COVİD-19 PANDEMİSİNİN AZERBAYCAN’IN MAKROEKONOMİK GÖSTERGELERİNE ETKİSİ

Yıl 2022, Geçiş Ekonomilerinin 30. Yılı Özel Sayısı, 28 - 43, 31.12.2022

Sabri Kaan Halıcı

Öz

2020 yılı Mart ayında Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilan edilen Covid-19 sağlık krizi uygulanan karantina ve kısıtlamalarla birlikte iktisadi krize evrilmiş, ülke ekonomilerini büyük bir belirsizliğe sürükleyerek iktisadi açıdan zorlu bir sürece sokmuştur. Hükümetler Covid-19 pandemisinin şiddetinin artmasıyla birlikte vatandaşların sağlığını koruma ve iktisadi faaliyetlerin devamlılığını sağlama noktasında bir sağlık-ekonomi takasına mecbur kalmıştır. Covid-19 ile birlikte oluşan zararları karşılamak adına çeşitli para ve maliye politikaları uygulanmıştır. Salgınla birlikte arz ve talep şoklarının birlikte görülmesi hükümetlerin hem arz hem de talep tarafını korumak durumunda bırakmıştır. Pandemi ile geçen 2020 yılında; yatırımlar azalmış, finansal piyasalar olumsuz etkilenmiş, küresel ticaret önemli ölçüde daralmış, dünya ekonomisi %3 düzeyinde tarihi bir daralma kaydetmiştir. Bu hususlara ilaveten; sektörlerin ciroları azalmış, işsizlik oranlarında artış yaşanmış, hanehalkı gelirleri düşmüş ve yoksulluk artmıştır. Bu çalışmada Covid-19 pandemisinin küresel ekonomi bazında etkileri, seçilmiş ülkelerin Covid-19 öncesi ve Covid-19 dönemi makroekonomik analizi, pandeminin Azerbaycan ekonomisine etkileri, Azerbaycan ekonomisinin Covid-19 öncesi ve Covid-19 dönemi makroekonomik analizi, Covid-19 döneminde Azerbaycan turizmi ve Azerbaycan’da uygulanan iktisat politikaları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Makroekonomik Etkiler, Azerbaycan Ekonomisi, İktisat Politikaları

THE EFFECT OF THE COVID-19 PANDEMIC ON AZERBAIJAN'S MACROECONOMIC INDICATORS

Öz

The Covid-19 health crisis, which was declared a pandemic by the World Health Organization in March 2020, has evolved into an economic crisis due to the quarantines and restrictions applied, dragging the country's economies into a great uncertainty and putting them into a diffucult economical condition. With the increasing severity of the Covid-19 pandemic, governments have been forced to make a health-economy trade-off between protecting the health of citizens and ensuring the continuity of economic activities. Various monetary and fiscal policies have been implemented in order to cover the losses caused by Covid-19. The coexistence of supply and demand shocks with the epidemic forced governments to protect both the supply and demand sides. In 2020, which passed with the pandemic; investments decreased, financial markets were adversely affected, global trade shrank significantly, and the world economy decreased by 3%. In addition to these issues; the income of the sectors decreased, unemployment rates increased, household incomes decreased and poverty increased. In this study, the effects of the Covid-19 pandemic on the global economy, the macroeconomic analysis of selected countries in the pre-Covid-19 and Covid-19 period, the effects of the pandemic on the Azerbaijani economy, Azerbaijan macroeconomic analysis in the the pre-Covid-19 and Covid-19 period, Azerbaijan tourism and economic policies applied in Azerbaijan during the Covid-19 period were examined.

