RESİMDEN TİYATROYA DOĞU SANATI VE BATI SANATI ARASINDAKİ FARKLILIĞI TOPLUMLARIN GERÇEKLİĞE BAKIŞI ÜZERİNDEN OKUMAK

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 0 - 0, 31.12.2018

Banu Çakmak Duman

Öz

Bu yazıda amaç doğu ve batı sanatındaki farklılıkları resim ve tiyatrodan seçilen örnekler aracılığıyla tespit etmek ve bu farklılığın nedenlerini toplumların gerçeklik algısı zemininde tartışmaktır. Bunun için resim alanında perspektifli resim ve minyatür arasındaki ayrım ile, toplumların resimde çıplak olanı kullanma biçimi; tiyatro alanında ise klasik, gerçekçi batı tiyatrosuyla soyut, stilize doğu tiyatrosu biçimleri yazının kapsamı içine alınmıştır. Toplumların somut, beş duyu organıyla algılanabilen yaşam gerçeğine yüklediği anlamın inanç ve düşün dünyasına sızan yönleriyle irdelenmesi ve elde edilen bulguların sanat alanındaki farklılıklarla ilişkilendirilmesi de bu yazının kapsamını oluşturur. Bunun için farklı sanat dalları, düşünme biçimleri arasında sağlıklı bir bağ kurmak adına analiz ve ilişkilendirme yöntemi kullanılmış, yazının konusu karşılaştırmalı bir yöntem izlenmesini de beraberinde getirmiştir. Bu karşılaştırmada amaç bir sanat dalı ya da bir toplumun sanat, düşünce dünyasını diğerine üstün tutmak değil yalnızca toplumların sanatları arasındaki farklılıkları nedenleriyle birlikte daha iyi çözümlemektir. Kuşkusuz sanat tarihinde doğu ve batı sanatının farklı özelliklere sahip olduğunu, sanatsal örneklerdeki yönelişler üzerinden ortaya koyarak bunun sebepleri üzerine yoğunlaşan pek çok çalışma mevcuttur. Ancak bu yazıda söz konusu bir dizi sebepten gerçekliğe bakış konusundaki farklılık üzerine odaklanma, sanat tarihinde süre gelen ayrımı bu kip üzerinden detaylıca okuma amacı güdülmektedir. Bu amaç ister istemez yeni sonuçları gündeme getirmiştir. Ayrıca bunun için bu yazıda resim ve tiyatrodan çok farklı örnekleri aynı anda karşılaştırma olanağı sunulması çok yönlü bir bakış açısı geliştirmeyi sağlarken, sanat alanında bilinen pek çok şeye farklı bir yönden bakmayı gerektirecektir.

Anahtar Kelimeler

gerçeklik, soyutlama, gerçekçilik, resim, tiyatro

Kaynakça

• Bilgin, Azmi. (1995). İlmi Araştırmalar. Tasavvuf ve Tekke Edebiyatı. (1). s. 61-82 Brockett, Oscar. (2000). Tiyatro Tarihi. (Sevinç Sokullu, Tülin Sağlam, Semih Çelenk, Selda Öndül ve Beliz Güçbilmez, Çev.). Ankara: Dost Yayınları. Fenollosa, Ernest. (1967). Yeni Dergi. Japon Noh Tiyatrosu Üzerine Notlar. (Haluk Şahin,Çev.). (39). s. 440-442 Gombrich, E. H. (1999) Sanatın Öyküsü. (Erol - Ömer Erduran, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi. Güçbilmez, Beliz. (2006). Zaman/ Zemin/ Zuhur, Ankara: Deniz Kitabevi. Horatius. (2005). Tiyatro Araştırmaları Dergisi. Ars Poetika. (Irmak Bahçeci, Eren Buğralılar, ve Barış Yıldırım, Çev.). (19). s. 1-13 İpşiroğlu, Zehra. (2000). Tiyatroda Devrim. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları. Julien, François. (2007). The Impossible Nude. (The University of Chicago, Çev.). Chicago and London: The University of Chicago Press. Karaboğa, Kerem. (2006). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi. Brechtyen Oyuncunun Gerçekçi Sanatı. (18). s. 69-86 Köprülü, Mehmet Fuat. (2004). Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları. Moran, Berna. (2006). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları. Nutku, Özdemir. (2002). Oyunculuk Tarihi 1. Ankara: Dost Yayınları. Özerdim, Muhammet N. (1971). Tiyatro Araştırmaları Dergisi. Çin Tiyatrosu, Tarihi Gelişmesi ve Özelliği. (2). s. 119-154 Özüaydın, N. Uğur. (2013). Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi. İllüzyon Yaratmada Oyunculuğun Önemi. (12). s. 108-119 Pamuk, Orhan. (1999). Benim Adım Kırmızı, İstanbul: İletişim Yayınları. Pekman, Yavuz. (2002). Çağdaş Tiyatromuzda Geleneksellik. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları. Sayın, Zeynep. (1998). Defter. Öykünme ve Temsil- İmge Benzeşim: Beden Kesintisiz Metin. (34). s. 14-45 Sayın, Zeynep. (2009). İmgenin Pornografisi. İstanbul: Metis Yayınları. Stanislavski, Konstantin. (2011). Sanat Yaşamım. (Suat Taşer, Çev. ). İstanbul: Agora Kitaplığı. Şener, Sevda. (2003). İnsanı Geçitlerde Sınayan Sanat Dram Sanatı. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları. Şener, Sevda. (2007). Yaşamın Kırılma Noktasında Dram Sanatı. Ankara: Dost Yayınları. Ünlü, Aslıhan. (2006). Türk Tiyatrosunun Antropolojisi. Ankara: Aşina Kitaplar. Ünlü, Aslıhan. (2009). Merkeze Dönmek. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları. Worringer, Wilhelm. (1985). Soyutlama ve Özdeşleyim. (İsmail Tunalı, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi.