Comparison Of Ibn Qutayba's Te'wil'u Müşkili'l-Qur'an And Garîbü'l-Qur'an

Yıl 2024, Sayı: 21, 1 - 22, 30.06.2024

Ömer Bozkurt

Öz

In this study, we compared the work Te'wīlü Müşkili'l-Qur'ān, which is thought to belong to İbn Qutayba, with the work Garib al-Qur'ān, which is claimed to be its complement. Our aim is to first introduce these works and shed light on whether they were written separately. In this respect, we tried to make a detailed analysis of the author's books. Since there are many researches about the life of the aut-hor, we briefly touched upon this subject. Then we focused on the books in ques-tion. We included where, when and by whom the works were copied and how they reached the present day. As a result, as a result of our analysis, it has been observed that sometimes the books sometimes shift in different directions from their own stylistic line, but both books do not contradict each other and are the product of the same mental infrastructure. In addition, in our opinion, these works were not written separately.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, İbn Qutayba, Mushkil al-Qur, Garīb al-Qur

İbn Kuteybe Te’vîlü Müşkili’l-Kur’ân ile Garîbu’l-Kur’ân Eserlerinin Mukayesesi

Öz

Bu araştırmamızda ibn Kuteybe’ye ait olduğu düşünülen Te’vîlü Müşkili’l-Kur’ân eseri ile onun tamamlayıcısı olduğu iddia edilen Garibü’l-Kur’ân eserini karşılaştırdık. Amacımız evvel emirde bu eserlerin tanıtılması ve ayrı ayrı kaleme alınıp alınmadığına ışık tutmak olacaktır. Bu minval üzere müellifin kitapları hakkında detaylı bir analiz yapmaya çalıştık. Müellifin hayatı hakkında birçok araştırma olduğundan bu konuya özetle değindik. Akabinde söz konusu kitaplarına yoğunlaştık. Eserlerin nerelerde ne zaman kimler tarafından istinsah edildiğine günümüze nasıl ulaştığına yer verdik. Yaptığımız analizler neticesinde kimi zaman kitapların kendi üslup çizgisinden farklı yönlere kaydığını fakat her iki kitabında birbiriyle çelişmeyip aynı zihinsel alt yapının ürünü olduğu müşahede ettik. Kanaatimizce ayrı ayrı kaleme alınmamıştır. İbn Kuteybe’nin ateistlere cevap vermeye çalışması içinde bulunup yetiştiği tarihsel şartlar ile alakası olsa gerektir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, İbn Kuteybe, Müşkilü’l-Kur’ân, Garîbu’l-Kur’ân

Kaynakça

• Akdemir, Hikmet. “İbn Kuteybe ve Te’vîlü müşkili’l-Kur’an Adlı Eseri”. Kur’ân ve Sünnet Araştırmaları Dergisi 2/2 (Eylül 2022), 1-15.
• Biçak, İzzettin. İbn Kuteybe’nin Te’vîlu Müşkili’l-Kur’an’ının Arap Dili Açısından Tahlili. Yayımlanmamış: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Birışık, Abdülhamit. “Te’vîlü Müşkili’l-Kur’ân.” Türkiye Diyanet Vakfı Ansik-lopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2012. 41/ 34-35.
• Birışık, Abdülhamit. “İbn Kuteybe.” Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1999. 149-150.
• Abdurrezzâk b. Hemmâm, Ebû Bekr. el-Musannef. thk. Merkezi’l-Buhûs ve Tekniyyeti’l-Ma’lûmât. 10 Cilt. Kahire: Dâru’t-Tâsîl, 1. Baskı., 2015.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli. çev. Halil Altuntaş - Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım, 2009.
• Biçak, İzzettin. İbn Kuteybe’nin Te’vîlu Müşkili’l-Kur’an’ının Arap Dili Açısından Tahlili. Yayımlanmamış: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâil el-. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhibbiddin el-Hatîb. 3 Cilt. Kahire: Mektebetu’s-Selefiyye, 1. Basım, 1400.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullāh. Garîbu’l-Kur’ân. thk. Seyyid Ahmet Sakr. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1978.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah. Garibü’l-Hadis. thk. Abdullah Cebûrî. Bağdat: İhyau’t-Turas İslâmî, 1. Basım, 1977.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullâh. Te’vîlü müşkili’l-Kur’ân. ed. Seyyid Ahmet Sakr. Kahire: Mektebeti’t-Dâru’d-Turas, 2. Basım, 1973.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mukerrem. Lisânu’l-ʿArab. thk. Ahmet Faris. 15 Cilt. Beyrut: Dâru’s-Sâdır, ts.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiuʿs-sahîh. nşr. Muhammed Fuâd Abdulbâkī. Kahire: y.y., 1374-75/1955-56.
• Suyûtî, Celâleddin Abdurrahmân es-. el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muham-med Salim Haşim. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 4. Basım, 2012.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr et-. Câmiu’l-beyân an teʾvîli âyi’l-Kurʾân. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî. 24 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hicre, 1. Basım, 2001.
• Yazıcı, Hüseyin. “İbn Kuteybe”. TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayın-ları, 1999.
• El Yazmaları Arşivi. “Corpus Coranicum”. 12 Eylül 2023. Erişim 12 Eylül 2023. https://corpuscoranicum.de/en/manuscripts
• Yavuz, Yusuf Şevki. “İbn Kuteybe.” Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1999. 150-152.