“OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE ÇOCUĞU OLAN EBEVEYNLERİN ANNE-BABALIK ALGILARININ KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ”

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 1 - 11

Tolga Sarıca , Özlem Dönmez

Öz

Bu araştırma okul öncesi dönemde çocuğu bulunan ebeveynlerin, ebeveynlik rollerini, sosyo-kültürel olgulara karşı tutundukları tavır ve olması gereken durumlara karşı var olan algılarını eşler arasında karşılaştırmalı olarak incelemektedir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji deseni ile tasarlanmıştır. Araştırma çalışma grubunu Edirne ili Havsa ilçesindeki bir devlet anaokulunda (49-60 aylık) çocuğu bulunan 28 veli (14 anne, 14 baba) oluşturmaktadır. Araştırmacılar tarafından oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu (demografik bilgilerin, betimleyici ve tanımlayıcı soruların olduğu) aracılığıyla elde edilmiş verilerin kodlama ve katılımcıların ifadelerinden elde edilen temaların içerik analizi yöntemiyle yorumlanmasına dayanmaktadır. Araştırma bulgularına göre, okul öncesi dönemde kimin rolünün daha baskın olması gerektiği konusunda fikirlerini beyan eden anneler ile babalar arasında bir çelişki söz konusu olmuştur. Anneler bu süreçte her iki tarafın da eşit şartlarda katılmaları gerektiğini düşünürken babalar ise bunun aksine annenin katılımının daha yüksek olması gerektiğini vurgulamıştır. Sonuçlar olgusal boyutta kültürün (olan durumun), ebeveynler açısından algısal boyutun (olması gereken durumun) önüne geçerek çocuğun tüm bakımı ve okul öncesi dönemde eğitimsel sorumluluğunu annenin omuzlarına yüklediği gerçeğini gözler önüne sermiştir. Buna rağmen kültürel olgulardan farklı olarak ebeveynlerin okul öncesi eğitime katılımlarının anneler ve babaların bazıları açısından sadece annelerden ibaret olmaması gerektiği yönünde bir eğilim olduğunu ve bu eğilimin çeşitli politikalarla desteklenirse süreç içerisinde gerçekleşebilecek olan toplumsal bir algı değişikliği için bir hazırbulunuşluk teşkil ettiğini göstermektedir.
Anahtar Sözcükler: Okul öncesi dönem, ebeveyn rolleri, anne-babalık algısı

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi dönem, ebeveyn rolleri, anne-babalık algısı

Etik Beyan

Çalışmanın tüm süreçlerinin araştırma ve yayın etiğine uygun olduğunu, etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine uyduğumu beyan ederim.

Destekleyen Kurum

Trakya Üniversitesi

"COMPARATIVE EXAMINATION OF PARENTAL PERCEPTIONS OF MOTHERHOOD AND FATHERHOOD AMONG PARENTS WITH PRESCHOOL-AGED CHILDREN"

Öz

This study aims to comparatively examine the parental roles, attitudes towards socio-cultural phenomena, and perceptions of existing situations among parents with children in the preschool period. The research is designed using the phenomenological design of qualitative research methods. The study group consists of 28 parents (14 mothers, 14 fathers) with children aged 49-60 months attending a public preschool in the Havsa district of Edirne province. Data obtained through a semi-structured interview form created by the researchers (including demographic information, descriptive and defining questions) are interpreted through content analysis of coding and themes derived from participants' expressions. According to the research findings, there is a contradiction between mothers and fathers who express their opinions on whose role should be more dominant during the preschool period. While mothers believe that both sides should participate equally, fathers emphasize that the mother's participation should be higher to the contrary. The results reveal that, at the factual level, culture surpasses the perceptual dimension for parents, loading all childcare and preschool educational responsibilities on the mother's shoulders. However, contrary to cultural phenomena, there is a trend among some parents that parental involvement in preschool education should not be limited to mothers only, indicating a readiness for a potential societal perception change over time if supported by various policies.
Keywords: Preschool period, parental roles, parental perception, cultural phenomena

