Köy Gerçekliği Bağlamında Türk Sinemasında Edebiyat Etkisi: Lütfi Ömer Akad Sineması

Year 2015, Issue: 41, 313 - 330, 31.12.2015

Pelin Erdal Aytekin

Abstract

Gerçekçilik bir ifade biçimi olarak, ilk günlerinden bu yana sinematografik anlatı içerisinde yer almıştır. Daha önce örnekleri bulunmakla birlikte, gerçekçi bir ifade biçiminin Türk sineması içerisinde kendini belirgin bir biçimde göstermesi, edebiyattaki gelişime paralel olarak 1950’li yıllarda olmuştur. Bu yıllar aynı zamanda Tiyatrocular Dönemi’nden, Sinemacılar Dönemi’ne geçişin, Türk sinemasında yeni ve özgün bir dil arayışının başladığı yıllardır. Ülkedeki ekonomik bunalıma; köy enstitülerinin kurulması ve buradan yetişen yeni bir edebiyatçı kuşağın kırsalın sorunlarına eğilmesi eklenince, Türk edebiyatında o güne kadar görülen batı etkisinde bir değişim meydana gelmiştir. Böylece yeni bir sinema dili oluşturmayı amaçlayan genç yönetmenler, edebiyatın bu yeni ifade biçimine yakın duran bir üslup kaygısı içerisine girmiştir. Edebiyat ve sinema arasındaki bu paralel değişim, iki farklı sanat dalının birbirini etkilemiş olduğunu göstermektedir. Lütfi Ömer Akad ise bu değişimde hem sinemanın kendine has dilini yaratmayı hedeflemiş hem de bu değişimi, gerçekçi ve toplumsal bir ifade biçimi ile birlikte ele almaya çalışmıştır. Bu yönüyle Akad, özellikle “köy gerçekliği” ya da kırsal gerçekçiliği ele alan filmleri ile kendinden sonra gelecek olan kuşaklara da öncülük etmiştir.

Keywords

Türk Sineması, Gerçekçilik, Sinemacılar Dönemi, Lütfi Ömer Akad, Köy Romanı, Köy Gerçekliği

The Effect of Literature on Turkish Cinema within The Context of Rural Realism: The Cinema of Lütfi Ömer Akad

Abstract

Realism as a style of expression has been a part of the cinematographic narrative of Turkish cinema from the very beginning. However, its discussion within Turkish cinema, parallel to its development in literature, does no start until the 1950’s. These years a real so the transitional period from theatrical to cinematic, a time when the search for a new and authentic Turkish cinema language emerges. The country’s economic crisis, the founding of the Village Institutes (Köy Enstitüleri), the new generation of writers and poets produced from the institutes and their inclination to show the problems of rural life, seems to have changed Turkish literatures long-lasting reliance on Western influence. Young directors aiming to create a new cinema language, similarly to literary circles, concerned themselves with realistic expression. The simultaneous change in literature and cinema suggests that these art forms had strong contacts with each other. Ömer Lütfi Akad is one of the foremost directors that intended to create an authentic cinema language while accomplishing this with realism and as a form of social expression. In this respect, Akad, especially with his films featuring “village veracity” or rural realism, has created a new cinema language and lead the generations to come.

Keywords

Turkish Cinema, Realism, Period of Film makers, Lütfi Ömer Akad, The Rural Novel, Rural Realism

References

• Andaç, F. (1989). Gerçekçilik Yolunda. İstanbul: Cem.
• Andrew, J. D. (2000). Sinema Kuramları. İstanbul: İzdüşüm.
• Bazin, A. (2000). Sinema Nedir?, İstanbul: İzdüşüm.
• Çavdar, T. (2004). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi: 1839-1950(3. Baskı). Ankara: İmge.
• Daldal, A. (2005). 1960 Darbesi ve Türk Sinemasında Toplumsal Gerçekçilik. İstanbul: Homer.
• Daldal, A. (2003). Toplumsal Gerçekliğe Doğru: 1950’lerin Sinema Ortamı. Yeni Film,1, 43-51.
• Dorsay, A. Coş, N. Ayça E. (1973). Lütfi Akad’la Bir Konuşma. Yedinci Sanat, 1, 18-27.
• Esen K., Ş. (2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları (2. Baskı). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Hançerlioğlu, O. (1993). Felsefe Ansiklopedisi (2. Cilt). Ankara: Remzi.
• Kataoğlu, M. (2008). Çağdaş Türkiye Tarihi 1908-1980 (10. Baskı). Sina Akşin (Ed.), İstanbul: Cem.
• Koçak, C. (2008). Çağdaş Türkiye Tarihi 1908-1980 (10. Baskı). Sina Akşin (Ed.), İstanbul: Cem.
• Kracauer, S. (1997). Theory of Film. United Kingdom: Princeton University.
• Moran, B. (1996). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2 (4. Baskı). İstanbul: İletişim.
• Onaran, A. Ş. (2001). Lütfi Ömer Akad’ın Sineması. Ankara: Altın P o r t a k a l Kültür ve Sanat Vakfı.
• Onaran, A. Ş. (1981). Muhsin Ertuğrul’un Sineması. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Özön, N. (1995). Karagözden Sinemaya Türk Sineması ve Sorunları (1. Cilt). Ankara: Kitle.
• Refiğ, H. (2006). Sinemamızın Büyük Ustası Lütfi Akad’a Öznel Bir Yaklaşım. Biyografya 6 Türk Sinemasında Yönetmenler, İstanbul: Bağlam, 13-19.
• Scognamillo, G. (2003). Türk Sinema Tarihi (2. Baskı). İstanbul: Kabalcı.
• Serim, E. (2004). Toplumcu Edebiyatın Sinemaya Etkisi. Yeni Film, Sayı 6,53-61.
• Timur, T. (1991). Osmanlı-Türk Romanında Tarih, Toplum ve Kimlik. İstanbul: Afa.
• Timur, T. (1997). Türk Devrimi ve Sonrası (4. Baskı). Ankara: İmge.
• Vincenti, G. (2009). Sinemanın Yüzyılı. İstanbul: Evrensel.