Anahtar Kelimeler

Macroeconomic Effects, Azerbaijan Economy, Covid-19, Economic Policies

Kaynakça

• Abdullayev, A. (2021). Coronavirüs Crises and Expansionary Financial Policy in the Economy of Azerbaijan. Journal of Baku Engineering University, 5(1), s. 77-83.
• Aybarç, S. (2021). Tarihsel Perspektiften Küresel Salgınlar ve Maliye Politikası: Covid-19 Salgını İçin Bir Analiz. İçinde B. Açıkgöz ve İ. A. Acar (Edt.), Pandemi Ekonomisi (s. 21-22). Bursa: Dora Yayıncılık.
• Aydın, Ü. S. (2022). COVID-19 Pandemic and Azerbaijan’s Economy: Policy Lessons In Hard Times. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), s. 103-120.
• Azerbaijan Statistical Information Service. (2022). Number of Arrivals and Departures by Modes of Transport. Kasım 2022, 24 tarihinde https://www.azstat.org/portal/tblInfo/TblInfoList.do?vw_cd=MT_ATITLE# adresinden alındı
• Dikkaya, M. ve Rzali. S. (2020). Koranavirüs Pandemisinin Küresel Enerji Piyasalarına Etkisi: Ekonomi Politik Bir Analiz. S. T. İçinde Adnan Erdal (Edt.), Covid-19 Ekseninde Ekonomik ve Sosyal Dönüşüm (s. 395-416). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Fernandes, N. (2020). Economic Effects of Coronavirus Outbreak (COVID-19) on the World Economy. IESE Business School Working Paper, s. 2-28.
• Gaziyev, E ve Boyacıoğlu E. (2021). Azerbaycan Ekonomisinin Gelişiminde Turizmin Yeri: Türkiye Tecrübesinin Uygulanabilirliği. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(2), s. 237-255.
• Hakim, A ve Pashayev, P. (2020). Azerbaycan 2015 Devalüasyonunun Reel Ekonomi ve Bankacılık Sektörü Üzerindeki Etkisi. Uluslararası Finansal Ekonomi ve Bankacılık Uygulamaları Dergisi, 1(1), s. 1-32.
• Han, V. ve Polat, G. (2021). Tarihsel Süreçte Salgın Hastalıklar ve Ekonomik Etkileri. İçinde C. Demirtaş ve A. İğdeli (Edt.), Covid-19'un Etkilerinin Sektörel Açıdan Değerlendirilmesi (s. 1-15). Bursa: Ekin Yayın.
• IMF. (2018). World Economic Outlook Cyclical Upswing, Structural Change. https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2018/03/20/world-economic-outlook-april-2018 adresinden alındı
• IMF. (2019). IMF Executive Board Concludes 2019 Article IV Consultation with the Republic of Azerbeijan. https://www.imf.org/en/Publications/CR/Issues/2019/09/18/Republic-of-Azerbaijan-2019-Article-IV-Consultation-Press-Release-Staff-Report-and-Statement-48684 adresinden alındı
• IMF. (2019). World Economic Outlook Global Manufacturing Downturn, Rising Trade Barriers. https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2019/10/01/world-economic-outlook-october-2019 adresinden alındı
• IMF. (2020). World Economic Outlook, April 2020: The Great Lockdown. https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2020/04/14/weo-april-2020 adresinden alındı
• IMF. (2021). IMF Executive Board Concludes 2021 Article IV Consultation with the Republic of Azerbaijan. https://www.imf.org/en/Publications/CR/Issues/2021/12/22/Republic-of-Azerbaijan-2021-Article-IV-Consultation-Press-Release-and-Staff-Report-511278 adresinden alındı
• IMF. (2022). Gross Domestic Product and Components selected indicators. Kasım 24, 2022 tarihinde https://data.imf.org/regular.aspx?key=61545852 adresinden alındı
• IMF. (2022). Policy Tracker. Kasım 24, 2022 tarihinde https://www.imf.org/en/Topics/imf-and-covid19/Policy-Responses-to-COVID-19 adresinden alındı
