Hocalı Soykırımı ve Bölgesel Güvenlik Sempozyumu El Kitabı (pp. 80-196). Giresun: Giresun Üniversitesi.
• Öztarsu, M. F. (2018). Kimlik temelli politikalar bağlamında bir belirsizlik örneği: Türkiye ve Ermenistan İlişkileri. M.E. Erendor (Ed.), In Uluslararası İlişkilerde Güncel Sorunlar (pp. 1-20). Ankara: Nobel Kitabevi.
• Rácz, A. (2021). In Russıa’s Hands, Nagorno-Karabakh after the ceasefire agreement. https://www.iss.europa.eu/content/russias-hands9 (Accessed: 12.01.2022)
• Sandıklı, A. , İsmayılov, E., and Gafarlı, O. (2014). Kafkasya’daki gelişmeler ve Türkiye. Bilge Adamlar Kurulu Raporu (Rapor no: 60). İstanbul.
• Souleimanov, E. A. & Fedorov Y. (2023, Fall). The War in Ukraine: Risks and opportunities for the ‘Post-Soviet South.’ Middle East Policy. 30 (3), 95–106. https://doi.org/10.1111/mepo.12709.
• Sridharan, K. (2002, June). Commercial diplomacy and statecraft in the context of economic reform: The Indian experience. Diplomacy & Statecraft, 57-82.
• TCA (2021, April, 3). https://www.tmb.org.tr/uploads/announcements/60c087f2b4b4cc0c5ff01f0c/1623236853031-tmb-karabag-basin-bulteni-nisan-2021-2.pdf (Accessed: 25.03.2022).
• Topay, M. H. & Çeltikçi, O. (2015). Türkiye’nin Kafkas Ülkeleri ile sınır ticareti. A. Karakaş, B. Hamdemir, S. Demirci, Ö. Atalay, M. Akça, and S. Topal. (Eds.), In I. Uluslararası Kafkasya-Orta Asya Dış Ticaret ve Lojistik Kongresi (pp. 297-315). Kars: Kafkas Üniversitesi.
• TURKSTAT (2025) https://rapory.tuik.gov.tr/08-02-2025-17:11:12-1682632585484321250865062508.html(Accessed: 08.02.2025).
• Tüysüzoğlu, G. (2013). Güney Kafkasya’da bölgesel işbirliği gerçekliğinden soyutlanan ülke: Ermenistan. Ermeni Araştırmaları, 44, 233-274.
• Udovič, B. (2011). Slovene commercial diplomacy in the Western Balkan Countries. Communist and Post-Communist Studies. 44, 357-368.
• Viotti P. R. & Kauppi M. V. (2014). Uluslararası İlişkiler ve Dünya Siyaseti. (5. Baskı, A. Ö. Erozan, Çev.). Ankara: Nobel Kitabevi.
• Welt, C. & Bowen, A. S. (January 7, 2021), Azerbaijan and Armenia: The Nagorno Karabakh Conflict. Congressional Research Service. https://crsreports.congress.govR46651 (Accessed: 04.01.2022)
• Yavan, N. (2012). Türkiye’nin yurt dışındaki doğrudan yatırımları: Tarihsel ve mekânsal perspektif. Bilig, 63, 237-270.
• Yemelianova, G. M. (2023). The de facto state of Nagorno-Karabakh: Historical and geopolitical perspectives. Europe-Asia Studies, 75:8, 1336-1359, DOI: 10.1080/09668136.2023.2214708.
• Yılmaz, S. (2020, Aralık). Ermenistan-Azerbaycan Barış Anlaşmasının Değerlendirilmesi. İ. Demir (Ed.), Karabağ Zaferi: Kafkasya’da Yeni Dengelerden Türk ve İslam Dünyasında Yeni İşbirliği Modeline (pp. 34-39), ULİSA12, Sayı 8, Ankara: In Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar (ULİSA) Enstitüsi. https://aybu.edu.tr/GetFile?id=98d0d918-f29b-4d2b-9156-88c1385e5165.pdf (Accessed: 22.08.2022).
• Hanjing, Y. (2022). Recent tensions between Iran and Azerbaijan: Manifestations, causes and developments. Scholars Journal of Arts, Humanities and Social Sciences, 10(2), 52-60.
• https://www.mfa.gov.tr/no_-18_-turkiye-ile-ermenistan-normallesme-sureci-gorusmeleri-hk.en.mfa (Accessed: 22.08.2022).
• https://www.haber3.com/guncel/turkiye-ile-ermenistan-arasinda-ucak-seferleri-basliyor-haberi-6056307 (Accessed: 19.01.2022).
• https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56874181 (Accessed: 22.01.2022).
• https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-57549154 (Accessed: 22.01.2022).