THE GOLD AS BEING MONEY AND MERCHANDISE FROM ISLAMIC LAW PERSPECTIVE

Yıl 2020, , 156 - 179, 31.07.2020

Yusuf Erdem Gezgin

https://doi.org/10.25272/ijisef.692914

Cited By: 2

Öz

In this article, we examine the nature of gold as a precious metal with regard to two basic issues: the gold is both money/ribevî (subject to interest) and merchandise. In this context, the reasons for the acceptance of gold as money within the framework of the chemical properties of gold were investigated. Then, the opinions of fuqaha (Islamic lawyers) about gold were discussed. In this regard, the convictions of the fuqaha who accept gold as ribevî are divided into two: A majority of them accepted gold as money while not raising any concern regarding the use of other goods as money. On the other hand, a minor group accepted only silver and gold as money and opposed to the use of other materials as money. The relevant opinion holders make up the majority of the classical philosophical doctrine. Among those who accepted gold as merchandise, Ibn Taymiyyah and Ibn Qayyimc considered only the ornaments of women, which is exempt from zakat (tax), in this class. Some of the modern-era researchers say that gold has completely lost its nature of being subject to interest today. In this article, we objectively evaluated and compared these expressed views by taking into account the evidence and the counter-arguments.

Anahtar Kelimeler

Gold, Money, Merchandise, Goods, Riba, Economics

Fıkhî Açıdan Altının Para veya Metâ‘ Olma Niteliği

Öz

Kıymetli bir maden olarak altının fıkhî mahiyetinin incelendiği bu makalede temel iki konu üzerinde durulmuştur. Bunlar altının para/ribevî olması ve metâ‘ olmasıdır. Bu kapsamda önce altının kimyevi özellikleri çerçevesinde para olarak kabul edilmesinin nedenleri araştırılmış; sonra İslam hukukçularının altınla ilgili görüşleri incelenmiştir. Bu kapsamda altını ribevî olarak kabul eden fakihlerin kanaatleri kendi içlerinde ikiye ayrılmaktadır. Azınlıkta olmakla birlikte bir grup altını yegâne para olarak kabul etmiş; altın ve gümüş dışında herhangi bir enstrümanın para olarak kullanımına karşı çıkmışlardır. Bu altını para olarak kabul eden diğer bir grup fakih ise altını para olarak kabul etmiş fakat altın dışındaki paraların kullanımı konusunda fıkhî olarak herhangi problem görmemişlerdir. İlgili görüş sahipleri klasik fıkıh doktrininde çoğunluğu oluşturmaktadır. Altını fıkhî mahiyet olarak metâ‘ kabul eden fakihlerden İbn Teymiyye ve İbn Kayyım sadece kadınların zekattan muaf kabul edilen ziynet eşyalarını bu kapsamda değerlendirmişlerdir. Modern dönem araştırmacılarından bazıları ise altının günümüzde ribevîlik vasfını tamamen kaybettiğini dile getirmektedirler. Biz de bu araştırmamızda ifade edilen bu görüşleri delilleri ve karşı argümanları dikkate almak suretiyle objektif bir şekilde değerlendirdik.
Anahtar kelimeler: Altın, Para, Metâ‘, Ribâ , İktisat