Anahtar Kelimeler

Preschool period, parental roles, parental perception, cultural phenomena

Kaynakça

• Arat, Y. (2020). Toplumsal cinsiyet ve toplumsal cinsiyet eşitliği nedir, ne değildir? Retrieved May 01, 2023, from Sarkac.org. https://sarkac.org/2020/02/toplumsal-cinsiyet-nedir-ne-degildir/.
• Aydoğan, Y. (2021). Okul Öncesi Eğitim Programlarında Aile Katılımı. T. G. Yıldız (Ed.), Aile Eğitimi ve Katılımı. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cresswell, J. (2017). Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş (1. Baskı). (M. Sözbilir, Dü.) Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cresswell, J. (2017). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Method Approaches (Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları) (3. Baskı). (S. Demir, Dü., E. Bukova Güzel, İ. Erdoğan, Y. Dede, G. Hacıömeroğlu, H. Ercan, F. Bilican, ... S. Demir, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Creswell, John W. & J. David, Creswell. 2018. Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Los Angeles, SAGE.
• Dönmez, Ö. (2019). Babasavar Annelik Ölçeği’nin geliştirilmesi ve okul öncesi çağda çocuğu olan anne-babaların etkileşim davranışlarının incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Dönmez, Ö. (2022). Erken çocukluk döneminde Fırsat Verici Ebeveynlik Programı’nın etkililiğinin incelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Ergun, P. (2018). Hayat Boyu Eğitimde Annenin Rolü. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11(22), 162-170.
• Evans, C. (1996). Düşük sosyo-ekonomik örneklemli Türk babaların rollerine yönelik tutumları ve katılımları. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Farrer, S. (2004). The school-based program promotes positive behaviour, reduces risk factors for drug use and other problems. Nida Notes, 18(6), 1-6.
• Fletcher, K. L., & Reese, E. (2005). Picture book reading with young children: A conceptual framework. Developmental Review, 25, 64-103.
• Glesne, C. (2012). Nitel Araştırmaya Giriş. (A. Ersoy, & P. Yalçınoğlu, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Göksoy, S. (2020). Küreselleşme ve Eğitime Yansımaları.Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-10.
• Göksoy, S. (2018). Eğitimde Etkililiğin Artırılabilmesi İçin Sistem Modelinin Okul ve Öğrenme Ortamına Uyarlanabilirliği. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 3(3), 1-15.
• James, J., & Ponzetti, J. (2016). Evidence-based Parenting Education- A Global Perspective. New York and London: Routledge.
• Keçeli Kaysılı, B. (2008). Akademik başarının arttırılmasında aile katılımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(1), 69–83.
• Koşar, D. (2022). Okul ve Aile Arasında Yaşanan Sorunlara ve Bu Sorunların Çözümüne İlişkin Öğretmen Görüşleri. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 57(4), 2890-2902.
• Kuzucu, Y. (2011). Değişen Babalık Rolü ve Çocuk Gelişimine Etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 79-91.
• Razon, N. (1983). Çalışan Anne ve Çocuk. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Ozensel, E. (2004). Türk toplumunda çocuğun yetiştirilmesinde annenin rolü: Konya ili örneği. Değerler eğitimi Dergisi, 2(6), 77-96.
• Patton, M. (2014) Qualitative Research and Evaluation Methods. 4th Edition, Sage, Thousand Oaks
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkansız İktidar (2. baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
• Sımsıkı, H. (2011). Baba katılımının ebeveyn tutumu, bağlanma stili ve çift uyumu açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tezcan, M. (1986). Ülkemizde toplumsal değişmelerin ailede çocuk eğitimine yansıması. Aile ve Çocuk Dergisi, 5.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yoleri, S. (2022). Okul Öncesi Dönemde Baba Katılımını Etkileyen Değişkenlerin İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1-9. https://doi.org/10.29065/usakead.1099707
• Zembat, R., & Unutkan, P. Ö. (2001). Okul Öncesi Dönemde Çocuğun Sosyalleşmesinde Ailenin Yeri (Aile Katılım Programı Uygulama Örnekleriyle). İstanbul: Ya-pa.
• Zins, J. E. (2001). Social-emotional learning and social success. The Ceic Review, 10, 1-6.