Öz
The Constitutional Era in Turkish history is a period when the radical changes from social life to political life and from art world to world of thought and when a transformation made a new and final move. The basic ideology of this period is Nationalism or, in the strict sense, Turkism. In the following years, this movement which would shape the establishment of the Republic of Turkey was defended with a feeling of being late by intellectuals of that period. As a result of this, westernization still existed a general umbrella but it was declared that especially the idea of Ottomanism was fallen down and that thought of İttihâd-i Islam colud not be a cure for the fall of the state the dominant movement of that period is the nationalism / Turkism. Ömer Seyfettin is amongst the most important nationalist / Turkist intellectuals of the period. Besides his contribution to the shaping of the theoretical plane of the movements by his writings, Ömer Seyfettin had also a great influence on the settlement of Turkism in the language and thus birth of a new art movement. In this study, the aim is to research and interpret the traces of idea movements of the Constitutional monarchy in the text called Ashâb-ı Kehfimiz which was recognized as a novel by Ömer Seyfettin but it shows properties of a long story. Ömer Seyfettin was chosen because he was a remarkable name among the ideologues and artisans of the period. Previously a story not examined in detail, Ashâb-ı Kehfimiz was written in order to especially defend Turkism to announce the fall of Ottomanism and that the thought of İttihâd-i Islam is just a dream. In this regard, with the analysis of this text, it is hoped to contribute to the interpretation of both Ömer Seyfettin and his dominant ideology; and to the examination of the connections between literature, politics and social life.
Anahtar Kelimeler
Ömer Seyfettin Ashâb-ı Kehfimiz Constitutional Monarchy Turkism Ottomanism
Kaynakça
- Akçura, Y. (2007). Üç Tarz-ı Siyaset. Mehmet Ali Erdem (Haz.). Ankara: Lotus.
- Akın, R. ( 2013). “İkinci Meşrutiyet Türkçülüğünün İdeolojik ve Politik Boyutları.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları. 1/3 Jan. 15-47.
- Alangu, T. (2010). Ömer Seyfettin Ülkücü Bir Yazarın Romanı. İstanbul: YKY.
- Anderson, B. (2014). Hayali Cemaatler. İskender Savaşır (Çev.). İstanbul: Metis.
- Baytimur, N.M. (2015). “Ömer Seyfettin’in Şiirlerinde Uluslaşma Bilincinin Yansımaları.” KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 12/1, 174-192.
- Çakır, M. (2014). “Türk Edebîyatında Orta Asya’dan Söz Eden İlk Roman: Gönül Hanım.” Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5 (1), 247-262.
Öz
Meşrutiyet yılları, Türk tarihînde sosyal hayattan siyasi hayata, sanat dünyasından düşünce dünyasına köklü değişikliklerin gerçekleştiği ve uzunca bir zamandır yaşanmakta olan dönüşümün yeni ve son bir hamle yaptığı dönemi kapsar. Bu dönemin temel ideolojisini millîyetçilik ya da daha dar anlamda söylemek gerekirse Türkçülük oluşturur. İlerleyen yıllarda Türkiye Cumhuriyeti devletinin de kuruluşunu şekillendirecek olan bu akım, devrin aydınlarınca adeta bir geç kalmışlık duygusu ile savunulur. Bunun neticesinde Batılılaşma genel bir şemsiye olarak varlığını sürdürür ancak özellikle Osmanlıcılık fikrinin iflas ettiği, İttihâd-ı İslam düşüncesinin ise devletin çöküşüne çare olamayacağı beyan edilir. Dönemin başat hareketi millîyetçilik/Türkçülüktür. Devrin en önemli millîyetçi/Türkçü aydınlarının arasında Ömer Seyfettin de yer alır. Kaleme aldığı yazılarla hareketin teorik düzlemde şekillenmesine sunduğu katkının yanı sıra dilde Türkçülüğün yerleşmesinde ve dolayısıyla yeni bir sanat hareketi doğmasında da Ömer Seyfettin’in etkisi büyüktür. Bu çalışmada amaç Ömer Seyfettin’in roman diye andığı ancak daha ziyade uzun hikâye özellikleri gösteren Ashâb-ı Kehfimiz adlı metinde Meşrutiyet devri fikir hareketlerinin izlerini aramak ve yorumlamaktır. Ömer Seyfettin, devrin hem ideologları hem de sanatkârları arasında sivrilen bir isim olması sebebiyle seçilmiştir. Daha önce detaylı şekilde incelenmemiş bir hikâye olan Ashâb-ı Kehfimiz ise sunduğu malzeme bakımından yazarın Türkçülüğü savunmak, Osmanlıcılığın iflasını ve İttihâd-ı İslam fikrinin bir hayalden ibaret olduğunu duyurmak için özellikle kaleme alındığı için seçilmiştir. Bu bakımdan, metnin tahlili yoluyla hem Ömer Seyfettin’in hem de onun temsil ettiği hâkim hareketin yorumlanmasına; edebîyat, siyaset ve sosyal hayat arasındaki bağların incelenmesine katkı sağlanması umulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Ömer Seyfettin Ashâb-ı Kehfimiz Meşrutiyet Türkçülük Osmanlıcılık
Kaynakça
- Akçura, Y. (2007). Üç Tarz-ı Siyaset. Mehmet Ali Erdem (Haz.). Ankara: Lotus.
- Akın, R. ( 2013). “İkinci Meşrutiyet Türkçülüğünün İdeolojik ve Politik Boyutları.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları. 1/3 Jan. 15-47.
- Alangu, T. (2010). Ömer Seyfettin Ülkücü Bir Yazarın Romanı. İstanbul: YKY.
- Anderson, B. (2014). Hayali Cemaatler. İskender Savaşır (Çev.). İstanbul: Metis.
- Baytimur, N.M. (2015). “Ömer Seyfettin’in Şiirlerinde Uluslaşma Bilincinin Yansımaları.” KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 12/1, 174-192.
- Çakır, M. (2014). “Türk Edebîyatında Orta Asya’dan Söz Eden İlk Roman: Gönül Hanım.” Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5 (1), 247-262.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk Dili ve Edebiyatı (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 5 Sayı: 1 |
