DİL, SÖYLEM VE KİMLİK PERSPEKTİFİNDEN YEMEN KRİZİNİN OKUNMASI

Year 2020, Issue: 51, 147 - 171, 26.10.2020

Yusuf Devran , Abubakr Aloowa

Abstract

Öz
Yemen üst kimliği ile bir araya gelerek tek çatı altında birleşen Yemenliler mezhepsel ve bölgesel alt kimliklerini öne çıkararak ayrışma sürecine girmişlerdir. Son beş yıldır yaşanan iç çatışmalar nedeniyle iki yüz elli bin kişi yaşamını yitirmiş ve ülkenin yüzde sekseni temel yaşamsal ihtiyaçlara muhtaç hale gelmiştir. Ulusal ve uluslararası girişimler sorunun çözümü için bugüne kadar müspet bir sonuç sağlayamamıştır.
Bu çalışmada ayrışmanın ve çatışmaların özünde yatan nedenlerin söylemlere nasıl yansıdığı ele alınmaktadır. Bu amaçla Ensarullah'ı (Husiler)*** destekleyen Al Mesire TV kanalının, El Hadi yanlısı Al Sevra gazetesinin ve Güney Geçiş Konseyi taraftarı Aden 24 gazetesinin internet haber portallarında 1 Temmuz- 31 Aralık 2019 tarihleri arasında yer alan haberlerin söylemleri cümle ve sözcük düzeyinde analiz edilmiştir. Söylemlerde özellikle ‘biz’ ve ‘öteki’nin nasıl konumlandırıldığı ve betimlendiği üzerinde durularak bu ayrışmanın ulaştığı boyut tespit edilmeye çalışılmıştır.
Haberlerde kullanılan söylemler El Hadi’nin, ulusal kimlikle Yemeni bir çatı altında birleştirmeye çaba harcadığını, diğer grupların ise bu üst kimliğe daha alt kimlikleri öncelediğini ortaya koymuştur.
Bu makalenin özellikle Yemen sorununu anlamaya ve çözümüne katkı sunmaya çalışanlara ülkedeki ayrışmanın ve parçalanmanın nedenleri, boyutları hakkında bilgi verebileceği değerlendirilmektedir. Ayrıca çözümün nasıl bir zeminde ve hangi çerçevede sağlanabileceğine dair önemli ipuçları sağlayabileceği umulmaktadır.

