Güney Çin Denizi Sorunlarının Bölgesel ve Uluslararası Güvenliğe Etkileri

Year 2024, Volume: 6 Issue: 1, 22 - 37, 01.05.2024

Kamer Kasım

https://doi.org/10.53451/ijps.1413751

Abstract

Güney Çin Denizi sorunları bölge ülkelerinin uluslararası sistemde artan ağırlıkları ve bölgenin dünya ticaretindeki önemi nedeniyle küresel güvenlik tartışmalarına konu olmaktadır. Güney Çin Denizi’ndeki çatışan egemenlik iddiaları çerçevesinde ortaya çıkan gerginlik Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC), Brunei, Endonezya, Filipinler, Malezya, Singapur, Tayvan ve Vietnam’ı ilgilendirdiği gibi, küresel aktörlerin de dâhil olduğu rekabete yol açmıştır. Dünya deniz ticaretinin %60’ının Asya’dan geçmesi ve küresel deniz taşımacılığının üçte birinin de Güney Çin Denizi’nden olması Güney Çin Denizi’nin önemini arttırmaktır.
Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki adaların pozisyonu başlıklı 1947’de ilan ettiği önce 11 çizgili hattan oluşan, daha sonra dokuz çizgili hat haline gelen harita temelindeki iddiaları diğer bölge ülkeleriyle çatışma potansiyeline yol açmaktadır. Spratly (Nansha) ve Paracel (Shisha) adalarının yanı sıra Pratas (Tungsha) adaları, Natuna Adaları ve Scarborough Resifi etrafında yoğunlaşan iddialar ÇHC ile ABD arasında da gerginliğe neden olmaktadır. Özellikle Obama döneminde, 2011’de ABD’nin ilan ettiği Asya merkezli politika (Asia Pivot) ve yeniden dengeleme stratejisi ile askeri angajmanlarını artırması ve Avustralya ile yaptığı üs anlaşması ile Vietnam Savaşından sonra bölgede en büyük askeri genişlemesini yapması, Güney Çin Denizi sorunlarıyla ilgili tartışmaların daha fazla uluslararası güvenlik bağlamında ele alınmasına yol açtı. Güney Çin Denizi sorunlarına taraf ülkeler hızla silahlanmaktadır. Bu durum ise bölge ülkelerinin uluslararası ekonomideki ağırlıkları dikkate alındığında küresel alanda endişeye yol açmaktadır. Konunun bir de Tayvan boyutu vardır. Güney Çin Denizi sorunlarında ÇHC ve Tayvan’ın örtüşen iddiaları vardır. Diğer taraftan tek Çin politikasını izleyen ABD, ÇHC’nin Tayvan’a yönelik askeri güç kullanmasını kabul etmeyeceğini ilan etmiştir. ÇHC ve Tayvan arasında zaman zaman alevlenen gerginlik de Güney Çin Denizi sorunlarıyla birlikte bölgedeki güvenlik riskini artırmaktadır.
Bu çalışmada Güney Çin Denizi sorunlarının bölgesel ve uluslararası güvenliğe etkisi sorunun muhatabı olan aktörlerin politikaları ve uluslararası sistemin geldiği nokta çerçevesinde analiz edilecektir.

