"The Great Offensive" and the Discourse of the Tenth Anniversary of the Republic: Behçet Kemal Çağlar and the Heroic Discourse

Year 2024, Volume: 10 Issue: 23, 63 - 78, 31.12.2024

Arda Korkmaz

Abstract

The basic ground on which the concept of ideology can be established is the ground of cognition-society-discourse. Based on this, it is possible to say that ideology exists as both an episodic and social concept. The point at which ideology turns into discourse is the point at which we distinguish between belief and the way it is expressed. In other words, discourse is not the beliefs themselves as a phenomenon, but the way beliefs are expressed. Here, the dog that Saussure created through language and words and used in his example, and the signifier/signified of the dog itself, come to mind. In the structure formulated by Saussure, just as language is abstract and the word, which is its form of expression, is a concrete phenomenon, in the same way, ideology is an abstract phenomenon and discourse is a concrete phenomenon. Based on this, it is possible to say that discourse is the reuse of language and the reproduction of communication. At this point, where ideology turns into discourse, the discourse analysis datas can be listed as expressions, accent, title, syntax, factor, passive sentences, modality, definite and indefinite objects, pronouns, rhyme, alliteration, emphasis, vocal repetition, comparison, use of metaphor, irony, voice, sarcasm, exaggeration, dramatization, number game, nouns, verbs, date, time, place, adjectives, causative structures, praise and blame, monologues and dialogues, subject position occupation, negative expression. Behçet Kemal Çağlar is a poet who can be placed on the trivet of heroic discourse in Turkish poetry between 1923 and 1940. It is clear that the poet, who is also one of the authors of the Tenth Year March, reflects a certain ideology in his poems and at this point, it is suitable to be evaluated in the light of the ideological discourse analysis method. This article will focus on Behçet Kemal Çağlar's poems in the light of the discourse analysis data mentioned above, will make a unique contribution to the literature with the discourse analysis method, which is a practice that is not applied specifically to Behçet Kemal Çağlar's poems, and will contribute to the production of dialectical results with interdisciplinary approaches.

Keywords

Discourse, Ideology, Poet, Turkish poem, Discourse Analysis, Behçet Kemal Çağlar

Büyük Taarruz ve Cumhuriyet'in Onuncu Yılının Söylemi: Behçet Kemal Çağlar ve Hamasi Söylem

Abstract

İdeoloji kavramının oturtulabileceği temel zemin, biliş-toplum-söylem zeminidir. Buradan hareketle ideolojinin hem epizodik hem de içtimai bir kavram olarak var olduğunu söyleyebilmek mümkündür. İdeolojinin söyleme dönüştüğü noktaysa inancın kendisiyle inancın ifade ediliş şeklini birbirinden ayırdığımız noktadır. Yani söylem, bir olgu olarak inançların kendisi değil, inançların ifade ediliş biçimidir. Burada Saussure’ün dil ve sözcük üzerinden yarattığı ve örnekleminde kullandığı köpek ile köpeğin kendisi gösteren/gösterileni akıllara gelmektedir. Saussure’ün formüle ettiği yapıda dil nasıl soyut ve onun ifade ediliş biçimi olan sözcük somut bir olguysa aynı şekilde ideoloji soyut, söylemse somut bir olgudur. Buradan hareketle söylemin, dilin yeniden kullanımı ve iletişimin yeniden üretilmesi olduğunu söyleyebilmek mümkündür. İdeolojinin söyleme dönüştüğü bu noktada, var olan ideolojik söylem yapılarını ortaya koyabilmek için yararlanılacak söylem çözümlemesi verileri yadsıma ifadeleri, şive, başlık, söz dizimi, etken, edilgen cümleler, kiplik, belirtili ve belirtisiz nesneler, zamirler, kafiye, aliterasyon, vurgu, ses yinelemesi, karşılaştırma, metafor kullanma, ironi, ses, alay, mübalağa, dramatikleştirme, sayı oyunu, isimler, fiiller, tarih, saat, mekân, sıfatlar, ettirgen yapılar, övgü ve yergiler, monolog ve diyaloglar, özne pozisyonu işgali, olumsuz ifadeler ve olumsuz soru ifadeleri şeklinde sıralanabilmektedir. Behçet Kemal Çağlar, 1923-1940 arası Türk şiirinde hamasî söylem sacayağına oturtabileceğimiz bir şairdir. Onuncu Yıl Marşı’nın da yazarlarından olan şairin, şiirlerinde belirli bir ideolojiyi yansıttığı ve bu noktada ideolojik söylem çözümlemesi yöntemi ışığında değerlendirilmeye elverişli olduğu açıktır. Bu makale, yukarıda zikredilen söylem çözümleme verileri ışığında Behçet Kemal Çağlar’ın şiirlerine eğilecek, Behçet Kemal Çağlar’ın şiirleri özelinde uygulanmayan bir pratik olan söylem çözümlemesi yöntemi ile literatüre özgün bir katkı sunacak, disiplinler arası yaklaşımlarla diyalektik sonuçlar üretimine katkıda bulunacaktır.

Keywords

Söylem, İdeoloji, Şair, Türk Şiiri, Söylem Çözümlemesi, Behçet Kemal Çağlar

References

• Althusser, L. (2017). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Barthes, R. (2023). Göstergebilimsel serüven. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Çağlar, B. K. (1932). Erciyas’tan kopan çığ. İstanbul: Muallim Ahmet Halit Kütüphanesi.
• Çoban, B. (2003). Söylem ve ideoloji. İstanbul: Su Yayınları.
• Dede, K. (2010). Resmi ideolojinin Türk usûlü epigonları: Behçet Kemal Çağlar üzerine bir deneme. Editör Mete M. Kayhan. Rejim ve ritüelleri. (ss. 211-258). İstanbul: Özgür Üniversite Yayınları.
• Eagleton, T. (2011). İdeoloji. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Enginün, İ. (2017). Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı. İstanbul: Dergâh.
• Fairclough, N. (1989). Language and power. Harlow: Addison Wesley Longman.
• Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.
• Gökçen, E. N. (1970). Behçet Kemal Çağlar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Günay, D. (2018). Söylem çözümlemesi. Papatya Bilim Yayınevi.
• Halliday, M. A. K., & Hasan, R. (1985). Language, context, and text: Aspects of language in a social-semiotic perspective. Oxford: Oxford University Press.
• Kahveci, D. (2023). Behçet Kemal Çağlar’ın eserlerinde Atatürk imgesi. (Yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kurtoğlu, Ü. (2023). Behçet Kemal Çağlar: Hayatı, sanatı, eserleri. (Yüksek lisans tezi), Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Mardin, Ş. (2018). İdeoloji. İstanbul: İletişim.
• Potter, J., Wetherell, M., Gill, R., & Edwards, D. (1990). Discourse: Noun, verb or social practice? Philosophical Psychology, 3(2-3), 205 217.
• https://www.researchgate.net/publication/240239892_Discourse_Noun_verb_or_social_practice Sancar, S. (2020). İdeolojinin serüveni. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• V. Dijk, T. (1993). Elite discourse and racism. Sage Publications.
• V. Dijk, T. (2019). İdeoloji. Ankara: Hece Yayınları.
• Yıldırım, R. (2021). Behçet Kemal Çağlar hayatı, eserleri ve fikirleri üzerine bir inceleme/araştırma. (Yüksek lisans tezi), Erciyes Üniversitesi, Kayseri.