Entelektüel Sanatçı İlişkisi ve Türkiye’de Entelektüelin Konumu

Year 2015, Issue: 41, 85 - 101, 31.12.2015

Fatma Serdaroğlu

Abstract

Entelektüelin kim olduğu ya da olması gerektiği çokça tartışılan fakat kesin cevap bulunması zor bir sorudur. Entelektüel çoğu zaman akıl ve bilgi ile ilişkilendirilse de, kişinin
entelektüel sayılabilmesi için toplumsal ve evrensel kültürel ve ahlaki değerlerle hesaplaşmış olması gerekmektedir. Kişi her kim olursa olsun, en başta, insani değerleri aradığında ve gerektiğinde dile getirebildiğinde entelektüel bir tavır sergilemiş olur. Entelektüel ve sanatçı arasında bu anlamda özel bir bağ vardır. Sanat eserinin estetik ögeleri onun sanatsal değeri ile ilgiliyken, içerik olarak bir tür duyarlılık yaratabilmesi insani açıdan önemini belirler. İçinde yaşadığı çağın insani varoluşunu ortaya koyması ve gerektiğinde insani değerlerin sorgulanmasını sağlaması sanatçının entelektüel duruşunu ortaya koyar. Türk entelektüelinin (aydınının) durumu bu bakımdan değerlendirildiğinde toplumsal olaylarla ilişkili bir takım sorunlarla karşılaşılır. Bu araştırmanın konusu entelektüel ve sanatçı ilişkisi bağlamında Türk entelektüelinin genel durumudur. Araştırma, literatür taraması ve içerik analizi yöntemiyle elde edilen olgusal ve yargısal verilerle desteklenerek gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmayla başlıca, entelektüel ve sanatçı arasındaki bağın ortaya konması amaçlanmaktadır. Araştırmada, Türkiye’deki entelektüel ve sanatçıların durumu ve sorunları da elde edilen veriler doğrultusunda değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır.

Keywords

Entelektüel, Sanatçı, Sanat, Türk Entelektüeli (Aydını)

The Relationship of Intellectual and Artist and the Situation of Intellectual in Turkey

Abstract

It is a commonly discussed but difficult to answer question who intellectual is or must be. Although intellectual is associated with logic and knowledge, to be intellectual, it is necessary for a person to find a settlement within cultural and moral values. Whoever the person is, they strike an intellectual attitude searching for humanistic values and expressing when necessary. There is an important bond between intellectual and artist related to this. While aesthetic features of artwork are about its artistic value, its ability to create sensitivity in context demonstrates its humanistic importance. To manifest the human existence of the era and to question the values when necessary shows the intellectual attitude of the artist. When considered in relation to these, the condition of Turkish intellectual demonstrates some problems. The topic of the study is the situation of Turkish intellectual in terms of the relation between intellectual and artist. This study is conducted by factual and judgmental data gathered by literature review and content analysis method. The aim is to demonstrate the relationship between intellectual and artist. Turkish intellectuals and artists’ condition and problems are also commented.

