The Superlative Function of Gerund Suffix {-mAk kadar}

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 3, 768 - 776, 30.09.2017

Turgay Sebzecioğlu , Murat Aksakallı

Öz

Fundamental objective of this study is to provide an evidence over {-mAk kadar} that the degree of superlative in Turkish could be strengthened by means of different linguistic units apart from the structure of “most + Adjective + noun”, as it could be seen over the example sentence of Sınıfın en çalışkan öğrencisi Cem’dir “The most hard worker student of the classroom is Cem”. In the teaching process of Turkish as both mother tongue and foreign language, mentioning the compound gerund of {-mAk kadar} as well as other linguistic units when speaking of superlative will allow comprehensive understanding of the subject. The comparison dimension of the gerund of {-mAk kadar} is rather strong subject to weighted contribution of the preposition of “as much as”. It could make comparison over both the superlative (“There is no difficult job in this world as much as cleaning this house”) and equative (“Playing guitar is difficult as much as playing piano”). There are two basic points of the superlative structured with {-mAk kadar}. The first is context-dependent; the second is that degree of superlative that arise in the sentence represent subjective attitude of the speaker regarding the world rather than a direct coding of the real world. The fact that gerund of {-mAk kadar} includes a subjective comparison in structuring superlative is evidenced by usability of “I think” in the beginning of a sentence (“I think, there is no difficult job as much as cleaning this house”). On the other hand, the fact that superlative degree structured by the gerund of {-mAk kadar} has subjective nature connotes that it could be a significant unit which contributes into formation of sentence mode. Indeed, when sentences with certainty mode such as Bana göre İstanbul’da büyü-mek kadar büyük bir nimet olamaz “I think, there is no blessing as much as growing up in Istanbul” are considered, it is realized that subjectivity given by superlative degree the gerund of {-mAk kadar} plays primary role in formation of mode. Accordingly, it could be concluded that the unit that emerges by means of {-mAk kadar} is sort of modal adverb.

Anahtar Kelimeler

{-mAk kadar}, superlative, equative, context-dependent, subjectivity

{-mAk kadar} Ulacının En Üstünlük Derecesi Bakımından İşlevi

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Türkçede en üstünlük derecesinin Sınıfın en çalışkan öğrencisi Cem’dir tümcesinde olduğu gibi, yalnızca en + Sıfat +Ad yapısıyla değil, farklı dilsel birimlerle de gerçekleştirilebileceğini, {-mAk kadar} bileşik ulacı üzerinden göstermeye çalışmaktır. Türkçenin ana dili ve yabancı dil olarak öğretiminde, en üstünlük derecesinden söz ederken diğer birimler yanında {-mAk kadar}’dan da söz etmek konunun daha kapsamlı öğrenilmesini sağlayacaktır. {-mAk kadar}, özellikle kadar ilgecinin ağırlıklı katkısından dolayı kıyaslama yönü oldukça yüksek bir ulaçtır. Kıyaslamayı en üstünlük derecesi üzerinden yapacağı gibi (Dünyada bu evi temizle-mek kadar zor bir iş yoktur) eşitlik derecesi üzerinden de yapabilmektedir (Gitar çalmak piyano çalmak kadar zordur). {-mAk kadar}’la aktarılan en üstünlük derecesinin iki temel noktası bulunmaktadır. İlki, bağlam bağımlı olması, ikincisi ise tümcedeki en üstünlük derecesinin gerçek dünyanın doğrudan kodlaması değil, konuşucunun gerçek dünyaya ilişkin öznel bir tutumunu yansıtmasıdır. {-mAk kadar}’ın kattığı öznellik, “bence” sözcüğünün tümcede her zaman kullanılabilmesiyle (Bence dünyada bu evi temizle-mek kadar zor bir iş yoktur) kanıtlanmış olmaktadır. Öte yandan, {-mAk kadar}’ın öznel niteliği, tümcenin kipine katkıda bulunan önemli bir birim olabileceğini akla getirmektedir. Gerçekten de kipi kesinlik olan Bana göre İstanbul’da büyü-mek kadar büyük bir nimet olamaz benzeri tümcelere bakıldığında {-mAk kadar}’ın kattığı öznelliğin kipin biçimlenmesinde başat bir rol oynadığı anlaşılmaktadır. Buradan yola çıkılarak tümcede {-mAk kadar} ile ortaya çıkan birimin bir tür kiplik belirteci olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

{-mAk kadar}, en üstünlük derecesi, eşitlik derecesi, bağlam bağımlı, öznellik

Kaynakça

• Adalı, O. (2004). Türkiye Türkçesinde Biçimbirimler. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Anttila, R. (1972). An introduction to historical and comparative linguistics. New York: Macmillan.
• Bangi, İ. (1971). Farsça Dil Bilgisi (Grameri). Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Banguoğlu, T. (2011). Türkçenin Grameri. Ankara: TDK.
• Bilgin, M. (2006). Anlamdan Anlatıma Türkçemiz. Ankara: Anı Yayınları.
• Chris, H. ve Zheng, S. (2016). The ‘Associative Reading’ of DPs and the Quantity vs. Quality Distinction. Proceedings of The Semantics of African, Asian and Austronesian Language 2, s. 18-35.
• Ediskun, H. (2010). Türk Dilbilgisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Eker, S. (2015). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ergin, M. (2004). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Gencan, T. N. (2007). Dilbilgisi. Ankara: Tekağaç Yayınları.
• Göksel, A. ve Kerslake, C. (2005). Turkish (A Comprehensive Grammar). London and New York: Routledge.
• Günay, V. D. ve diğ. (2014). Eşitlik ve Üstünlük Belirten Sıfat ve/ya da Belirteçlerin İşlevlerinin Betimlenmesi ve Yabancı Dil Olarak Türkçe Ders Kitaplarındaki Kullanım Durumu. Türkçe Eğitiminde Kuramsal ve Uygulamalı Çalışmalar. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.