Keywords

Güney Çin Denizi, Çin, ABD, Tayvan, Doğal Kaunaklar

References

• Beech, Hannah, “Just Where Exactly Did China Get the South China Sea Nine-Dash Line From?”, Time, 19 Temmuz 2016, https://time.com/4412191/nine-dash-line-9-south-china-sea/ (22.07.2023).
• Calmes, Jackie, “A US Marine Base for Australia Irritates China”, The New York Times, 16 Kasım 2011.
• Chang, K.Felix, “US-Philippines Enhanced Defense Cooperation Agreement Revived”, Foreign Policy Research Institute, 14 Haziran 2023, https://www.fpri.org/article/2023/06/us-philippines-enhanced-defense-cooperation-agreement-revived/, (11.07.2023).
• Chauhan, Alind, “China-Philippines tussle: Everything you need to know about the South China Sea dispute” 28 Eylül 2023, https://indianexpress.com/article/explained/explained-global/south-china-sea-dispute-8957602/ (11.10.2023).
• Connelly, L. Aaron, Congress, and Asia-Pacific Policy: Dysfunction and Neglect, Lowy Institute for International Policy, 2015.
• Cruz de Castro, Renato, “The Philippines and Japan Sign New Defense Agreement”, 15 Mart 2016, http://amti.csis.org/the-philippines-and-japan-sign-new-defense-agreement/ (08.09.2023).
• Cuong, Do Viet, “Vietnam’s South China Sea Approach After National Congress”, 26 Şubat 2016, http://amti.csis.org/vietnam-scs-approach/ (20.08.2023).
• Darmawan, Aristyo Rizka, and Afriansyah, Arie, “Gauging Indonesia’s interests in the South China Sea”, East Asia Forum,26 Haziran 2020, https://www.eastasiaforum.org/2020/06/26/gauging-indonesias-interests-in-the-south-china-sea/(12.08.2023).
• Glaser, S. Bonnie, “Armed Clash in the South China Sea”, Council on Foreign Relations Center for Preventive Action, Contingency Planning Memorandum sy. 14, 2012.
• Hartman, Leigh, “The Importance of the South China Sea”, 11Temmuz 2019, https://uk.usembassy.gov/the-importance-of-the-south-china-sea/ (11.08.2023)
• Jakhar, Pratik, “Whatever Happened to the South China Sea Ruling”, The Interpreter, 12 Temmuz 2021, https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/whatever-happened-south-china-sea-ruling (22.09.2023).
• Kasım, Kamer, “Power Shift in Taiwan and Its Implications on Cross-Strait Relations”, İçinde ed. Karol Zakowski ve Bartosz Kowalski, Power Shifts in East Asia and Their Implications for Asia-Europe Relations, (Lodz: Lodz University Press, 2019): 51-68.
• Kasım, Kamer, “The Impact of the US Rebalancing Policy toward Asia Pacific on International Relations in the Region”, içinde ed. Tomasz Kaminski, Overcoming Controversies in East Asia, (Lodz: Lodz University Press, 2017): 175-190.
• Kasım, Kamer, “Tayvan-ABD İlişkileri ve Güneydoğu Asya’da Güvenliğe Yansımaları”, içinde ed. A. Merthan Dündar, Türkiye’de Tayvan Çalışmaları I, (Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 2018): 160-179.
• Kasım, Kamer, “Asya Pasifik’te Güç Mücadeleleri Odağında Tayvan-Çin İlişkileri”, içind ed. A. Merthan Dündar, Türkiye’de Tayvan Çalışmaları III, (Ankara, Ankara Üniversitesi Asya-Pasifik Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 2022) :53-70.
• Larter, B. David, “After U.S. Show of Force, China Takes Hard Line on the South China Sea”, Navy Times, 9 Mart, 2016, http://www.navytimes.com/story/military/2016/03/08/chinahard-line-south-china-sea-stennis-patrol/81481860/ (11.09.2023).
• Lee, Yimou ve Wu, Sarah, “Pelosi arrives in Taiwan vowing U.S. commitment; China enraged”, Reuters, 3 Ağustos 2022 https://www.reuters.com/world/asia-pacific/pelosi-expected-arrive-taiwan-tuesday-sources-say-2022-08-02/ (02.08.2023).
• National Institute of South China Sea Studies, “A Legal Critique of the Award of the Arbitral Tribunal in the Matter of the South China Sea Arbitration”, Asian Yearbook of International Law, Vol. 24, (2018): 151-293.
