DEMATEL Yöntemi ile Yükseköğretim Kurumları Sınavı Kimya Testi Konularının Analizi

Year 2025, Volume: 10 Issue: 2, 65 - 85

Mehmet Yüksel

https://doi.org/10.24331/ijere.1605008

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 2018 yılı Kimya Dersi Öğretim Programı temelinde, 2018-2024 yılları arasında Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) kapsamında Temel Yeterlilik Testi (TYT) ve Alan Yeterlilik Testi (AYT) kimya sorularının konu dağılımını ve bu konular arasındaki ilişkileri DEMATEL yöntemiyle analiz etmektir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi tekniği kullanılarak, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) veri tabanından elde edilen veriler ışığında gerçekleştirilmiştir. Çalışmada öncelikle 2018-2024 yılları arasında YKS kapsamında TYT ve AYT testlerinde yer alan kimya soruları, 2018 yılı Kimya Dersi Öğretim Programı'ndaki konulara göre sınıflandırılmış ve bu konular arasındaki ilişkiler The Decision Making Trial and Evaluation Laboratory (DEMATEL) yöntemi ile değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, TYT testinde yer alan kimya sorularında, Atom ve Periyodik Sistem, Kimyasal Türler Arası Etkileşimler ve Karışımlar konularının her yıl düzenli olarak sınavlarda yer aldığı, buna karşılık Doğa ve Kimya ünitesine ilişkin herhangi bir sorunun sınavlarda yer almadığı tespit edilmiştir. AYT kimya sorularının yıllara göre konu dağılımı incelendiğinde ise, en sık soru sorulan konuların sırasıyla Kimya ve Elektrik, Sıvı Çözeltiler ve Çözünürlük, Kimyasal Tepkimelerde Denge, Organik Bileşikler ve Gazlar olduğu belirlenmiştir. Buna karşılık, Enerji Kaynakları ve Bilimsel Gelişmeler konusuna ilişkin herhangi bir sorunun sınavlarda yer almadığı tespit edilmiştir. DEMATEL analizi ile TYT konuları arasındaki ilişkiler incelendiğinde, Kimya Her Yerde konusunun diğer konularla en fazla etkileşim içinde olduğu, Atomun Yapısı ve Periyodik Tablo konusunun ise diğer konular üzerinde en çok etkili olduğu saptanmıştır. Benzer şekilde, DEMATEL ile AYT konuları arasındaki ilişkiler incelendiğinde, Kimya ve Elektrik konusunun diğer konularla hem en fazla etkileşim içinde olduğu hem de diğer konular üzerinde en etkili konu olarak öne çıktığı tespit edilmiştir. Araştırma bulguları, öğrencilerin sınava hazırlık sürecinde hangi konulara öncelik vermeleri gerektiği konusunda önemli ipuçları sunmaktadır. Ayrıca, bu çalışma ile DEMATEL yöntemi kullanılarak yapılan analizlerin, diğer disiplinlerdeki öğretim programlarının değerlendirilmesi için model teşkil edebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Yükseköğretim Kurumları Sınavı, Kimya soruları, Ortaöğretim Kimya Ders Programı, DEMATEL.

Analysis of Chemistry Test Topics in the Higher Education Institutions Examination Using the DEMATEL Method

Abstract

The aim of this study is to analyze the distribution of chemistry questions and the relationships between topics in the Higher Education Institutions Examination (YKS) Basic Proficiency Test (TYT) and Field Proficiency Test (AYT) from 2018 to 2024, based on the Secondary School Chemistry Curriculum, using the Decision-Making Trial and Evaluation Laboratory (DEMATEL) method. The research was conducted using the document analysis technique, a qualitative research method, leveraging data obtained from the database of the Measurement, Selection, and Placement Center (MSPC). Initially, the chemistry questions included in the TYT and AYT sections of the YKS between 2018 and 2024 were classified according to the topics in the Secondary School Chemistry Curriculum. The relationships between these topics were then evaluated using the DEMATEL method. Findings reveal that in the TYT chemistry section, topics such as “Atoms and the Periodic Table”, “Interactions Between Chemical Species”, and “Mixtures” appeared consistently in the exams each year, while no questions were related to the “Nature and Chemistry” unit. Regarding the topic distribution of AYT chemistry questions, it was determined that the most frequently addressed topics were “Chemistry and Electricity,” “Liquid Solutions and Solubility”, “Chemical Equilibrium”, “Organic Compounds”, and “Gases”. Conversely, no questions were asked on “Energy Resources and Scientific Developments”. When analyzing the relationships among TYT topics using DEMATEL, it was found that the topic “Chemistry Everywhere” interacted the most with other topics, while “Structure of the Atom and the Periodic Table” had the greatest influence on other topics. Similarly, when examining the relationships among AYT topics, “Chemistry and Electricity” was identified as the most interactive and influential topic. The findings of this study provide important insights for students on which topics to prioritize during their exam preparation. Additionally, this study suggests that analyses conducted using the DEMATEL method can serve as a model for evaluating curricula in other disciplines.

Keywords

Chemistry questions, Secondary School Chemistry Curriculum, DEMATEL., Higher Education Institutions Examination

References

• Gacanoğlu, Ş. S. (2024a). 2019-2023 yılları yükseköğretim kurumlarına giriş sınavlarında yer alan kimya ve biyoloji testi sorularının kapsam geçerliliği açısından karşılaştırılması [Comparison of chemistry and biology test questions in 2019-2023 higher education institutions entrance examinations in terms of content validity]. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 9(1), 57-86. https://doi.org/10.37995/jotcsc.1453003