Trends in Turkish Language Education Research: Graduate Theses Between 2020 and 2024

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 3, 354 - 369, 30.09.2025

Osman Yakışan

https://doi.org/10.71084/ijlet.1706683

Öz

The aim of this study is to examine the research trends in master's and doctoral theses in the field of Turkish language education between the years 2020 and 2024. For this purpose, document analysis was employed as the data collection method, and content analysis was used as the data analysis method. Within the scope of the research, a total of 781 graduate theses—596 master's and 185 doctoral—prepared in the field of Turkish language education were analyzed. The analysis of the theses revealed that, between 2020 and 2024, the highest number of master's theses in Turkish language education were written at Yıldız Technical University, while the highest number of doctoral dissertations were produced at Gazi University. It was also found that qualitative methods were predominantly used in master's theses, whereas mixed methods were more common in doctoral theses. In most of the theses, the study groups primarily consisted of students, and content analysis was the most frequently used data analysis method. In terms of research areas, the highest number of studies were conducted in general Turkish language education, while the fewest were in the field of teaching Turkish to Turkic-speaking communities. The most frequently addressed topic in the theses was methods-techniques-strategies. Vocabulary was the most commonly studied topic in 2020, methods-techniques-strategies in both 2021 and 2022, vocabulary and methods-techniques-strategies in 2023, and methods-techniques-strategies along with reading instruction in 2024. Furthermore, it was concluded that theses using qualitative methods mostly focused on vocabulary, those using quantitative methods emphasized reading instruction, and those employing mixed methods mainly addressed methods-techniques-strategies.

Anahtar Kelimeler

Graduate Theses , Research , Trend , Turkish Language Education

Türkçe Eğitimi Araştırmalarında Eğilimler: 2020-2024 Yılları Arasındaki Lisansüstü Tezler

Öz

Araştırmanın amacı, 2020-2024 yılları arasında Türkçe eğitimi alanına yönelik hazırlanmış yüksek lisans ve doktora tezlerindeki araştırma eğilimlerini incelemektir. Bu amaçla yapılan çalışmada veri toplama yöntemi olarak doküman incelemesi, veri analizi yöntemi olarak ise içerik analizi kullanılmıştır. Buna göre Türkçe eğitimi alanında yapılmış 596’sı yüksek lisans, 185’i doktora tezi olmak üzere toplam 781 lisansüstü tez araştırma kapsamında incelenmiştir. Tezlerin incelenmesinin ardından 2020-2024 yılları arasında Türkçe eğitimi alanındaki en çok yüksek lisans tezinin Yıldız Teknik Üniversitesinde, doktora tezinin ise Gazi Üniversitesinde hazırlandığı; yüksek lisans tezlerinde ağırlıklı olarak nitel yöntemlerin, doktora tezlerinde ise karma yöntemin kullanıldığı; incelenen tezlerde çalışma grubunun genellikle öğrencilerden seçildiği; veri analizi yöntemi olarak en çok içerik analizinin kullanıldığı; çalışma alanlarına göre en çok çalışmanın Türkçe eğitimi alanında, en az çalışmanın ise Türk soylulara Türkçe öğretimi alanında yapıldığı; tezlerde en sık yöntem-teknik-strateji konusunun ele alındığı, 2020 yılında söz varlığı, 2021 ve 2022 yıllarında yöntem-teknik-strateji, 2023 yılında söz varlığı ve yöntem-teknik-strateji, 2024 yılında ise yöntem-teknik-strateji ve okuma eğitimi konularının en sık incelenen konular olduğu; ayrıca nitel yöntemle hazırlanan tezlerde söz varlığı, nicel yöntemle hazırlananlarda okuma eğitimi, karma yöntemle hazırlananlarda ise yöntem-teknik-strateji konusunun en sık işlenen konular olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Araştırmalar , Eğilim , Lisansüstü Tezler , Türkçe Eğitimi

