Comparison of Nâbî’s Hayriyye with Sadî Şirazî’s Gülistan and Bostan in Terms of Child and Education

Yıl 2021, , 101 - 123, 30.06.2021

Esma Dumanlı Kadızade , Seda Ağan

https://doi.org/10.29228/ijlet.51292

Öz

Children's literature is a literature that affecting the growth and development of people in childhood, appealing to their feelings, thoughts and enjoyment, entertains while educating to children. Because of "child" always has an important place in Turkish literature and children's literature, even so not fully suitable for contemporary children's education, in this context many writers and poets wrote works in oral and written works. In this paper, in terms of children and education concepts, it is aimed to compare poet Nâbî’s works the named Hayriyye, with Sadî Şirazî’s Gülistan and Bostan. The universe of the study is consisting of classical works and children's literature works that give moral and counseling messages to children and parents, and the paradigm of the study is Nâbî's work named Hayriyye and Sadî Şirazî's works named Gülistan and Bostan. The research was limited to Nâbî's work named Hayriyye and Sadî Şirazî's works named Gülistan and Bostan, and these works were discussed by comparing with the concepts of child and education in terms of educational messages and advice. The method of document analysis was used in the evaluation, and as a result of the evaluation, it was determined that both works contain positive concepts that can be used in child education in terms of both the development and upbringing of the child and determining their personality and characters. This situation has led to the conclusion that the analysed works are sources that can be benefited for children's literature.

Anahtar Kelimeler

Child, Education, Science, Role Model, Nabî, Hayriyye, Sâdî, Gülistan, Bostan

Çocuk ve Eğitim Açısından Nâbî’nin Hayriyye’si ile Sadî Şirazî’nin Gülistan ve Bostan’ının Karşılaştırılması

Öz

Çocuk edebiyatı; çocukluk çağında bulunan insanların büyüme ve gelişmelerine etki eden, duygu, düşünce ve zevklerine hitap eden; çocukları eğitirken eğlendiren bir edebiyattır. Türk edebiyatında ve çocuk edebiyatında ‘çocuk’ her zaman önemli bir yere sahip olduğundan sözlü ve yazılı eserlerde birçok yazar- şair çağdaş çocuk eğitimine tam olarak uygun olmasa da bu bağlamda eserler kaleme almışlardır. Bu çalışmada bu bağlamdaki eserleri kaleme alan sanatçılar arasında yer alan 17. Yüzyıl şairlerinden şair Nâbî’nin Hayriyye adlı eseri ile 12. yy. sonlarına doğru Sadî Şirazî’nin Gülistan ve Bostan adlı eserlerinin çocuk ve eğitim kavramları açısından karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini çocuklara, ebeveynlere ahlaki ve öğütsel iletiler veren, eğitsel değer taşıyan klasik eserler ve çocuk edebiyatı eserleri, örneklemini ise Nâbî’ nin Hayriyye adlı eseri ile Sadî Şirazî’nin Gülistan ve Bostan adlı eserleri oluşturmaktadır. Araştırma Nâbî’nin Hayriyye adlı eseri ile Sadî Şirazî’nin Gülistan ve Bostan adlı eserleriyle sınırlı tutulmuş ve bu eserler, bünyesinde barındırdıkları eğitsel iletiler, öğütler açısından çocuk ve eğitim kavramlarıyla ilişkilendirilerek karşılaştırmak suretiyle ele alınmıştır. Yapılan değerlendirmede doküman analizi yönteminden yararlanılmış ve değerlendirme sonucunda her iki eserde de hem çocuğun gelişimi ve yetişmesi hem de kişilik ve karakterlerinin belirlenmesi açısından çocuk eğitiminde kullanılabilecek olumlu kavramların yer aldığı tespit edilmiştir. Bu durum incelenen eserlerin çocuk edebiyatı için başvurulabilecek kaynaklar olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, eğitim, ilim, örnek insan, Nabî, Hayriyye, Sâdî, Gülistan, Bostan

Kaynakça

• Açık, N. (2020). Nâbî’nin Hayriyye’sinin eğitsel yönü. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 159-169.
• Akyüz, Y. (2014). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Er, H., Ünal, F. Ve Gürel, D. (2016). Sosyal bilgiler dersinde değer aktarımı açısından Sadî Şirazî’nin “Bostan” ve “Gülistan” isimli eserlerinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt-Sayı:18-1, 225-242
• Ertop, K. (1977, 8 Nisan). Şiirlerinde içine kapanık, eylemden uzak bir toplumun görüşlerini dile getiren şair: Nâbî. Milliyet Sanat, s. 226. Gövsa, İ.A. (1933). Meşhur Adamlar. C.3., İstanbul.
• Güven, A. Z. (2014). Gülistan ve Bostan Adlı Eserlerin Değerler Eğitimi Bakımından İncelenmesi. Turkish Studies, 6/9, s.505-517.
• İlaydın, H. (1989). Bostan. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. (İncelenen eserdeki sayfa numaraları bu baskıya aittir.)
• İlaydın, H. (1991). Gülistan. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. (İncelenen eserdeki sayfa numaraları bu baskıya aittir.)
• Kalfa, M. (2013).Klasik Eserler ve Klasik Eserlerin Eğitsel İşlevi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171, s.109.
• Kaplan, M. (1995). Hayriyye-i Nâbî (İnceleme- Metin). Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Atatürk Kültür Merkezi Yayını. Sayı:94. Mesneviler Dizisi: 1. Ankara: Kale Ofset Matbaacılık.
• Karahan, A.(1987). Nâbî. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Karaismailoğlu, A. (1992). Bostan. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Cilt 6, s. 307-308.Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Vakıf Yayınları İşletmesi.
• Oğuzkan, A. Ferhan. (2000). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Anı Yayınları.
• Pala, İ. (2013). Yusuf Nâbî Hayriyye. İstanbul: Kapı Yayınları. (İncelenen eserdeki beyit numaraları bu baskıya aittir.)
• Şimşek, T. (2002). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Rengârenk Yayınları.
• Şirin, M.R. (1994). Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Tökel, D. A. (2004). Divan Şairi Nâbî ve Popülizm Eleştirisi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim. S.57, Kasım.
• Uludağ, E. ( 2009). Çocuk Edebiyatı ve Klasik Dönem Örneğinde Nâbî’nin Hayriyye’si. Turkish Studies, 4(7), s.774-795.
• Yazıcı, T. (1996). Gülistan. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Cilt 14, s. 240-241. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Vakıf Yayınları İşletmesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zavotçu, G. (2009). Sa’di, Düşüncesi ve Etkileri, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sayı 40, s.47-58.