Elektronik Kültür Ortamında Sosyal Kodlamalar: Medyada Eğlence Kaynağı Olarak Şiddet İçerikli Mizahın Toplumsal Cinsiyetçi Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi

Year 2020, Volume: 6 Issue: 13, 157 - 178, 30.04.2020

Mehmet Özdemir

Abstract

Bu makalede elektronik kültür ortamındaki sosyal kodlamalar, toplumsal cinsiyet kültürü açısından çözümlenmiştir. Bu amaçla medyada sunulan şiddet temalı içeriklerden hareketle eğlence olgusu üzerinde çeşitli çıkarımlarda bulunulmuştur. XXI. yüzyılda başta internet ve televizyon olmak üzere medya araçları kültürün temel taşıyıcısı durumundadır. Özellikle televizyonun yaygınlığı, akıllı telefon ve diğer cihazlar sayesinde internet erişiminin her geçen gün daha da kolaylaşması, medyayı kültürel içeriklerin temel icra ortamına dönüştürmüştür. Dolayısıyla medya, toplumsal mesajların da sıklıkla aktarıldığı bir kanal olarak gelişme göstermiştir. Makalede elektronik ortamdaki sosyal kodlamalar yine elektronik ortam yaratıcı kültürel içerikleri olan reklam, klip, dizi ve sinema ekseninde yorumlanmıştır. Çalışmada erkeklik ve kadınlık olarak medya araçlarında gerçekleşen kodlamalar, saldırganlık ve cinsellik temelli eğlenme algısı, bir cinsi toplumun belirlediği kalıplarla diğerinden aşağıda veya yukarıda yorumlama eğilimi gibi olgular negatif mizah kapsamında eğlence malzemesi olarak değerlendirilmiştir. Bu bağlamda makalede çeşitli medya araçlarından seçilen örneklerden hareketle negatif mizah unsurları toplumsal cinsiyet bakış açısından hareketle incelenmiş ve mizahın gülme dışında olan eğlendirici yönleri de sorgulanmıştır. ‘Mizah sadece güldürür mü?’, felsefesinden hareket edilerek toplumsal cinsiyet ve güldürmeden eğlendiren mizah olgusu üzerinde çıkarımlarda bulunulmuştur. Gülme ve kahkahanın doğuşu, mizahın temelinde eğlenceden ziyade saldırganlığın bulunması, mizahın negatif işlevleri, eğlencelik bir tür olarak şiddetin tadına varılması vb. gibi konulara odaklanılmıştır. Fıkra ve güldürü temelli alışılagelmiş eğlenme yöntemleri dışında özellikle günümüz gösteri ve eğlence endüstrisi yapımları üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda popüler kültür konularının sorgulandığı çalışmada geçmiş ve bugün bağlamında negatif mizah üzerinde değerlendirmelerde bulunulmuştur. Makale yaptığı farklı sorgulama biçimleriyle pek çok açıdan sosyal kodlamalara bağlı olarak ortaya çıkan ve gülme içermeyen eğlence olgusunu irdelemektedir.

Keywords

Mizah, Toplumsal Cinsiyet, Şiddet, Eğlence

References

• Adorno, T. W. (2014). Kültür endüstrisi, kültür yönetimi. (çev. N. Ülner vd.). İstanbul: İletişim Yayınları Aksu, B. (2008). Sivil toplum kuruluşları için toplumsal cinsiyet rehberi. Ankara: Odak Ofset Matbaacılık. Bauman, Z. (2014). Küreselleşme. (çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları Berger, J. (2014). Görme biçimleri. (çev. Y. Salman). İstanbul: Metis Yayınları Bergson, H. (2014). Gülme. (çev. D. Çetinkasap). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Bhasin, K. (2003). Toplumsal cinsiyet. İstanbul: KADAV Yayınları. Ergin, M. (2008). Dede Korkut kitabı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları Kaypakoğlu, S. (2003). Toplumsal cinsiyet ve iletişim. İstanbul: Naos Yayınları Oakley, A. (1985). Sex, gender and society. England: Gower Publishing Company Limited. Öğüt Eker, G. (2014). İnsan kültür mizah. Ankara: Grafiker Yayınları. Özdemir, M. (2010). “Türkiye’deki reklamlarda toplumsal cinsiyet ve sunumu”. Millî Folklor. (88), 101-111. Postman, N. (2014). Televizyon öldüren eğlence. (çev. O. Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları Rabelais, F. (2012). Pantagruel. (çev. B. Uzma). İstanbul: Everest Yayınları. Rabelais, F. (2014). Gargantua. (çev. S. Eyüboğlu vd.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Sanders, B. (2001). Kahkahanın zaferi. (çev. K. Atakay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları Sanders, B. (2013). Öküzün a’sı. (çev. Ş. Tahir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları Tarhan, N. (2006). Psikolojik savaş. İstanbul: Timaş Yayınları. Yılmaz, R. A. ve Canan U. (2007). “Televizyon reklamlarında çocuğa ilişkin toplumsal cinsiyet rollerinin sunumu”. Galatasaray Üniversitesi, İletişim Fakültesi Dergisi. (6), 141-157.