Memlukların Anadolu Siyaseti

Year 2024, Volume: 10 Issue: 23, 79 - 91, 31.12.2024

Asım Can Öztürk

Abstract

XIII. Yüzyılda Yakın Doğu’yu tesiri altına alan Moğollar ardından Yakın Doğu Coğrafyasını etkisi altına ve kendi egemenliğini ve siyasi bir denge kurmaya doğru politika ve bunun yanı sıra İslam Dünyası için önemli olan Bağdat’ı tamamen istila ve yok ederek siyasi dengeleri tamamen kendisine çeken bu stratejisini yanında Anadolu Mısır Coğrafyası, Anadolu Coğrafyasına birdenbire Yakın Doğu Coğrafyasında beliren İlhanlı Devletini her iki coğrafyaya büyük tehdit unsuru olmuş hem de bir Haminin doğmasına en büyük sebeplerden biri olmuştur. İlhanlılar tamamen askeri gücünü bu coğrafyalarda hissettirmesinin ardından 1260 yılında İlhanlı kuvvetleri hiç beklemedikleri bir anda Ayn-Calut savaşı ile İlhanlıların öncü birlikleri bu savaşı Memluk Devletinden dengeleri değiştirecek bir sonuç alacaklardır. Bu savaşın ardından Anadolu Coğrafyası ile Yakın Doğu Coğrafyasının siyasi dengesi ile askeri dengesi tamamen değişmiş artık yenilmez sanılan Moğol orduları mağlubiyete uğramasıyla birlikte ilerleyen Yüzyıllarda bu mağlubiyetin 1243 yılından süren gelen Moğol İstilasının egemenliği sarsılacak olup Anadolu’da Moğol Hakimiyeti altında bulunan Türkmen boyları Mısır Coğrafyasında ortaya çıkan Memluk Devletini hem İslam Coğrafayasının hamisi ilan edecek hem de zaman içerisinde Memluk Devleti ile Siyasi münasebetler kurmaya çabalayacaktır. Bu gelişmeler bir yandan devam ederken İlhanlıların himayesinde kurulan Anadolu Beyliklerinin valileri özellikle Memluk Sultanı ile İlhanlı Devletinden gizli bir münasebet içerisine girerek Sultan Baybars’ı Anadoluya davet etme girişiminde bulunarak Memluk Devletini bir kurtarıcı olarak görmelerinden kaynaklanmaktadır. Anadolu büyük bir istila altında iken İlhanlıların zaman zaman Anadolu da kendi valilerini atayarak Anadolu coğrafyasın da hakimiyetleri devamını sağlayacaklardır.

Keywords

Anadolu Beylikleri, Ayn-Calut, Sultan Baybars, Memluk Devleti, İlhanlı Devleti

Supporting Institution

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ

Anatolia'n Politikse of they Memluk

Abstract

In this Study XIII. He was following a policy towards destroying the Near East Geography, which was under the protection and invasion of the Mongols coming from the Central Asian Steppes, which had especially influenced the Near East from the beginning of the century, and to establish his own sovereignty and political balance, as well as Baghdad, which is important for the Islamic World. In addition to this strategy, which completely invaded and destroyed the Ottoman Empire and completely attracted the political balances, the Anatolian Egyptian Geography and the Ilkhanate State that suddenly appeared in the Anatolian Geography in the Near East Geography became a major threat to both geographies and also one of the biggest reasons for the birth of a protector. After the Ilkhanids made their military power felt in these geographies, Ilkhanid forces, unexpectedly, in 1260, with the Ayn-Calut war, the leading units of the Ilkhanids will get a result that will change the balance from the Mamluk State. After this war, the political balance and military balance of Anatolian Geography and Near East Geography changed completely. With the defeat of the Mongol armies, which were thought to be invincible, the Mongol Invasion, which continued in 1243, would be shaken in the following centuries, and the Turkmen tribes, who were under Mongol rule in Anatolia, emerged in Egyptian Geography. He will declare the Mamluk State as the protector of the Islamic World and will try to establish political relations with the Mamluk State over time. While these developments were going on, the governors of the Anatolian Principalities established under the auspices of the Ilkhanids, especially the Mamluk Sultan, entered into a secret relationship with the Ilkhanid State and invited Sultan Baybars to Anatolia because they saw the important Mamluk State as a savior. While Anatolia was under a great invasion, it is useful to say that the Ilkhanate sometimes followed a successful policy in Anatolian Politics over the Principalities, and the Mamluk State from time to time followed a successful policy, as well as an unsuccessful policy on both sides of the Anatolian Principalities over time.

Keywords

Anatolian Principalities, Ayn-Calut, Sultan Baybars, Mamluk State, İlkhanid State

References

• BİBİ, İbn, El-Evâmirü’l-Alâ’iyye fi’l-Umûri’l-Alâ’iyye, (Çev. Mürsel Öztürk), TTK Yayınları, Ankara 2020.
• ÇÖLOĞLU, R. (2023). Kazaklara Ait Bir Köken Miti ve Cengiznâme: Kazaktıñ Tübü. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 9(19), 120-137.
• Kate Fleet, Türkiye Tarihi ve Bizans’tan Türkiye’ye, çev, Ali Özdamar, İstanbul: Kitap Yayın evi, 2016.
• Kanat Cüneyt, Baybars Zamanın da Memluk-İlhanlı Münasebetleri 1260-1277.
• Kaymaz, Nejat. Anadolu Selçuklularının İnhitadında İdare Mekanizmasının Rolü, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2011.
• Muhibbeddin Ebu Hamid Maksidi, Mısır’daki İslam Devletleri ve Türk Memlukluları’nın Faziletleri, çev. Ramazan Şeşen, İstanbul: Yeditepe, 2019.
• Spuler, Bertold, İran Moğolları Siyaset İdare ve Kültür İlhanlılar Devri, 1220,1350, çev. Cemal Köprülü, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2011.
• Runciman Stevan, Haçlı Seferleri Tarihi, çev. Fikret Işıltan Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Sümer, Faruk, “Kösedağ Savaşı”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 26, Ankara 2002.
• Sümer, Faruk, Anadolu’da Moğollar, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2022.
• Solak, Kürşat, Memluklu Devleti’nin Anadolu Beylikleri ile Münasebetleri, YayımlanmışDoktora Tezi, Ege Üniversitesi, 201.
• Sağlam Ahmet, ‘’ Moğol-İlhanlı Tahakkümünde Bağımsızlığa Giren Süreçte Memluk Sultanı.
• Nasır Muhammed B. Kalavun’un Anadolu Beylikleri ile Münasebetleri’’ Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırma Dergisi, 14\2015, (29-50).
• Turan, Osman. Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Ankara: Ötüken Yay. 2018.
• Turan, Osman, Selçuklular Zamanında Türkiye, Ankara: Ötüken Yay. 2019.
• Yuvalı, Abdulkadir. İlhanlı Tarihi, İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2019.
• Yuvalı, Abdulkadir, İlhanlılar Tarihi Kuruluş Devri I, Erciyes Üniversitesi Yayınları.