• Ott, Marvin, “China and the South China Sea”, Wilson Center, 21 Ocak 2020, https://www.wilsoncenter.org/blog-post/china-and-south-china-sea (11.08.2023).
• Song, Yann Hueiu, “Taiwan’s Response to the Philippines- PRC South China Sea Arbitration”, 2015,http://www.mofa.gov.tw/en/News_Content.aspx?n=1EADDCFD4C6EC567&s=EDEBCA08C7F51C98 (11.08.2023).
• W, Zeng, “Tsai Ing-wen and the Need to balance Cross-Strait Relations,” Foreign Policy Association, 11 Ekim 2016, https://foreignpolicyblogs. com/2016/10/11/tsai-ing-wen-cross-strait-relations/ (08.09.2023).
• Zhen, Liu, “For Trump, One China, Like Everything, Is Negotiable,” South China Morning Post, 14 Ocak 2017, http://www.scmp.com/news/world/united-states-canada/ article/2062180/trump-will-not-commit-one-china-policy-if-beijing (10.08.2023).
• Internet Kaynakları “The South China Sea Arbitration (The Republic of Philippines v. The People's Republic of China)”, Permanent Court of Arbitration, 12 Temmuz 2016, https://pca-cpa.org/en/cases/7/ (11.08.2023).
• “US and Philippines Begin Largest Ever Drills After China Exercises”, 11 Nisan 2023, BBC, https://www.bbc.com/news/world-asia-65236459 (10.09.2023).
• “Philippines Removes Floating Barrier in South China Sea”, The Japan Times, 26 Eylül 2023, https://www.japantimes.co.jp/news/2023/09/26/asia-pacific/politics/philippines-south-china-sea-barrier/, (27.09.2023).
• “Malaysia”, the National Bureau of Asian Research, 29 Eylül 2023, https://www.nbr.org/publication/malaysia/ (10.10.2023). “Malaysia rejects new China map claiming the entire South China Sea”, Aljazeera, 21 Ağustos 2023, https://www.aljazeera.com/news/2023/8/31/malaysia-rejects-new-china-map-claiming-entire-south-china-sea (14.09.2023).
• “Malaysia’s Position on the South China Sea”, Malaysia Ministry of Foreign Affairs, 8 Nisan 2023, https://www.kln.gov.my/web/guest/-/malaysia-s-position-on-the-south-china-sea, (14.09.2023).
• “Document: Enhanced Defense Cooperation Agreement between the Philippines and the United States”, 29 Nisan 2014, https://www.officialgazette.gov.ph/downloads/2014/04apr/20140428-EDCA.pdf (27.09.2023).
• “U.S-Philippines agree to larger American military presence”, CNBC, 2 Şubat 2023, https://www.cnbc.com/2023/02/02/us-philippines-agree-to-larger-american-military-presence.html, (12.09.2023).
• “China Threatens Consequences Over US Warship's Actions”, Voice of America, 24 Mart 2023, https://www.voanews.com/a/china-threatens-consequences-over-us-warship-s-actions-/7020631.html (20.09.2023).
• “Pekin, ABD'yi Güney Çin Denizi'nden nasıl attı?”, Independent Türkçe, 12 Mart 2023, https://www.indyturk.com/node/616371/d%C3%BCnya/pekin-abdyi-g%C3%BCney-%C3%A7in-denizinden-nas%C4%B1l-att%C4%B1 (22.09.2023).
• “Çin’den Gerilimi Artıracak Adım: Yabancı Gemileri Vurma İzni Verildi.”, Independent Türkçe, 23 Ocak 2021, https://www.indyturk.com/node/304691/d%C3%BCnya/%C3%A7inden-gerilimi-t%C4%B1rmand%C4%B1racak-ad%C4%B1m-yabanc%C4%B1-gemileri-vurma-izni-verildi (20.09.2023). https://www.mofa.gov.tw/en/News_Content.aspx?n=8157691CA2AA32F8&sms=4F8ED 5441E33EA7B &s=62497C482F97DF15, 7 Kasım 2015, (22.09.2023). http://asia.nikkei.com/Politics-Economy/International-Relations/China-s-Xi-Taiwan-s-Mabegin-historic-talks-in-Singapore, 7 Kasım 2015 (22.09.2023).
• “Tsai Ing-wen Wins 2016 ROC Presidential Elections,” Taiwan Today, 17 Ocak 2016, http://taiwantoday.tw/news.php?unit=179&post=3819 (24.09.2023).
• “Trump’s Phone Call with Taiwan President Risks China’s Wrath,”, The Guardian, 3 Aralık 2016, https://www.theguardian.com/us-news/2016/dec/03/trump-angers-beijing-with-provocative-phone-call-to-taiwan-president (22.09.2023).
• “Asia’s Top Risk in 2022 Will be U.S.-China Tensions Over Taiwan, Says Political Risk Analyst”, CNBC, 5 Ocak 2022, https://www.cnbc.com/2022/01/05/us-china-relationsover-taiwan-will-be-asias-top-risk-in-2022-analyst.html (22.09.2023).