İSG dersinin mühendislik fakültesi öğrencilerinin İSG farkındalığı üzerindeki etkisi: Devlet üniversitesi örneği

Year 2025, Volume: 2 Issue: 1, 7 - 16, 26.06.2025

Özge Akboğa Kale , Sude Kayahan , Selin Baş , Arda Kuruca , Doğukan Kahraman , Serhad Çakır

Abstract

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında, saha güvenliğinin iyileştirilmesi ve iş güvenliği kültürünün geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu doğrultuda çalışma, İSG derslerinin mühendislik fakültesi öğrencilerinin iş güvenliği farkındalık düzeylerine etkisini incelemektedir. Üniversitelerin mühendislik fakültelerinde zorunlu İSG dersleri verilmekte olup, bu dersler öğrencilere potansiyel tehlikeleri anlama, iş güvenliği bilinci kazanma ve yasal gerekliliklere uyum sağlama becerisi kazandırmaktadır. Araştırma kapsamında, İzmir Demokrasi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi'nde öğrenim gören 221 öğrenciye anket uygulanmış ve veriler SPSS yazılımı ile analiz edilmiştir. Çalışmada, cinsiyet, yaş, sınıf seviyesi ve not ortalaması gibi değişkenlerin iş güvenliği farkındalık düzeyi üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları, İSG eğitimi almış öğrencilerin iş güvenliği farkındalık düzeylerinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Mann-Whitney U testi sonuçları, İSG eğitimi alan ve almayan öğrenciler arasında anlamlı farklılıklar olduğunu ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, katılımcılar Türkiye’de iş güvenliği kültürünün yeterince gelişmediğini ve işverenlerin bu alana gereken önemi vermediğini ifade etmiştir. Sonuç olarak, İSG eğitiminin öğrenciler üzerindeki olumlu etkisi belirgin olup, iş güvenliği farkındalığının artırılması için eğitim müfredatının güçlendirilmesi gerekmektedir. İş güvenliği bilincinin yaygınlaştırılması ve bu tür eğitimlerin erken yaşlarda başlaması, iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesine katkı sağlayacaktır.

Keywords

İş sağlığı ve güvenliği , İş sağlığı ve güvenliği eğitimi , İş sağlığı ve güvenliği farkındalık düzeyi , İş güvenliği kültürü , Mann-Whitney-U testi

Ethical Statement

Çalışma için, İzmir Demokrasi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu’ndan 09.11.2023 tarihinde 2023/106 numaralı etik kurul onayı alınmıştır.

The impact of OHS course on engineering faculty students' OHS awareness: A case study of a public university

Abstract

Within the scope of the Occupational Health and Safety (OHS) Law, improving field safety and fostering a safety culture are key objectives. Accordingly, mandatory OHS courses are offered in engineering faculties to help students identify hazards, understand legal requirements, and develop safety awareness. This study investigates the impact of OHS courses on the safety awareness of students at İzmir Demokrasi University Faculty of Engineering. A survey was conducted with 221 students, and the data was analyzed using SPSS. Variables such as gender, age, class level, and GPA were examined for their effects on safety awareness. Findings show that students who received OHS training had significantly higher awareness levels. The Mann-Whitney U test revealed meaningful differences between trained and untrained groups. Despite the positive impact of OHS education, participants emphasized that safety culture in Turkey remains underdeveloped and that employers often neglect its importance. The study concludes that OHS education enhances awareness among engineering students and suggests integrating such training more effectively into the curriculum. Promoting safety consciousness from an early age could help prevent occupational diseases and work-related accidents in the long term.

Keywords

Occupational health and safety , Occupational health and safety training , Occupational health and safety awareness level , Safety culture , Mann-Whitney U Test