• IMF. (2022). Regional Economic Outlook: Confronting the COVID-19 Pandemic in the Middle East and Central Asia. Kasım 25, 2022 tarihinde https://www.imf.org/en/Publications/REO/MECA/Issues/2020/04/15/regional-economic-outlook-middle-east-central-asia-report adresinden alındı
• IMF. (2022). World Economic Outlook: Countering the Cost-of-Living Crisis. https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2022/10/11/world-economic-outlook-october-2022 adresinden alındı
• Jackson, J., Weiss, M., Schwarzenberg, Nelson, R., Sutter, K ve Sutherland, M. (2021). Global Economic Effects of COVID-19. Congressional Research Service: https://crsreports.congress.gov/product/pdf/R/R46270/82 adresinden alındı
• Karaca, N., Aydoğdu, B. ve Bozkurlı O. (2016). Azerbaycan Cumhuriyeti Ülke Raporu. İstanbul: T.C. Serhat Kalkınma Ajansı.
• Kresic, Ana ve Alscher. L. (2022). EBRD. https://www.ebrd.com/sites/Satellite?c=Content&cid=1395303554692&d=&pagename=EBRD%2FContent%2FContentLayout adresinden alındı
• Li, Z., Farmanesh, P., Kirikkaleli, D. ve Itani, R. (2022). A Comparative Analysis of COVID-19 and Global Financial Crises: Evidence From US Economy Economic Research-Ekonomska Istrazivanja, 35(1), s. 2427–2441.
• Loayza, N. ve Pennings, S. (2020). Macroeconomic Policy in the Time of COVID19: A Primer for Developing Countries. Aralık 21, 2022 tarihinde World Bank: https://documents1.worldbank.org/curated/en/951811585836124198/pdf/Mac roeconomic-Policy-in-the-Time-of-COVID-19-A-Primer-for-DevelopingCountries.pdf adresinden alındı
• McKibbin, W ve Fernando, R. (2020). The Economic Impact of Covid-19. İçinde B. di Mauro ve R. Baldwin (Edt.), Economics in the Time of COVID-19 (s. 45). London: CEPR press.
• Rickards, J. (2021). Yeni Büyük Çöküş. Yeni Büyük Çöküş: Pandemi Sonrası Dünyanın Kazanan ve Kaybedenleri (Çev: A. Perşembe). (s. 52-53). İstanbul: Scala Yayıncılık.
• Sarkhanov, T. ve Tutar, H. (2021). COVID-19 Pandemisi ve Azerbaycan Turizmi: Sektör Temsilcisi Görüşlerinin İncelenmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 32(1), s. 7-18.
• Stiglitz, J. (2020). Recovering from the Pandemic: An Appraisal of Lessons Learned. FEPS: https://feps-europe.eu/wp-content/uploads/downloads/publications/feps%20covid%20paper%2010%20stiglitz.pdf adresinden alındı
• World Bank. (2022). World Development Indicators. Kasım 25, 2022 tarihinde https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators adresinden alındı
• WTO. (2022). Trade Growth to Slow Sharply in 2023 as Global Economy Faces Strong Headwinds. https://www.wto.org/english/news_e/pres22_e/pr909_e.htm adresinden alındı.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2020). Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Bülteni. Aralık 26, 2022 tarihinde T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı: https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2020/12/DEG_2020_Yili_3_Ceyrek-22122020.pdf adresinden alındı.
• The State Statistical Committee of Azerbaijan. (2022). Finance and Bank. Aralık 25, 2022 tarihininde https://www.stat.gov.az/source/finance/?lang=en adresinden alındı.
• The State Statistical Committee of Azerbaijan. (2022). Tourism. Aralık 25, 2022 tarihininde https://www.stat.gov.az/source/tourism/?lang=en adresinden alındı.
• Xu, Qi ve Abbasov, S. (2021). Impact of Covid-19 Pandemic on Small and Medium-Sized Enterprises (SMEs) in Azerbaijan. Open Journal of Business and Management, 9(6), s. 2759-2771.