A PROVIDENT FUND “AMELE BİRLİĞİ” IN ZONGULDAK COAL BASIN

Year 2011, Volume: 7 Issue: 13, 351 - 367, 01.06.2011

Tunay Karakök

Abstract

Amele Birliği which is the first social security establishment of Turkey was established on July 22th, in 1923. The establishment of Unity was based on the fourth article of the Miner Code of Ereğli Havza-i Fahmiyyesi numbered 151 and dated September 10th 1921 which regulated the bases and methods of miner who were working in Zonguldak and in its surroundings. This Amele Birliği Code both provided to regulate the working conditions of the coal workers and the relationship between employees and employers in coal basin. Moreover, it was first attempt for the organization of coal basin employees. It mustn‟t be forgotten the importance of this foundation, which still exists and continues his supporting role for members, for both coal basin and workers

Keywords

Amele Birliği, Miner Code of Ereğli Havza-i Fahmiyyesi, Zonguldak

Zonguldak Kömür Havzasında Bir Yardım Sandığı: Amele Birliği

Abstract

Amele Birliği, Türkiye’nin ilk sosyal güvenlik kuruluşu olarak, Zonguldak ve çevresindeki maden ocakları çalışanlarının çalışma esas ve usullerini düzenleyen 10 Eylül 1921 tarihli ve 151 sayılı Ereğli Havza-i Fahmiyyesi Maden Amelesinin Hukukuna tabii Kanun’un 4. maddesine dayanılarak 22 Temmuz1923’te Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Amele Birliği İhtiyat ve Teavün Sandığı adı ile kurulmuştur.Söz konusu Amele Birliği Kanunu, günün ekonomik koşullarında ocak amelesinin çalışma koşulları ile birlikte, hem havzada işçi ve işveren arasındaki ilişkilerin düzenlenmesini sağlamış, hem de havza işçilerinin örgütlenmesinde de atılan ilk adım olmuştur. Bugün bile hala varlığını koruyan ve üyelerine yardımcı olma rolünü devam ettiren bu kurumun hem havza hem de havzada çalışan maden işçisi için çok önemli olduğu unutulmamalıdır.

Keywords

Amele Birliği, Ereğli Havza-i Fahmiyyesi Maden Amelesinin Hukuku, Zonguldak

References

• Amele Birliği (2010), Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar, http://www.amelebirligi.gov.tr/article.php?article_id=49, (Erişim Tarihi:03.04.2010).
• Amele Birliği (2010), Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar, http://www.amelebirligi.gov.tr/article.php?article_id=63(Erişim Tarihi:03.04.2010).
• Amele Birliği (2010), Sandığın Organları ve (http://www.amelebirligi.gov.tr/article.php?article_id=64,( Erişim Tarihi:03.04.2010)
• Amele Birliği (2010), Sandık Yönetmeliği, http://www.amelebirligi.gov.tr/article.php?article_id=68 (Erişim Tarihi:03.04.2010).
• Amele Birliği (2010), Yardımlar, Yardımların Yapılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar, http://www.amelebirligi.gov.tr/article.php?article_id=68, (Erişim Tarihi: 03.04.2010).
• Amele Birliği (1998), T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Ereğli Kömür Havzası Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı, Zonguldak.
• Canbaz, Mustafa (2006), Zonguldak‘ta Oluşturulan Sosyal Güvenlik Sandıklarının Sosyo - Ekonomik Analizi ve Çözüm Önerileri, Zonguldak Kent Tarihi 2005 Bienali Bildiriler Kitabı, ISBN 975–93805–5–2, c.I, 259–275, Zonguldak.
• Çıladır, Sina (1993), Zonguldak Havzası‟nın Tarihi Gelişimi, Genel Maden İş Yayınları, 7 s.
• Genç, Hamdi (2006), ―II. Abdülhamid Döneminde Zonguldak Kazası‘nın Kuruluşuna Dair Belge‖, Toplumsal Tarih, Sayı 153, 84–85.
• Genç, Hamdi (2007), Ereğli Kömür Madenleri (1840 – 1920), Doktora Tezi, T.C. Marmara Üniv. Sosyal Bil. Enst. İktisat Anabilim Dalı, İktisat Tarihi Bilim Dalı, İstanbul, 412 s.
• Genç, Hamdi (2008), ―Maden Havzasında Modern Bir Şehrin İnşası: Zonguldak (1840 – 1920)‖, Selçuklulardan Cumhuriyete Şehir Yönetimi, İstanbul, Türk Dünyası Belediyeler Birliği Yay., 85 – 404 s. Hacettepe Üniversitesi (2010), http://www.imidb.hacettepe.edu.tr/mevzuatlar/657kanun.pdf, 03.04.2010). Devlet Memurları Kanunu, (Erişim Tarihi
• Kalyoncu, Hamit (2005), Kömürde Açan Çiçek: Zonguldak Yöresinde Tarih – Toplum – Kültür, Pervaz Yay., Ankara, 671 s.
• Karadeniz Ereğli: Heraclia Pontike; Ereğli Belediyesi 2001 Festival Broşürü, 7 s.
• Koca, Hüseyin, Zonguldak Havzası ve Karaelmas Gerçeği, Konya 1995, 41–43.
• Naim, Ahmet (1934), Zonguldak Havzası: Uzun Mehmet‟ten Bugüne Kadar, Hüsnütabiat Matbaası, İstanbul, 156 s.
• Ortaylı, İlber (2000), Tanzimat Döneminde Osmanlı Mahalli İdareleri, Ankara, TTK Yay., s. 80.
• Saka, Necdet (1984), Uzun Mehmet, Tarih ve Toplum Dergisi, 17 s.
• Sülker, Kadir (1968), 100 Soruda Türkiye‟de İşçi Hareketleri, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 27 s.
• Tesal, Necip D. (1975), Zonguldak Vilayeti‟nin İktisadi Ehemniyeti, İstanbul, 14 s.
• Tunçay, Mete (2009), 1923 Amele Birliği, Sosyal Tarih Yayınları, İstanbul, 128 s.
• Yorulmaz, Şerife (1998), ―Türkiye‘de Kömür‘ün Keşfi ve Kömür İşletme İmtiyazları (1829–1937)‖, Türkiye 11. Kömür Kongresi Bildiriler Kitabı, 10–12 Haziran, 293 s.
• Yüce, Mustafa (1992), Amele Birliğinin Yeniden Yapılanması, Türkiye 8. Kömür Kongresi Bildiri Kitabı, 975–395–070–5, c. I, 233–242, Zonguldak.
• Zaman, Ekrem Murat (2004), Zonguldak Kömür Havzasının İki Yüzyılı, Ankara, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Yay., 16 s.
• Zaman, Ekrem Murat (2004), Zonguldak Kömür Havzasının İki Yüzyılı, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Yay., Ankara, 166 s.
• Zonguldak Halkevi Yıllığı (1938), 1923 – 1938 Cumhuriyet‘in 15. Yıldönümü Hatırası, Zonguldak, 256 s.
• Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası (1933), Cumhuriyetin On Yılında Zonguldak ve Maden Kömürü Havzası, Sanayi Nefise Matbaası, 290 s.
• Zonguldak Yatırımlar ve İl Özel İdaresi Hizmet Rehberi(1987), Zonguldak Valiliği Yay. No:1, 11- 14.