Dürzî İnanışında Dinî Mûsikî Geleneği

Yıl 2021, Sayı: 15, 23 - 46, 30.06.2021

Fatma Gamze Apraş

Öz

VI. Fâtımî halifesi Hâkim Biemrillâh döneminde İsmâilîlik mezhebinden etkilenerek Mısır topraklarında ortaya çıkan ve Hâkim’in ulûhiyeti çerçevesinde şekillenen Dürzîlik, bâtınî bir inanış olarak kabul edilmektedir. Dürzîler, takiyye ve gizlilik inançları gereğince inanışlarını asrılar boyunca saklamış, bu sebeple de kapalı ve sırlı bir cemaat olarak anılmışlardır. Dürzî eserlerinin ele geçirilmesi ve mezhep hakkında yapılan araştırmalar neticesinde Dürzîlik hakkında bilgi sahibi olunsa da inanış günümüzde hala gizemini korumaktadır. Dürzîler hakkında ülkemizde de muhtelif çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar daha çok Dürzîlerin tarihi, inançları ve siyasî olayları üzerinedir. Mûsikî üzerine yapılmış başlı başına bir çalışma bulunmamaktadır. Mûsikî konusunda yapılan çalışmalara yabancı kaynaklarda rastlamaktayız. Bu araştırmalarda ise Dürzî mûsikîsinden ve cenaze ağıtlarından bahsedilmektedir. Dürzî dinî mûsikîsini ele alan özel bir çalışma bulunmamaktadır. Bu sebeple makalemizde Dürzîlerin dini mûsikîsi üzerinde durulacaktır.
Bu çalışma Dürzî inanışında dinî mûsikî geleneğinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Bu doğrultuda nitel araştırma yöntemlerinden tarama-derleme usulü uygulanarak konu hakkında yerli ve yabancı kaynaklar incelenmiş, konumuzla bağlantılı olan bazı metinler ise dilimize tercüme edilmiştir. Ayrıca mülakat yöntemine başvurularak Dürzîlerle görüşmeler gerçekleştirilmiş, Dürzî dinî mûsikîsini içeren ses kayıtlarına ulaşılmıştır. Bu ses kayıtları formlardan örneklerle notaya alınmıştır. Bu çalışma, yüksek lisans tezimizden oluşturulduğu için notalara yer verilmemiş ve araştırmamızda elde ettiğimiz tüm veriler makalemizde sınırlı bir şekilde sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dürzilik, Mûsikî, Dürzî İnanışında Mûsikî.

Religious Music Tradition in the Druze Faith

Öz

Druzism which emerged in the lands of Egypt under the influence of the Ismaili sect during the period of the sixth Fatimid caliph, al-Hakim bi-Amr Allah, and shaped within the framework of the divinity of the al-Hakim, is accepted as a esoteric belief. The Druze have kept their beliefs for centuries in accordance with their belief in taqiyya and secrecy, and for this reason, they have been called a closed and secret community. As a result of the seizure of Druze works and researches about the sect, we have learned about Druzism, but the belief still remains a mystery today. Various studies have been carried out about Druze in our country. These studies are mostly on the history, beliefs and political events of the Druze. There is no a study in itself on music. We come across studies on music in foreign sources. In these studies, Druze music and funeral laments are mentioned. There is no specific study dealing with Druze religious music. For this reason, our article will focus on the religious music of the Druze.
This study was carried out to research the religious music tradition in the Druze faith. Accordingly, by applying the scan-compilation method, one of the qualitative research methods, domestic and foreign studies on the subject were examined, and some texts related to our topic were translated into our language. In addition, interviews were made with Druze by using the interview method, and recordings of Druze religious music were attained. These sound recordings were written on note with examples from the forms. Since this study was created from our master's thesis, no notes were included and all the data we obtained in our research are presented in our article in a limited way.

Anahtar Kelimeler

Druzism, Music, Religious Music in the Druze Faith.

Kaynakça

• Bağlıoğlu, Ahmet. İnanç Esasları Açısından Dürzîlik. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2018.
• Bağlıoğlu, Ahmet. “Dürzîliğin Temel Kaynakları: Dürzî Risâleleri”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 8 (2003): 179-198.
• Bağlıoğlu, Ahmet. Ortadoğu Siyasî Tarihinde Dürzîler. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2018.
• Bulut, Faik. Ortadoğu’nun Solan Renkleri. İstanbul: Berfin Yayınları, 2003.
• Dalkıran, Sayın. “Târih-i Cevdet’te İslâm Mezhepleri II (Dürzîlik ve Nu-sayrîlik)”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sy. 22 (2003): 201-217.
• Hood, Kathleen. “The Druze Musical Heritage”. Paper presented at the Dru-ze Heritage Foundation Second International Conference, Druze Perspecti-ves (2004): 1-21.
• Hood, Kathleen. Music in Druze Life Rituel, Values and Performance. Lon-don: The Druze Heritage Foundation, 2007.
• Korkmaz, Sıddık. “Bir Dürzî ile Dürzîlik Üzerine Söyleşi”. Necmeddin Erba-kan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 20, sy. 20 (2005): 258-263.
• Öz, Mustafa. “Dürzîlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10: 39-48. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Öz, Mustafa. “Dürzîlik”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0, sy. 7-10 (1989): 485-518.
• Racy, Ali Jihad. “Funeral Laments of Lebanon: Recorded and Collected with Notes by Ali Jihad Racy”. Ethnic Folkways Library Album No: FE 4046 (1985): 1-8.
• Racy, Ali Jihad. “Heroes, Lovers, and Poet-Singers: The Bedouin Ethos in the Music of the Arab Near-East”. American Folklore Society 109 (1996): 404-424.
• Racy, Ali Jihad. “Lebanese Laments: Grief, Music and Cultural Values”. World of the Music 28 (1986): 27-37.
• Saarisalo, Aapeli. Song of the Druzes. Helsinki: Akateeminen Kirjakauppa, 1932.
• Şenzeybek, Aytekin. Ana Kaynaklarına Göre Dürzîlik. Bursa: Emin Yayın-ları, 2012.
• Şenzeybek, Aytekin. “Dürzîlik, Doğuşu ve Temel Prensipleri”. Yüksek Lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, 2001.
• Tan, Muzaffer. “Geçmişten Günümüze Dürzîlik”. Makâlât Mezhep Araştır-maları Dergisi 5, sy. 2 (2012): 61-82.
• Yüksel, Emrullah. “Tarih-i Cevdet’e Göre Dürzîlerin Âdetleri ve İnançları”, Ahmet Cevdet Paşa Sempozyumu Bildirileri (Ankara, 9-11 Haziran 1995), 85-92. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı 1997.
• Artokça, İzzettin. “Ortadoğu’da Dürzîler”. TASAM, (2013): 1-26. Erişim 26 Ağustos 2020. https://tasam.org/tr-TR/Icerik/5054/ortadoguda_durziler_.
• Haberler.com. “Dürzîlerde Kurban Bayramı”. Erişim 19 Haziran 2020. https://www.haberler.com/durzilerde-kurban-bayrami-5189053-haberi/.
• Ayverdi, Z.İlhan. Kubbealtı Lugatı. “Maval”. Erişim 8 Ekim 2020. http://www.lugatim.com/s/maval.