Keywords

Intellectual, Artist, Art, Turkish Intellectual

References

• Alkan, Türker, (1977). Gelişen Ülkelerde Aydınlar Ve Siyaset, Ankara: ODTÜ Yayınları.
• Atay, Oğuz, (2004). Günlük, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bauman, Zygmunt, (2014). Yasa Koyucular İle Yorumcuları, Kemal Atakay (çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Batur, Enis, (1985). Alternatif: Aydın, İstanbul: Hil Yayınları.
• Benda, Julien, (2011). Aydınların İhaneti, Cem Soydemir (çev.), Ankara: DoğuBatı.
• Camus, Albert, (1965). “İsveç Söylevi”, Tercüme, 84, s. 18–53.
• Camus, Albert, (2000). Başkaldıran İnsan, Tahsin Yücel (çev.), İstanbul: Can Yayınları.
• Ceylan, Nuri Bilge, (2014). “Karamsarlık Hakkımı Kullanıyorum”, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/kultursanat/73393/_Karamsarlik_hakkimi_kullaniyorum_.html. Erşimi Tarihi: 19.05.2014.
• Çağan, Kenan, (2014). “Yerli Entelektüelin Rol Ve Kimlik Bilinci”, http://kuanta.blogcu.com/yerli-entelektuelin-rol-ve-kimlik-bilinci/1722234. Erşim Tarihi: 01.03.2015.
• Dollot, Peter, (1994). Kitle Kültürü Ve Bireysel Kültür, Özlem Nudralı (çev.), İstanbul: İletişim Yayınları. Eco, Umberto, (1990). “Angaje Antonioni’, Nilüfer Tolman (der.), Michelangelo Antonioni, İstanbul: YKY.
• Eco, Umberto, (2012). Beş Ahlak Yazısı, Kemal Atakay (çev.), İstanbul: Can Yayınları.
• Fischer, Ernst, (2005). Sanatın Gerekliliği, Cevat Çapan (çev.), İstanbul: Payel Yayınları.
• Foucault, Michel, (2011). Entelektüelin Siyasi İşlevi, I. Ergüden, O. Akınhay ve F. Keskin, (çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gramsci, Antonio, (1967). Aydınlar Ve Toplum, V. Günyol, F. Edgü ve B. Onaran (çev.), İstanbul: Çan Yayınları.
• Gönen, Metin, (2006). “Felsefe, Politika Ve Aydın İkilemi”, Doğu-Batı, 35, s. 27- 45.
• Kahraman, Hasan Bülent, (2008). Beyazlar Kirli, İstanbul: Agora Yayınları.
• Karpat, Kemal H, (2006). “Aydınlar Ve Kimlik: Tarihsel Bir Bakış”, Doğu-Batı, 35, s. 61-84.
• Kovanlıkaya, Aliye, (2006). “Batı Düşüncesinde İki Entelekt”, Doğu-Batı, 37, s. 205-219.
• Kuçuradi, İoanna, (1999). Sanata Felsefeyle Bakmak, Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Kuçuradi, İoanna, (2009). Uludağ Konuşmaları, Ankara: TFK.
• Kuçuradi, İoanna, (2010). Çağın Olayları Arasında, Ankara: TFK.
• Kuçuradi, İoanna, (2013). İnsan Ve Değerleri, Ankara: TFK.
• Küçük, Yalçın, (1984). Aydınlar Üzerine Tezler-4, Ankara: Tekin Yayınları.
• Mardin, Şerif, (2011). “Aydınlar Konusunda Ülgener Ve Bir İzah Denemesi”, Murat Yılmaz (der.), Sabri Ülgener, Ankara: T.C. Kültür Ve Turizm Bakanlığı.
• Moran, Berna, (2013). Edebiyat Kuramları Ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Moran, Berna, (2012). Edebiyat Üzerine, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Murdoch Iris (1992). Ateş Ve Güneş, Serdar Rıfat Kırkoğlu (çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları. http://www.scribd.com/doc/101034322/iris-murdoch-ateş-ve-guneş. Erişim Tarihi: 25.02.2015.
• Nesin, Aziz. (2006). Söylenecek Sözümüz Var. Aydın Soruşturmaları. (Derleyen: Hacı Orman). İstanbul: Kaya Matbaacılık.
• Oktay, Ahmet, (2006). “Atilla İlhan: İmkansızı Zorlamak”, Doğu-Batı, 35, s.109-115.
• Osborne, Peter, (2013). Eleştirel Bakış, Elçin Gen (çev.), İstanbul: İletişim Yayınları. Özel, Oktay, (2006).“Tarih, Tarihçi, Entelektüel Kamusallık Bağlamında Türkiye’den Güncel Değinmeler”, Doğu-Batı, 36, s.63-81.
• Said Edward (2013). Entelektüel, Tuncay Birkan (çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sontag, Sontag, (1998). Sanatçı Örnek Bir Çilekeş, Y. Salman ve M. Gürsoy Sökmen (çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Sartre, Jean Paul, (1963). Çağımızın Gerçekleri, S. Eyüboğlu ve V. Günyol (çev.), İstanbul: Çan Yayınları.
• Sartre, Jean Paul, (2012). Edebiyat Nedir?, Bertan Onaran (çev.), İstanbul: Can Yayınları.
• Sartre, Jean Paul, (2014). Aydınlar Üzerine, Aysel Bora (çev.), İstanbul: Can Yayınları.
• Savaş, Hakan, (2012). Kiraz Mevsimi Ve Sinema Bileti, Ankara: Nirengi Kitap. Tarkovski, Andrei, (2008). Mühürlenmiş Zaman, Füsun Ant (çev.), İstanbul: Agora.
• Timuçin, Afşar, (2003). Estetik, İstanbul: Bulut Yayın Dağıtım.
• Topçuoğlu, Atasü Reyhan, (2006). “Foucault Ve Entelektüeller”, Doğu-Batı, 37, s. 221- 229.
• Uygur, Nermi, (2009). İnsan Açısından Edebiyat, İstanbul: YKY.
• Uysal, Zeynep, (2006). “Bir Toplum Projesinin Peşinde Halide Edip Adıvar”, Doğu-Batı, 35, s. 87- 107.
• Yetim N., Azman A., (2006), “Bir Entelektüelin Yüz Çizgileri: Sabri F. Ülgener”, Doğu-Batı, 36, s. 173-192.
• Zola, Émile, (2004). Dreyfus Olayı, Muammer Tuncer (çev.), İstanbul: Yalçın Yayınları.