Anahtar Kelimeler

Altın, Para, Metâ, Ribâ, îktisat

Kaynakça

• AAOIFI. (2017). ez-Zeheb ve davâbitu’t-te‘âmul bih. Içinde El-Me‘âyîru’ş-şer‘iyye.
• Abdullah b. Beyye. (1986). Ahkâmu’n-nukûdi’l-verakıyye ve teğayyur kıymeti’l-umlât. Içinde MMFİ.
• Adevî, E.-H. A. b. A. b. M. (Mükerrem) es-Saîdî. (1994). Hâşiyetü’l-Adevî ‘alâ şerhi Kifâyeti’t-tâlibi’r-rabbânî.
• Akdiş, M. (2011). Para Teorisi ve Politikası.
• Aktepe, İ. E. (2017). Katılım Finans.
• Apaydın, H. Y. (2012). Müzakere. Fıkhi Açıdan Finans ve Altın İşlemleri (Tartışmalı İlmî Toplantı).
• Aren, S. (2014). Ekonomi Dersleri (4. bs).
• Ateş, S. (1988). Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri (TDV İslâm Araştırmaları Merkezi).
• Bâcî, E.-V. S. b H. b S. et-Tücibi. (1914). El-Müntekâ şerhu’l-Muvattâ (TDV İslâm Araştırmaları Merkezi). Daru’l-Kitâbi’l-İslâmi. http://ktp2.isam.org.tr/detayzt.php? navdil=tr&idno=119165&wYazarlar=baci
• Bayındır, A. (2016). Ticaret ve Faiz (TDV İslâm Araştırmaları Merkezi). http://ktp2.isam.org.tr/detayzt.php?navdil=tr&idno=206616&tarama=bay%C4%B1nd%C4%B1r+abd%C3%BClaziz
• Belâzürî, E.-A. A. b. Y. b. C. (1988). Fütûhu’l-buldân (C. 1-1). Dâru ve Mektebetü’l-Hilâl.
• Câdelhak, A. C. (1995). Buhûs ve fetâvâ İslâmiyye fî kazâyâ mu‘âsıra.
• Çalış, H. (2012). Fıkhî Açıdan Finans ve Altın İşlemleri (Tartışmalı İlmi toplantı).
• Dalgın, N. (2018). Gündemdeki Tartışmalı Dini Konular 2 (TDV İslâm Araştırmaları Merkezi).
• Desûkî, Ş. E. A. M. b. A. b. A. (t.y.). Hâşiye ‘ale’ş-Şerhi’l-kebîr (C. 1-I-V).
• Dihlevî, Ş. V. A. b. A. F. ed-. (2005). Hüccetullâhi’l-bâliğa (1. bs).
• Ebû Dâvûd, S. b. E. b. İ. el-Ezdi. (2009). Sünenü Ebî Dâvûd (1. bs, C. 1-7). Dârü’r-Risâleti’l-Âlemiyye.
• Farfûr, M. A. (1986). Ahkâmü’n-nukûdi’l-verakıyye. Içinde MMFİ.
• Fetâvâ’l-lecneti’d-dâime li’l-buhûsi’l-ilmiyye ve’l-iftâ. (1999).
• Günal, M. (2012). Para Banka ve Finansal Sistem (4. bs).
• Hamed Osmân, A. (2008). El-Mu‘âmelâtü’l-mâliyye ve’t-ticâriyye (Suâl ve Cevâb).
• Https://www.aliftaa.jo/Decision.aspx?DecisionId=80. (2019, Şubat 18).
• Https://www.dunya.com/finans/haberler/dolarizasyona-karsi-altin-ile-ticaret-haberi-438022. (2019, Kasım 7).
• Https://www.visualcapitalist.com/why-gold-is-money-a-periodic-perspective/. (2019, Temmuz 25).
• Https://www.yenisafak.com/yazarlar/ahmetulusoy/dis-ticaret-dengesi-ve-altin-2041439. (2019, Kasım 7).
• Http://www.dar-alifta.org/ar/ViewFatwa.aspx?ID=12001&LangID=1&MuftiType=0,. (2019, Şubat 18).