References

• Tulukcu, N.B. (2014) İşverenı̇n Rı̇sk Değerlendı̇rmesı̇ Yükümlülüğünün Hukukı̇ Boyutu, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 20(1): 711-748.
• Akıllı, H. and Aydoğdu, Ö. (2012) İş Sağlığı ve Güvenliğinin Önemi, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Enerji Hammadde Etüt ve Arama Dairesi Başkanlığı, Ankara, 245-246.
• Tetik, Y.Ö., Akboğa Kale, Ö., Bayram İ., and Baradan S. (2022) Applying decision tree algorithm to explore occupational injuries in the Turkish construction industry, Journal of Engg. Research, 10(3B): 59-70.
• Akboğa Kale, Ö. (2018) İnşaat sektöründe iş kazaları ve alandaki iyileşmeleri etkileyen faktörlerin analizi, DÜMF Mühendislik Dergisi, 9(2): 895-906.
• Web Page: Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK). “İstatistik Yıllıkları”. https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4 Last access date: 31.10.2023.
• Alpsoy, L. (2007) İş Sağlığı Ve Güvenliği, Yerel İş Barışı Kongre Tebliğleri, Yerelsen, Eğitim Yayınları 01, ss 2-4.
• Web Page: T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi. “6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (Resmî Gazete Tarihi: 20/6/2012)”. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf Last access date: 13.09.2025
• Web Page: Euronews. “Türkiye, Avrupa'da en fazla işçi ölümlerinin yaşandığı ülke”. https://tr.euronews.com/2021/04/29/turkiye-ve-avrupa-da-is-kazalar-en-fazla-isci-olumlerinin-yasandigi-ulke-turkiye Last access date: 29.08.2024.
• Bilir, N. (2016) İş Sağlığı Ve Güvenliği Profili Türkiye. Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü Yayınları.
• Zohar, D. (1980) Safety Climate in İndustrial Organizations - Theoretical And Applied Applications. Journal of Applied Psychology (65): 96-102.
• Cohen, A., Smith, M., and Cohen, H. H. (1975) Safety Programme Practices in High vs Low Accident Rate Companies - An Interim Report. Cincinnati: US Department of Health, Education and Welfare, National Institute for Occupational Safety and Health.
• Ekemen, K.S. (2006) Eski ve Yeni iş Kanunlarında Çalışanların İSG Eğitimi, İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 30(6): 12-17.
• Çavuş, Ö.H., and Keskin, R. (2020) İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Sağlık Sektöründe Güvenlik Kültürü Üzerindeki Etkilerinin Analizi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 27(3): 627-644.
• Oğuz, Ö. (2011) AB Direktifleri ve Türk iş Hukukunda İş Sağlığı ve Güvenliğinde İşverenlerin Yükümlülükleri ve İşçilerin Hakları. İstanbul: Legal Yayınları.
• Çelik, H. (2018) Rize İli Devlet Hastanesinde Çalışan Sağlık Personelinin İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürünün Araştırılması, Avrasya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Gürsoy, T., and Kabul, A. (2020) Çalışanların İş Sağlığı Güvenliği Eğitimlerinin Değerlendirilmesi, International Journal of Engineering and Innovative Research, 2(1): 32-46.
• Beşir, A. (2018) Devlet Okullarında İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürüne Yaklaşımın İncelenmesi: Şile Örneği, Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Akpınar, T., and Öğütlüoğulları, E. (2016) İş Sağlığı ve Güvenliğinde Eğitimin Planlanması ve Uygulanması, Karatahta İş Yazıları Dergisi (5): 113-134.
• Altuntaş, Ş. (2021) İş Sağlığı Ve Güvenliği Eğitiminin Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Farkındalığı Üzerinde Etkileri, İstanbul Medeniyet Üniversitesi, İş Sağlığı Ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Karabulut, B. (2020) Kamu Binaları Güvenlik Noktası Personeline Verilen İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminin İş Güvenliği Kültürüne Etkisi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Cohen, A., Colligan, M. J., Sinclair, R., Newman, J., and Schuler, R. (1998) Assessing Occupational Safety And Health Training, Cincinnati, Ohio: National Institute for Occupational Safety and Health.
• Tavakoli, H. (2012) A dictionary of research methodology and statistics in applied linguistics. Tahran: Rahnama.
• Spector, P. E., (1992) Summated rating scale construction: An introduction. Newbury Park, CA: Sage.
• Eraslan L. (2015) Sosyal Güvenliğin Sosyolojisi (Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Güvenlik Algıları), İSG Haftası, 2019.
• Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. and Yıldırım, E. (2015) Araştırma Yöntemleri, Sakarya Kitabevi, Kocaeli, 390s.
• Buayıxıamu, A. (2017) Ülke Menşei Etkisinin Marka İmajı Oluşturulmadaki Katkısı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 75s.
• Babbie, E. (2010) The Basics of Social Research, California: Wadsworth Publishing, 5th Ed.
• Kasuya E. (2001) Mann–Whitney U test when variances are unequal. Animal Behaviour, 61: 1247–1249.
• Miller, I. and Miller, M. (2006) John Freund Matematiksel İstatistik. Altıncı baskıdan çev. Ed.: Ü.Şenesen. Istanbul: Literatür, 551-552.