On the terms of “Vocabulary, Word/Speech, Word” Used in Word Studies

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 111 - 121, 30.03.2023

Oğuz Kılınç

https://doi.org/10.29228/ijlet.68773

Öz

Revealing and examining the vocabulary of a language is a necessity rather than a choice. In vocabulary studies, the words that make up the language are examined and recorded from various aspects. These studies enable the development of the language within the framework of its possibilities and put it into existence. In this respect, vocabulary studies constitute an important part of lexicology and dictionary studies, which are sub-fields of linguistics. Studies on determining, examining and revealing the vocabulary of Turkish continue increasingly in terms of creating a dictionary, revealing word frequencies and examining word patterns. Vocabulary and word frequency studies on literary texts with the help of various computer programs are increasing. In particular, the works of writers who can use Turkish well are taken as examples and their vocabulary is determined. The fact that the methods followed in these studies and the terms used are different sometimes brings about different problems. One of these problems is related to the definition and use of the term “word”. This situation prevents researchers from establishing a certain consistency within themselves. It is important that these problems be solved and that joint work progresses by gaining strength from each other. In this study, we aimed to contribute to the elimination of the confusion in the use of these terms by making explanations about the usage and meaning areas of the language, word, word/speech, vocabulary terms used in vocabulary studies with descriptive method.

Anahtar Kelimeler

Vocabulary, Word/speech, Word, Novel

Söz Varlığı Çalışmalarında Kullanılan “Söz Varlığı, Söz, Sözcük/ Kelime” Terimleri Üzerine

Öz

Bir dilin söz varlığının ortaya konması, incelenmesi tercihten çok bir gerekliliktir. Söz varlığı çalışmalarında dili oluşturan sözcükler çeşitli yönlerden incelenmekte ve kayıt altına alınmaktadır. Bu çalışmalar dilin olanakları çerçevesinde gelişmesini sağlamakta ve bunu ortaya koymaktadır. Bu yönüyle söz varlığı çalışmaları dilbilimin alt alanları olan sözcük bilimi ve sözlük bilgisi çalışmalarının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Türkçenin söz varlığının tespiti, incelenmesi ve ortaya konmasına yönelik çalışmalar sözlüklerin oluşturulması, kelime sıklıklarının ortaya konması ve farklı yönlerden incelenmesi şeklinde artarak devam etmektedir. Çeşitli bilgisayar programlarının da yardımıyla edebi metinler üzerine yapılan söz varlığı, kelime sıklığı çalışmaları giderek artmaktadır. Özellikle Türkçeyi iyi kullanabilen yazarların eserleri örnek olarak alınıp söz varlıkları tespit edilmektedir. Bu çalışmalarda izlenen yöntemlerin, kullanılan terimlerin farklı olması kimi zaman farklı sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu sorunlardan birisi de “sözcük” teriminin tanımlanması ve kullanımıyla ilgilidir. Bu durum araştırmacıların kendi içlerinde belli bir tutarlık oluşturmasında engel teşkil etmektedir. Bu sorunların çözülmesi, ortak çalışmaların birbirinden güç alarak ilerlemesi önemlidir. Biz bu çalışmamızda betimleyici bir yöntemle söz varlığı çalışmalarında kullanılan dil, söz, sözcük, kelime, söz varlığı terimlerinin kullanım ve anlam alanlarına yönelik tartışmalara ve açıklamalara yer vererek bu terimlerin kullanımındaki karışıklıkların giderilmesine katkı sunmayı amaçlamaktayız.

Anahtar Kelimeler

Dil, Söz varlığı, Söz, Sözcük, Roman

Kaynakça

• Aksan, D. (2015). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK Yay.
• Aksan, D. (1996). Türkçenin sözvarlığı. Ankara: Engin Yay.
• Arkonaç, S. A. (2017). Psikolojide söz ve anlam analizi: Niteliksel duruş. Hiperlink Yay.
• Banguoğlu, T. (1974). Türkçenin grameri. Baha Matbaası Bayraktar, N. (2014). Dilbilimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Bilgin, M. (2002). Anlamdan anlatıma Türkçemiz. Ankara: Kütür Yay. Carter, R. (1987). Vocabulary. Allen-Unwin Publishers Ltd.
• Uludağ, Ç. (2010). 7. Sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Çotuksöken, Y. (2002). Türkçe üzerine I. İstanbul: Papatya Yay.
• Eker, S. (2009). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafik Yay. Ergin, M. (2009). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Yay.
• Gencan, T. N. (2001). Dilbilgisi. Ayraç Yay. Holtgraves, T. (2019). Sosyal eylem olarak dil. (Çev. Göklem Tekdemir) Ankara: Nobel Yay.
• Ives, P. (2011). Gramscı’de dil ve hegomonya. (Çev. Ekrem Ekici). İstanbul: Kalkedon Yay.
• Topaloğlu, A. Kaçalin, M. (2009). “Sözlük (Türkçe)”. DİA. 2009, XXXVII, 402-414.
• Karaağaç, G. (2013). Dilbilim terimleri sözlüğü. TDK Yay. Karadağ, Ö. (2005). İlköğretim I. Kademe öğrencilerinin kelime hazinesi üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Karademir, F. (2019). Türkçe söz varlığı tasnifinde kullanılan bazı terimler üzerine, Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 5 (18), 736-744
• Kılınç, O. (2021). Sevinç Çokum’un tarihî romanlarında söz varlığı (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Kıran, Z. & Kıran, A. (2013). Dilbilime giriş. Ankara: Seçkin Yay. Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. TDK Yay.
• Kurudayıoğlu, M. ve Karadağ, Ö. (2005). Kelime hazineleri çalışmaları açısından kelime kavramı üzerine bir değerlendirme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 293-307.
• Martinet, A. (1985). İşlevsel genel dilbilim. Birey ve Toplum Yay.
• Mert, E. (2022) Genel dilbilim. Ankara: Sonçağ Yay.
• Memiş, M. R. (2019). Türkçeyi ikinci dil olarak öğrenenlerin okuduğunu anlama yeterliklerinin eş değerliği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 253-265.
• Özkan, M. (2008). İnsan, iletişim ve dil. 3F Yay.
• Özalp, B. (2011). İlköğretim 1. ve 2. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kelime sayısının kişisel kelime servetine katkısının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Pinker, S. (2020). Dil içgüdüsü. (Çev. Feray İlgün). İstanbul: Bilge Yay.
• Saussure De, F. (1985). Genel dilbilim dersleri (Çev. Vardar, B). TDK Yay. Türk Dil Kurumu Yayınları (2011). Türkçe Sözlük. TDK
• Uzun, N. E. (2004). Dilbilgisinin temel kavramları. Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 39
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimler sözlüğü. Multilingual Yay.
• Yalçın, S.K. (2005). İlköğretim 1. ve 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığı unsurlarının eğitsel açıdan değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.