Etik Beyan

“Türkçe Eğitimi Araştırmalarında Eğilimler: 2020-2024 Yılları Arasındaki Lisansüstü Tezler” adlı çalışmada kamuya açık dokümanların değerlendirilmesini kapsadığı, herhangi bir bireyden veri toplamayı gerektirmediği için etik kurul izni alınmamıştır. Bununla birlikte araştırma sürecinde gerekli etik ilkelere riayet edilmiştir. 26/05/2025 Dr. Osman YAKIŞAN

Kaynakça

• Benzer, A., & Masun, A. F. (2024). Türkçe öğretiminde 2021-2023 yılları arasında yazma becerisi üzerine yapılan çalışmalardaki eğilimler. International Journal of Languages Education and Teaching, 12(1), 1–24.
• Cemiloğlu, M. (2004). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi (4. baskı). Aktüel Yayınları.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (6. baskı.). Celepler Matbaacılık.
• Demir, C., & Yapıcı, M. (2007). Ana dili olarak Türkçenin öğretimi ve sorunları. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 177–192. Demir, T. T. (2021). Türkçe eğitimi alanında nicel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılan doktora tezlerindeki eğilimler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 543–560.
• Demir, T. T., & Çalışkan, G. (2021). Türkçe eğitimi alanında nitel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılan doktora tezlerindeki eğilimleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(4), 1412–1429.
• Demirel, A. (2023). Türkçe eğitimi alanındaki yazma eğitimiyle ilgili lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(3), 849–863.
• Destegüloğlu, B. (2024). Türkçe eğitimi lisansüstü tezlerde konuşma becerisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 20–30. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1170732
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (6. baskı). Anı Yayıncılık.
• Eyüp, B. (2020a). Dinleme eğitimi. A. İşcan & S. Baskın (Ed.), Türkçe Eğitimi içinde (1. baskı, s. 139–168). Nobel Yayıncılık.
• Eyüp, B. (2020b). Türkçe öğretmenleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin eğilimleri: Bir içerik analizi (2000-2019). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 536–558. https://doi.org/10.29000/rumelide.843489 Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. PegemA Yayıncılık.
• Kaplan, K. (2019). Genel hatlarıyla iletişim ve dil-iletişim ilişkisi. G. Aytaş & K. Kaplan (Ed.), Türkçe eğitimi ve iletişim içinde (1. baskı, s. 1–28). Akçağ Yayınları.
• Karagöz, B., & Şeref, İ. (2021). Türkçe eğitimi doktora tezlerine bütünsel bir yaklaşım (1995-2020). Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 46, 43–68.
• Kemiksiz, Ö. (2023). Türkçe öğretiminde tutum: Lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 11, 752–774. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1276184
• Maden, S. (2021). Türkçe ders kitapları ile ilgili lisansüstü tezlerin eğilimleri: Bir içerik analizi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(1), 30–45.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (3. baskı). Sage Publication.
• Önal, A., & Maden, S. (2021). Türkçe eğitimi ile ilgili 2015-2019 yılları arası lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 929–941.
• Özçakmak, H. (2017). Türkçe eğitimi lisansüstü araştırmalarında yeni yönelimler (2011-2015). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(3), 1607–1618.
• Özdemir, S. (2018). Okumaya ilişkin lisansüstü araştırmaların eğilimleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1161–1178. https://doi.org/10.16916/aded.455560
• Şentürk, C., & Yazar, İ. (2021). Türkçe öğretimi üzerine yapılan lisansüstü çalışmaların analizi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 10(4), 258–276.
• Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2019). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri (7. baskı). Anı Yayıncılık.
• Temizkan, M. (2021). Türkçe ders kitaplarına yönelik lisansüstü çalışmalar üzerine bir değerlendirme. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 9(2), 147–162. https://doi.org/10.35233/oyea.1011359
• Varışoğlu, B., Şahin, A., & Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(3), 1767–1781. https://doi.org/10.12738/estp.2013.3.1609
• Yapıcı, M. (2004). İlköğretim dilbilgisi konularının çocuğun bilişsel düzeyine uygunluğu. İlköğretim Online, 3(2), 35-41.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Seçkin Yayıncılık.