• Http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00154.htm. (2019, Şubat 18).
• Http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.1567.pdf. (2019, Mart 28).
• İbn Âbidîn, M. E. b. Ö. b. A. ed-Dımaşkî. (1992). Reddü’l-muhtâr ale’d-Dürri’l- muhtâr şerhu tenviru’l ebsâr. Darü’l-Fikr.
• İbn Hacer el-Heytemî, E.-A. Ş. A. b. M. b. M. es-Sa‘dî. (1983). Tuhfetü’l-muhtâc fî şerhi’l-Minhâc (Şirvânî ve İbn Kasım’ın haşiyeleriyle birlikte) (1. bs).
• İbn Haldûn, E. Z. V. A. b. M. b. M. b. M. b. H. el-Hadramî el-Mağribî et-Tûnisî. (2004). Mukaddime (1. bs, C. 1-2).
• İbn Kayyım el-Cevziyye, E. A. Ş. M. (2002). İ‘lâmü’l-muvakkı‘în an Rabbi’l-âlemîn (C. 1-7). Dâru İbnü’l-Cevzî.
• İbn Kudâme, E. M. M. A. b. A. b. M. b. K. C. M. (1968). El-Muğnî (C. 1-10). Mektebetü’l-Kâhire.
• İbn Teymiyye, T. A. b. A. (1996). Tefsîru âyâtin üşkilet.
• Kallek, C. (2012). Müzakere. Fıkhi Açıdan Finans ve Altın İşlemleri (Tartışmalı İlmî Toplantı), 462-462.
• Kallek, C. (2015). Sosyal Servet (İslam’da Yönetim-Piyasa İlişkisi) (TDV İslâm Araştırmaları Merkezi).
• Kallek, C. (2016). “Döviz Vadeli ve Emtia Vadeli İşlem Sözleşmeleri” Başlıklı Tebliğin Müzakeresi. Içinde II. Uluslararası İslam Ticaret Hukuku Kongresi: Günümüzdeki Meseleleri.
• Kandîl, M. H. S. (2003). Es-Semeniyye ve münâsebetuhâ li ahkâmi’z-zeheb ve’l-fidda fi’ş-şerî‘ati’l-İslâmiyye.
• Karadâğî, A. M. (1988). Tezebzübü kıymeti’n-nukûdi’l-verakıyye ve eseruhû ‘ale’l-hukûki ve’l-iltizâmâti alâ dav’i kavâidi’l-fıkhi’l-İslâmî. Içinde MMFİ.
• Karâr bi şe’n ticarati’z-zeheb. (t.y.). Içinde MMFİ.
• Karârât meclisü’l-mecmai’l-fıkhi’l-İslâmî (TDV İslâm Araştırmaları Merkezi). (1985). Rabıtatü’l-Alemi’l-İslami. http://ktp2.isam.org.tr/detayzt.php?navdil=tr&idno=86335&tarama=kararat
• Kettânî, M. A. b. A. b. M. H. İ. (1962). Et-Terâtibu’l-idâriyye (TDV İslâm Araştırmaları Merkezi). http://ktp2.isam.org.tr/detayzt.php?navdil=tr&idno=161299&tarama=ET+TER%C3%82T%C4%B0B
• Makdisî, E. M. B. A. b. İ. b. A. (2004). El-Udde Şerhu’l-Umde. Daru’l-Hadîs.
• Menî‘, A. b. S. (1996). Bahs fî’z-zeheb fî ba‘z hasâisih ve ahkâmih. Içinde MMFİ.
• Menî‘, A. b. S. (2016). Bahs fî’z-zeheb fî ba‘z hasâisih ve ahkâmih. Içinde II. Uluslararası İslam Ticaret Hukuku Kongresi: Günümüzdeki Meseleleri.
• Merzûkî, S. b. Z. (1996). Ticâratü’z-zeheb fî ehemm suverihâ ve ahkâmihâ. Içinde MMFİ.
• Mısrî, R. b. Y. (1997). Ahkâmü bey‘ ve şirâ hulliyyi-’z-zeheb ve’l-fidda. 9, 37-68.
• Müslim, b. H. E.-H. el-Kuşeyrî. (t.y.). El-Câmiu’s-Sahîh (C. 1-I-V).
• Müsnid, M. b. A. (1993). Fetâvâ İslâmiyye li ashâbi’l-fadîleti’l-ulemâ simâhati’ş-Şeyh Abdülaziz b. Bâz ve fadîleti’ş-Şeyh Muhammed b Sâlih b. ‘Useymîn ve fadîleti’ş-Şeyh Abdullah b. Abdurrahman el-Cebrîn idâfeten ile’l-lecneti’d-dâime ve karârâti’l-mecma‘i’l-fıkhî.
• Na‘îm Yasîn, M. (2016). Et-Ta‘kîb ‘alâ ârâi’ş-şeyh Abdullah Süleymân Menî‘ fî mübâdelâti’z-zeheb bi’l-esâlîbi’l-mu‘âsıra. Içinde II. Uluslararası İslam Ticaret Hukuku Kongresi: Günümüzdeki Meseleleri.
• Nevevî, E. Z. Y. b. Ş. b. M. (t.y.). El-Mecmû‘ şerhu’l-Mühezzeb (Fethu’l-‘azîz ve Telhîsu’l-habîr ile Sübkî’nin ve Mutî‘î’nin tekmileleri ile birlikte). Darü’l-Fikr.
• Orman, S. (1992). Modern İktisat Literatüründe Para, Kredi ve Faiz. Para, Faiz ve İslam (İlmî Toplantı), 1-68.
• Özboyacı, Z. (2012). Müzakere. Fıkhi Açıdan Finans ve Altın İşlemleri (Tartışmalı İlmî Toplantı), 443-490.
• Özsoy, İ. (2012). Fıkıh Doktrininde Para ve Faiz. Fıkhi Açıdan Finans ve Altın İşlemleri (Tartışmalı İlmî Toplantı). http://ktp2.isam.org.tr/detayilhmklzt.php?navdil=tr&midno=58153125&tarama=%C3%96ZSOY
• Paçacı, İ. (2012). Altın-Para-Faiz İlişkileri ve Altının Vadeli Satışı. Fıkhi Açıdan Finans ve Altın İşlemleri (Tartışmalı İlmî Toplantı), 411-435.
• Paya, M. M. (2013). Para Teorisi ve Para Politikası (6. bs).
• Pekcan, E. (1998). Altın Bankacılığı Borsası Rafinerisi ve Türkiye.
• Reşid Rıza, M. (t.y.). Tefsirü’l-menâr (TDV İslâm Araştırmaları Merkezi). 1990. Geliş tarihi 19 Şubat 2020, gönderen http://ktp2.isam.org.tr/detayzt.php?navdil=tr&idno=159784&tarama=TEFS%C4%B0R+MENAR
• Senhûri, A. A. (1997). Mesâdiru’l-hak fi’l-fıkhi’l-İslâmî (TDV İslâm Araştırmaları Merkezi). http://ktp2.isam.org.tr/detayzt.php?navdil=tr&idno=107434&tarama=senhuri
• Serahsî, E. B. Ş. M. b. A. b. S. (1989). El-Mebsût (C. 1-30).
• Takî el-Osmânî, M. (1988). Mes’eletü teğayyuri kıymeti’l-umle ve rabtıhâ bi kâimeti’l-es‘âr. Içinde MMFİ.
• Takî el-Osmânî, M. (2014). Fıkhü’l-büyû‘ ‘ale’l-mezâhibi’l-erba‘a me‘a tatbîkâtihi’l-mu‘âsıra mukârinen bi’l-kavânini’l-vaz‘iyye (1. bs).
• Tan, O. (2010). Ekonomik Realite Temelinde: Altı Sınıf (Esnâf-ı Sitte) Hadisi Üzerine Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, LI(2), 167-187.
• Yaman, A. (2012). Altın Para mıdır? Ya da Hangi Altın Paradır? Fıkhi Açıdan Finans ve Altın İşlemleri (Tartışmalı İlmî Toplantı), 437-444.
• Yılmaz, M. L. (2014). Küresel Finansal Kriz Sonrası Altın, “Güvenli Bir Liman Mı?".
• Zeylaî, O. b. A. (1313). Tebyînü’l-hakâik şerhu Kenzü’d-dekâik (C. 1-6).