Keywords

Yemen krizi, söylem ve kimlik, toplumsal ayrışma

References

• Aden24. http://aden24.net/ Erişim Tarihi: 26 Haziran 2020.
• Aka, A. (2015). Öteki Kimliklerle Birlikte Yaşayabilme Olanakları Üzerine: Çanakkale İli Örneği. International Journal Of Social Sciences and Education Research. 1 .4, 1089-1101.
• Al Sevra. https://althawra-news.net/ Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2020.
• Al-Mesire. https://www.almasirah.net/ Erişim Tarihi: 4 Mayıs 2020.
• Alowaa, A. (2019). Siyasi Aktivizm Aracı Olarak Sosyal Medya: Yemen Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
• Avrupa Birliği’ndeki Güney Geçiş Konseyinin sitesi. (2018, 1 Nisan ). Almajlis Al'iintiqaliu Aljanubiu. https://stc-eu.org/ar/sueduebergangsrat/ Erişim Tarihi: 20 Haziran 2020.
• Badi, R. ( 2015). Almasar Alsiyasiu fi Al- Yemen Min Al-Mubadarat Alkhalijiat 'İlaa Asifat Alhazm. Siyasatarabiya Dergisi.14,169-174.
• Bauman, Z. (2018). Kimlik. Ankara: Heretik Yayıncılık. Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Binark, M. (2001). Kadının Sesi Radyo Programı ve Kimliği Konumlandırma Stratejisi, Toplumbilim. Ankara: Bağlam Yayınları.
• Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu. (2019). Taqrir Alwade Alnsany fi Al-Yemen. Altaqrir Alnusfi: Yanayir - Yunyu 2019. Sana’a: UNICEF.
• Boucek, K. (2010). Alharb fi Saade: Min Tamarud Mahali 'iila Tahadi Vatani. Müsasat Karingi Lilsalam Alduli. http://carnegieendowment.org/files/Yemen-AR.pdf Erişim Tarihi: 19 Haziran 2020.
• Boz, G. (2012). Yeni İletişim Ortamlarında Dijital Kimlik ve Benlik Sunumu. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
• Bradley, H. (1996). Fracturated Identity: Changing Patterns of Inequality. Australia: Polity Press.
• Çetinkaya, H. (1995). Umutlarımızın Celladı Kimliklerimiz. Ankara: Bilim Sanat Yayınevi.
• Devran, Y. (2010). Haber, Söylem İdeoloji, İstanbul: Başlık Yayınları.
• Durna, T ve Ç.Kubilay. (2010). Söylem Kuramları ve Eleştirel Söylem Çözümlemeleri. T. Durna (drl.). İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık .
• El Cezire. (2019, 24 Nisan ). Harb Al- Yemen. Rubu Milyon Qatil Wathlathtu Sinariuhat. https://www.aljazeera.net/news/politics/2019/4/24/%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%85%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AA%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D9%85%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B4%D8%B1%D9%8A%D8%A9 Erişim Tarihi: 12 Temmuz 2020.
• El-Cezire. (2014, 7 Aralık). Cemaati El-Husi. https://www.aljazeera.net/encyclopedia/movementsandparties/2014/12/7/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%88%D8%AB%D9%8A%D9%88%D9%86 Erişim Tarihi: 15 Haziran 2020. Embassy of the Republic of Yemen – Washington. (2017). Yemen’s Crisis and Threatened Transition. http://www.yemenembassy.org/wp content/uploads/2017/02/Final-pol.pdf Erişim Tarihi: 20 Haziran 2020.
• France24. (2014, 21 Eylül). Al-Yemen: İtifaq Bayn Alhuthiyen Wabaqi Al'atraf Alsiyasiat Ealaa Tashkil "Hukumat Kifa'at". https://www.france24.com/ar/20140921-%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%85%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%88%D8%AB%D9%8A%D9%88%D9%86-%D8%B3%D9%8A%D8%B7%D8%B1%D8%A9-%D8%B1%D8%A6%D8%A7%D8%B3%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%A1-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%A7%D8%A1 Erişim Tarihi: 15 Haziran 2020.
• Gökalp, E. (2004). Kimlik, Farklılık ve Kimlik Siyaseti. Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi.1.2, 59-78.
• İmamoğlu, H., A. Şahin ve Y. Genç. (2015). Medya Aracılığıyla Yayılan Etnik Kimlik Olgusunun Psiko-Sosyal açıdan Suç Korkusuna Etkisi. A. Solak ve Ö. Solak (Ed.). Gündelik Hayat Sosyolojisi açısından Suç ve Suç Korkusu içinde. Ankara: Serya Yayıncılık, 272-286.
• Kınacı, C. (2016). Kazak Edebiyatında İmaj ve Kimlik (1925-1991). Ankara: Bengü Yayınları.
• Komisyon. (2008). El-Hûsîyye fi'l –Yemen el-İtma' el-Mezhebiyye fi Zılli't-Tehavvülâti'd-Düveliyye. Sana'a: Merkezu'l-Cezireti'l-Arabiyye li'd-Dirasat ve 'l-Buhus.
• Kökpınar Kaya, E. (2017). Konuşma ve Kimlik Ekseninde Söylem Çözümlemesi. N. Büyükkantarcıoğlu, I. Özyıldırım ve E. Yarar (Ed.). 45. Yıl Yazıları içinde. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 245-254.
• Morin, E. (1995). Avrupayı Düşünmek. Ş.Tekeli (Çev.). İstanbul: Afa Yayınları.
• Moyer, J., D. Bohl, T. Hanna, B. Mapes & M. Rafa. (2019). Assessing the Impact of War on Development in Yemen. Sana’a: United Nations Development Programme (UNDP).
• Sakallı, N. (2010). Sosyal Etkiler: Kim, Kimi Nasıl Etkiler? 3. Baskı. Anka ra: İmge Kitabevi.
• Şentürk, R. (2018). Küresel Kimlik Bunalımı. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi. Özel Sayı, e181-e216.
• Şinbari, S. (2016). Alsiyasatu Alsaudyatu Tijah Al- Yemen fi Daw' Tahawülat Alhirak Alshaabi'i Al-Yemenii 2011 - 2015. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazze: El-Ezher Üniversitesi.
• United Nations Statistics Division. (2016, 14 Ocak). Country Profile (Yemen). http://data.un.org/CountryProfile.aspx/_Docs/CountryProfile.aspx?crName=Yemen Erişim Tarihi: 4 Temmuz 2020.
• Wetherell, M. and N. Edley. (2014). A Discursive Psychological Framework for Analyzing Men and Masculinities. Psychology of Men & Masculinity. 15.4, 355-364.
• Wihdat Tahlil Alsiyasat fi El-markez El-Arabi. (2012). Yemen ve El Kaide. Doha: El-Merkez El-Arabiu Lil'abhath Wadirasat Alsiyasat.
• Zobar, J. (4-6 Ekim 2019). Bir Kitle İletişim Aracı Olarak Sosyal Medya ve Kimlik İlişkisi. II. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi. Balıkesir: Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Yerleşkesi, 711-725.