18. YÜZYILDA TÜRK MÜZİĞİ VE BU DÖNEM PADİŞAHLARININ MÜZİĞE OLAN YAKLAŞIMLARI

Yıl 2018, JIA JOURNAL (IJIIA) Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat Dergisi, 0 - 0, 30.12.2018

Pınar Somakçı

Öz

Türk Müziği tarihi süreci içinde 17. yüzyıl Osmanlı musikisinin, doğu musikisi ile etkileşimi sonucu kendi uslûbunu yarattığı ve 18. Yüzyıl ise Osmanlı musikisinin olgunlaştığı dönem olarak bilinmektedir. Ancak bu yüzyıllardan kalan musiki kaynaklarının azlığı, Türk Musikisinin bu dönemlerde daha ayrıntılı olarak araştırılmasını zorunlu kılmaktadır. Türkler, kurmuş oldukları her devlette, toplumun türlü yaşantı sahnelerinde musikiyi hiç ihmal etmemiş, yaşamlarının pek çok evresinde müzikle içiçe yaşamışlardır. Yüzyıllara bağlı olarak müzikteki gelişmeler birbirinden kopuk düşünülemez. Genellikle ele alınan yüzyıl, izlerini bir önceki yüzyıldan alır ve bir sonraki yüzyıla da taşır. Nitekim tarihi gelişmelere bakıldığında 17.yüzyılda Türk Müziğinin gösterdiği büyük ilerlemenin, 18.yüzyılda da hızla devam ettiği görülmektedir. Siyasi tarih açısından 18 yüzyıl başları Osmanlı Devletinin dönüm noktalarından biridir. Karlofça Antlaşmasının ağır hükümleri ile Avrupa kıtasında kaybedilen topraklar Avrupa Devletleri tarafından bölüşülmeye başlanmıştır. Avrupa gittikçe güçlenen ordularıyla Osmanlılara tehdit oluşturmuştur. Yaşanan bütün bu olumsuzluklara rağmen Osmanlı Devleti’nde sanat hareketleri başarılı bir şekilde devam etmiş, sanatkarlar önceki devirlerde olduğu gibi eşsiz eserler vermeyi sürdürmüşlerdir. Bu çalışmada, 18. Yüzyılda yaşanan Türk Müziği alanındaki gelişmeler genel hatlarıyla incelenmiştir. Kültürel gelişmelerde önemli rolü olan siyasi idarenin müziğe olan etkileri ilgili dönemde yaşamış padişahlar açısından açıklanmaya çalışılmış ve müzik alanındaki gelişmeler değerlendirilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak, o dönemde yaşamış Padişahların destekleriyle de Türk Müziğinde genel anlamda bir olgunluk dönemi yaşanmış, bestekarlık sahasında önemli kişiler eserleriyle iz bırakmışlardır. Bestekarlar tarz farkı gözetmeksizin (divan, tekke ve aşık) her üç sahada da eserler vermişlerdir. Yine Kantemiroğlu ve Nayi Osman Dede gibi devrin önemli müzisyenleri icracılık ve bestekarlık yanında nazari sahada da (müzikolojik) önemli eserler vermişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Türk Müziği, 18.yüzyıl, Osmanlı Padişahları, Müzik Yaklaşımları, Osmanlı Dönemi

Kaynakça

• Aksoy, B. (2003). Avrupalı Gezginleri Gözüyle Osmanlılarda Musiki, İstanbul: Pan Yayınları 29. Behar, C, (2015). Osmanlı/Türk Musikisinin Kısa Tarihi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Ekinci, M.U.(2015). Kevseri Mecmuası, 18. yy Saz Müziği Küllüyatı, İstanbul: Pan Yayıncılık. Fonton, C. (1987). 18.Yüzyılda Türk Müziği, çeviren: Cem Behar, İstanbul:Pan Yayıncılık. Görgülü, D. (2015). Geleneksel Türk Müziği Tarihi-12, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Işıktaş, B. (2016). Kuramdan İcraya Müziğin İntikal Aracı: Ud’un Dünü Bugünü, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9/44, 673-683. Paçacı, G. (2010). Osmanlı Müziğini Okumak, İstanbul:Kültür Bakanlığı Yayınları Özalp, N. (1986). Türk Musikisi Tarihi-Derleme, 1.cilt, Ankara:TRT Yayınları. Öztuna, Y. (1990), Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi I-II, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Tura, Y. (2000), Kantemiroğlu 1.cilt, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Uslu, R. (2001). Mehmed Hafid Efendi ve Musiki, İstanbul: Pan Yayınları.