ANALYSIS OF PERSUASIVE TEXTS IN TERMS OF TEXT LINGUISTICS: EXAMPLE OF “COMPUTER LONELINESS

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 10 - 34, 30.12.2013

Bekir Gökçe

Öz

Sentence in traditional grammar, adopted as a unit of the high-level language, this understanding, the 1960s began to change with the evolving text linguistics. Text analysis alone is inadequate sentences understood to be based on the principles of text linguistics began. In this context, text linguistics, a text in and of itself has selected for review, the text forming the relationships between structures and these structures have been questioned. The text which is based on communicative, verbal or written language is the product. A written text, sentences are ranked in succession, but have been created as a result of the author's conscious choices. Coherence and consistency, these structures are indispensable criteria. Text, "linguistic integrity” that is greatly indebted to these two elements.
In this study, supporting text text linguistic and functional manner possible examination reveals that it is aimed. For this purpose, substantiating the text is supposed to represent the selected type of experiment. 8 Ministry of Education Publications Grade Turkish essays in the book’s text on the computer loneliness, text linguistics has been tried to be questioned in terms of intrinsic value. Referring to the descriptive survey and document analysis utilized in the study; forming the text of the numbered sentences, and those sentences in their own relationships with each other, the deep structure has been identified in detail the role. Computer Loneliness trial, were analyzed in three sections. Description section of the text , type, and discussed in terms of content ; analysis section view of text coherence and consistency were examined; obtained from data interpretation section of the assessment were made. In the analysis of results of the study in the supporting text to benefit from the opportunities of text linguistics has proved to be functional.

Anahtar Kelimeler

Essay, text, text linguistics, analysis, coherence, consistency

KANITLAYICI METİNLERİN METİN DİLBİLİMİ AÇISINDAN ÇÖZÜMLENMESİ: “BİLGİSAYAR YALNIZLIĞI” ÖRNEĞİ

Öz

Geleneksel dil bilgisinde cümle, en üst düzey dil birimi olarak kabul edilmiş; bu anlayış, 1960’lı yıllardan sonra gelişen metin dilbilimle değişmeye başlamıştır. Metin çözümlemede cümlenin tek başına yetersiz kaldığı anlaşılarak metin dilbilimin ilkeleri temel alınmaya başlamıştır. Bu bağlamda metin dilbilim, bir metni kendi içinde ve kendisi için incelemeyi seçmiş; metni oluşturan yapılar ve bu yapılar arasındaki ilişkileri sorgulamıştır. Metin; bildirişim temeline dayanan, sözlü veya yazılı dil ürünüdür. Yazılı bir metin, cümlelerin art arda sıralandığı bir yapı olmayıp yazarın bilinçli seçimleri sonucunda oluşturulmuştur. Bağdaşıklık ve tutarlılık, bu yapının vazgeçilmez ölçütleridir. Metin, “dilsel bütünlük” olmasını büyük ölçüde bu iki ögeye borçludur. Bu çalışmada, kanıtlayıcı metinleri metin dilbilimsel yöntemle incelemenin olanaklı ve işlevsel olduğunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaçla kanıtlayıcı metinleri temsil ettiği varsayılan deneme türü seçilmiştir. MEB Yayını 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı’ndaki deneme türündeki Bilgisayar Yalnızlığı adlı metnin, metin dilbilim açısından taşıdığı değer sorgulanmaya çalışılmıştır. Betimsel taramaya başvurulan ve doküman incelemesinden yararlanılan çalışmada; metni oluşturan cümleler numaralandırılmış, bu cümlelerin kendi içinde ve birbiriyle ilişkisi, derin yapıdaki rolü ayrıntılı olarak saptanmıştır. Bilgisayar Yalnızlığı denemesi, üç bölümde çözümlenmiştir. Betimleme bölümünde metin, tür ve içerik yönünden ele alınmış; çözümleme bölümünde metnin bağdaşıklık ve tutarlılık görünümleri incelenmiş; yorumlama bölümünde ise elde edilen verilerden hareketle değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışmanın sonucunda kanıtlayıcı metinlerin çözümlenmesinde metin dilbilimin olanaklarından yararlanmanın işlevsel olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deneme, metin, metin dilbilim, çözümleme, bağdaşıklık, tutarlılık

Kaynakça

• AKSAN, Doğan (1998), Anlambilim, Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi.
• AKSAN, Doğan (2006), Her Yönüyle Dil, 4. Baskı, Ankara: TDK Yayınları. Ankara: Engin Yayınevi. AYATA-ŞENÖZ, Canan (2005) Metindilbilim ve Türkçe, İstanbul: Multilingual Yayınları.
• COŞKUN, Eyyup (2005), İlköğretim Öğrencilerinin Kanıtlayıcı Anlatımlarında Bağdaşıklık, Tutarlılık ve Metin Elementleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• DEMİR, Sezgin (2008), İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıflar Türkçe Ders Kitaplarındaki Öykülerin Metin Dilbilimsel Yöntemlerle İncelenmesi ve Bu MetinlerinÖğrencilerin Anlama Düzeylerine Etkisi (Malatya İli Örneği) Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elâzığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÜNAY, Doğan (2007), Metin Bilgisi, İstanbul: Multilingual Yayınları.
• ÖZKAN, Bülent (2004). Metindilbilimsel Bağdaşıklık ve Haldun Taner’in “Onikiye Bir Var” Adlı Öyküsünde Metindilbilimsel Bağdaşıklık Görünümler”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13/1, s.168
• SUBAŞI-UZUN, Leylâ (1995), Orhon Yazıtlarının Metindilbilimsel Yapısı, Ankara: Simurg Yayınları.
• ŞAHİN, Derya (2011). İlköğretim Türkçe Ders Kitabı 8, İstanbul: Tav Yayınları.
• TDK, Türkçe Sözlük (2005), 10. Baskı, Ankara: TDK Yayınları.
• YAVUZER, H. (2004). Okul Çağı Çocuğu, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• YILMAZ, Engin (2010), Uygulamalı Metin Bilgisi, Ankara: Pegem Akademi Yayınları