The Genre of Balad (Ballada) and Its Reflection in Gagauz Literature

Yıl 2022, , 107 - 114, 30.09.2022

Hıfzı Toz Elif Toz

https://doi.org/10.29228/ijlet.64278

Öz

The ballad (ballada) is a lyrical type of poetry with a unique verse form in Western (European) literature that goes back to the
Middle Ages and is sung accompanied by dances. These lyric poems, which have a story, include many subjects such as religious,
satirical and tragic subjects. Ballads, with their subject matter, style and simplicity in narrating events, carry the audience to a
moral and spiritual environment and leave them alone with their emotions. In general, it can be said that ballads present the
events with a strong tragedy, and this leaves deep impressions on the listener. One of the most distinctive examples of this type
of poetry, which is seen in the literature of Western (European) peoples, is seen in the oral literature of the Gagauz Turks, one of
the Turkish tribes living in the Balkans. M. A. Durbaylo, who made compilations in Gagauz villages between 1970-1990, published
these compilations as a book under the name of “Ballada Folk Songs”. It is seen that Gagauz ballads, which are similar to ballads
of other Balkan peoples in terms of form elements, are tragic folk songs with lyric-epic features like ballads of other peoples. The
aim of this study is to give general information about the ballad poem genre and to underline the similarities of this poem type
with Gagauz ballads. In this study, the definition of the ballad is made, information about its history and types is given, and the
studies on the ballad type are mentioned. Finally, information is given about the reflections of ballad on Gagauz literature and
similarities with Gagauz ballads are presented.

Anahtar Kelimeler

Balad, ballada, Gagauz balladas, ballada folk songs, balad (ballada) types

Balad (Ballada) Türü ve Gagauz Edebiyatına Yansıması

Öz

Balad (ballada), Batı (Avrupa) edebiyatlarında geçmişi Orta Çağ’a kadar giden ve danslar eşliğinde söylenen, kendine özgü bir nazım şekli olan duygusal yönü ağır basan lirik bir şiir türüdür. Bir hikâyesi bulunan bu lirik şiirler; dini, satirik, trajik konular gibi birçok konuyu içermektedir. İşlediği konularla, biçimiyle ve olayları anlatımındaki yalınlığı ile balladalar, dinleyiciyi ahlaki ve ruhi bir ortama taşırlar ve onları duygularıyla baş başa bırakırlar. Genel olarak bakıldığında balladaların olayları güçlü bir trajedi ile verdiği, bunun da dinleyicide derin izler bıraktığı söylenebilir. Batı (Avrupa) halklarının edebiyatında görülen bu şiir türünün Türk Dünyası edebiyatları içerisinde en belirgin örneklerinden birini yine Balkanlar’da yaşayan Türk boylarından olan Gagauz Türkleri’nin sözlü edebiyatlarında görmek mümkündür. 1970-1990 yılları arasında Gagauz köylerinde derlemeler yapan M. A. Durbaylo bu derlemeleri “Ballada Türküleri” adıyla kitaplaştırmıştır. Şekil unsurları bakımından diğer Balkan halklarının baladlarına benzerlik gösteren Gagauz balladları, diğer halkların baladlarında olduğu gibi lirik-epik özellikler de taşırlar. Bu çalışmanın amacı balad şiir türü ile ilgili genel bilgiler vermek ve bu şiir türünün Gagauz balladaları ile benzerliklerinin altını çizmektir. Çalışmada, balladın tanımı yapılmakta; tarihçesi ve türleri ile ilgili bilgi verilmekte; balad türü ile ilgili yapılan çalışmalardan bahsedilmektedir. Son olarak baladın Gagauz edebiyatı üzerine yansımaları hakkında bilgi verilmekte ve Gagauz balladları ile ilgili benzerlikler ortaya konulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Balad, ballada, Gagauz balladaları, ballada türküleri, balad (ballada) çeşitleri

Kaynakça

• Acıpayamlı, O. (1978). Halkbilim terimleri sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları, s.442.
• Arnaut, T. (2008), Gagauzlarda Sözlü lirik halk edebiyat türlerinin ve bunların folklor geleneğine yansımasının incelenmesi. Karadeniz Araştırmaları, Say: 19, s.137-153.
• Atmaca E., Gözdaş, R.(2018). Gagauz halk bilimi (Tarihçesine Bir Bakış). Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 18(1), s.273-291.
• Costiva, N. (2017), Gagauz müzik kültürünün canlı bir örneği: Dimitri Gagauz’un “oğlan” üçlemesi. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, s.187-197
• Durbaylo, M.A. (1991). Ballada türküleri, Moldova Respublikanın Bilgi Akademiyası, Ştiintsa, Kişinev.
• Gencan, T. N., Ediskun, H., Dürder, B., Gökşen, E. N. (1974). Yazım terimleri sözlüğü, “Balad Maddesi”, Ankara: TDK Yay. s.404.
• Güngör, H. ve Argunşah, M. (2002). Gagauz türkleri – tarih-dil-folklor ve halk edebiyatı. TCKB Yayınları, Ankara.
• Hünerli, B. (2016). Moldova ve Ukrayna Gagauzlarının halk şarkıları. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 4 (8), s. 14-28.
• Jayarajah, K., Saat, R. M. ve Rauf, R. A. A. (2014). A review of science, technology, engineering & mathematics (STEM) education research from 1999–2013: A Malaysian perspective. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 10(3), 155-163.
• Lin, T. C., Lin, T. J. ve Tsai, C. C. (2014). Research trends in science education from 2008 to 2012: A systematic content analysis of publications in selected journals. International Journal of Science Education, 36(8), 1346-1372.
• Özkan, N. (1997). “Çağdaş Türk boy ve toplulukları edebiyatı”. Yeni Türkiye (Türk Dünyası Özel Sayısı). 1(15), Mayıs-Haziran 1997.
• Özkan, N. (2007). “Gagauz Türk edebiyatı”. Türk Dünyası Edebiyat Tarihi. 9, AKMB Yay., Ankara.
• Öztürk, A.O. (2017). Türküyü okumak, Türkü Yazıları II, İstanbul: Hiper Yayın.
• Suri, H. ve Clarke, D. (2009). Advancements in research systhesis methods: From a methodologically inclusive perspective. Review of Educational Research, 79(1), 395-430.
• Tekin, A. (1995). Edebiyatımızda isimler ve terimler, “balad maddesi”, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Toz, E. (2016). Gagauz balladaları / türküleri (M.A. Durbaylo’nun Metinleri) metin aktarma ve inceleme. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı.
• Toz, E. (2018). Türk dünyası edebiyatlarından Gagauz balladaları/türküleri –M.A. Durbalo’nun Metinleri Üzerine İnceleme, Ankara: Sonçağ Yay.
• Türk Dil Kurumu (1948). Edebiyat ve söz sanatı terimleri sözlüğü, “balad maddesi”, Ankara: TDK Yay.
• Ültay, E., Akyurt, H., Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188- 201.
• Ünal, A. (2005). Edebiyatta balad, Konya: Tablet Yay.
• Zuyeva, T.V. Kirdan, B.P. (2001). Ruskiy folklor, Moskova: Filinta-Nauka, s. 267-277.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis