Z Kuşağı Lise Gençlerinde Sosyal Medya Bağımlılığı ile Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyet Deneyimleri

Year 2020, Issue: 12, 117 - 144, 29.12.2020

Vehbi Bayhan

Abstract

2000 yılından sonra doğanlar Z kuşağı olarak betimlenmektedir. Dijital yerli olarak da adlandırılan Z kuşağı için sosyal medya çok önemlidir. İnternet ve sosyal medya bağımlılığı günümüzün en önemli psikolojik sorunlarındandır. Sosyal medya bağımlılığı ile siber zorbalık ve mağduriyet deneyimleri arasında bir ilişki vardır. Bu çalışmada Z kuşağı lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeyleri ile siber zorbalık ve mağduriyet deneyimleri irdelenmektedir. Bu bağlamda, Malatya merkezde 7 lisede öğrenim gören örneklem kapsamındaki öğrencilere anket uygulanmıştır. Araştırma 2017-2018 eğitim öğretim yılında yapılmıştır. Örneklem 336 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Sınıf dağılımı 9, 10, 11 ve 12. sınıflardır. Yaş dağılımı 15 ile 18 yaşları arasındadır. Örneklemin %34’ü erkek, %66’sı kız öğrencidir. Anket formunda demografik sorular, sosyal medya bağımlılık ölçeği, siber zorbalık ve mağduriyet ölçeği kullanılmıştır. Sosyal medya bağımlılık ölçeği Cronbach’s Alpha değeri 0,813’tür. Siber zorbalık ve mağduriyet düzeyinin ölçülmesi için, Gözden Geçirilmiş Siber Zorbalık Envanteri-II (RCBI-II) kullanılmıştır. Siber zorbalık Cronbach’s Alpha değeri 0,82; siber mağduriyet Cronbach’s Alpha değeri 0,799’dur. Araştırmada, T Testi ve ki-kare istatistik teknikleri kullanılmıştır. Sosyal medya bağımlılığı ile siber zorbalık ve mağduriyet deneyimleri arasında anlamlı bir ilişki ortaya çıkmıştır.

Keywords

Z Kuşağı, Gençlik, Dijital Yerli, Sosyal Medya Bağımlılığı, Siber Zorbalık ve Mağduriyet Deneyimleri

تجارب إدمان وسائل التواصل الاجتماعي والتنمر والإيذاء عبر الإنترنت للجيل زد من المراهقين في المدارس الثانوية

Abstract

يوصف أولئك الذين ولدوا بعد عام 2000 بأنهم الجيل زد، وتعد وسائل التواصل الاجتماعي مهمة جدًا للجيل زد، والذي يُطلق عليه أيضًا اسم الجيل الرقمي، ويعدُّ إدمان الإنترنت ووسائل التواصل الاجتماعي من أهم المشكلات النفسية في الوقت الحاضر. وثمة علاقة بين إدمان وسائل التواصل الاجتماعي وتجارب التنمر والإيذاء عبر الإنترنت، وفي هذه الدراسة ندرس مستويات إدمان وسائل التواصل الاجتماعي لطلاب المدارس الثانوية من الجيل زد وتجاربهم مع التنمر والإيذاء الإلكتروني. وقد طبقنا في هذا السياق استبيانًا لأخذ عينات من 7 مدارس ثانوية في وسط ولاية ملاطية. وقد تم إجراء الدراسة في العام الدراسي 2017-2018. وتتكون العينة من 336 طالبًا في المرحلة الثانوية. وكان توزيعهم بين الصفوف 9 و10و11و12. وتراوحت أعمارهم بين 15 - 18 عامًا. 34% من العينة ذكور و 66% إناث. وقد استخدمنا في الاستبيان الأسئلة الديموغرافية ومقياس إدمان وسائل التواصل الاجتماعي والتنمر عبر الإنترنت ومقياس الإيذاء. يبلغ مقياس إدمان وسائل التواصل الاجتماعي ما قيمته 0.813 ألفا كرونباخ. وقد استخدمنا مخزون التنمر الإلكتروني المنقح II (RCBI-II) لقياس مستوى التنمر والإيذاء الإلكتروني. تبلغ قيمة ألفا كرونباخ للتنمر الإلكتروني 0.824؛ وبينما تبلغ قيمة ألفا كرونباخ للإيذاء الإلكتروني 0.799. وقد استخدم في الدراسة تقنيات اختبار تي واختبار مربع كاي. وقد ظهرت علاقة مهمة بين إدمان وسائل التواصل الاجتماعي والتنمر عبر الإنترنت وتجارب الإيذاء.

Keywords

الجيل زد, الشباب, المواطن الرقمي, إدمان وسائل التواصل الاجتماعي, تجارب التنمر عبر الإنترنت والإيذاء الإلكتروني

Social Media Addiction, Cyber Bullying and Cyber Victimization Experiences Among the Generation Z High School Students

Abstract

Those born after 2000 are described as Generation Z. Social media is very important for the Z generation, which is also called digital native. Internet and social media addiction is one of the most important psychological problems of today. There is a relationship between social media addiction and cyberbullying and victimization experiences. In this study, the social media addiction levels of generation Z high school students and their cyberbullying and victimization experiences are examined. In this context, a questionnaire was applied to the sampling of 7 high schools in the center of Malatya. The research was conducted in the 2017-2018 academic year. The sample consists of 336 high school students. Class distribution is 9th, 10th, 11th and 12th grades. The age distribution is 15-18 years. 34% of the sample is male and 66% is female. Demographic questions, social media addiction scale, cyberbullying and victimization scale were used in the questionnaire. The social media addiction scale Cronbach's Alpha value is 0.813. Revised Cyber Bullying Inventory-II (RCBI-II) was used to measure the level of cyberbullying and victimization. Cyberbullying Cronbach's Alpha value is 0.824; Cyber victimization Cronbach's Alpha value is 0.799In the research, T test, Chi-square statistical techniques were used. There was a significant relationship between social media usage patterns and narcissistic personality traits.

Keywords

The Z Generation, Youth, Digital İndigenous, Social Media Addiction, Cyberbullying and Cyber Victimization Experiences

References

• Baker, Özgür Erdur - Kavşut, Fatma. “Akran zorbalığının yeni yüzü: Siber zorbalık”. Eurasian Journal of Educational Research 27 (Ocak 2007), 31-42.
• Baştürk Akca, Emel - Sayımer, İdil. “Siber Zorbalık Kavramı, Türleri ve İlişkili Olduğu Faktörler: Mevcut Araştırmalar Üzerinden Bir Değerlendirme”. Online Academic Journal of Information Technology 8/30 (2017), 2-20. https://doi.org/10.5824/1309‐1581.2017.5.001.x
• Bayhan, Vehbi. “Kuşaklar Sosyolojisi ve Türkiye İçin Yeni Bir Kuşak Analizi”. Sosyoloji Divanı Dergisi 13/1 (Ocak-Haziran 2019).
• Bayhan, Vehbi. “İnternet, Sosyal Medya ve Narsisizm”. Sosyoloji Divanı Dergisi 9/1 (Ocak-Haziran 2017).
• Bayhan, Vehbi. "Lise Öğrencilerinde İnternet Kullanma Alışkanlığı ve İnternet Bağımlılığı". XIII. Akademik Bilişim Bildirileri. ed. Mustafa Akgül vd. 1/919-927. Malatya: Türkiye Bilişim Derneği, 2011.
• Bayhan, Vehbi. “Milenyum Gençliğinin Akışkan Eklektik Kimlik Örüntüleri”. Eğitim, Gençlik ve Gelecek Kongresi. ed. N. A. vd.. Düseldorf: LAP Lambert Academic Publishing, 2018.
• Balcı, Şükrü vd. “Üniversite Öğrencileri Arasında İnternet Bağımlılığı ve İnternet Bağımlılığının Profili”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi 6/1 (Temmuz 2009), 5-22.
• Karahasan, Fatoş. Açılın Gençler Geliyor. İstanbul: Doğan Egmont Yayınları, 2018.
• Goffman, Erving. Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. çev. B. Cezar. İstanbul: Metis Yayınları, 2009.
• Gardner, Howard – Davis, Katie, App Kuşağı. Dijital Dünyada Kimlik, Mahremiyet ve Hayal Gücü, çev. Ümit Şensoy. İstanbul: Optimist Yayınları, 2014.
• Süslü, Demet Pekşen - Oktay, Ayla. “Lise Öğrencilerinde Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyetle İlişkili Bazı Değişkenlerin İncelenmesi”. Elementary Education Online 17/4 (2018), 1877-1895. https://doi.org/ 10.17051/ilkonline.2019.506884, 1880.
• Stein, Joel vd., “The New Greatest Generation”. Time 181/19 (May 2013), 26-33.
• Taştekin, Ezgi - Bayhan, Pınar. “Ergenler Arasındaki Siber Zorbalığın ve Mağduriyetin İncelenmesi”. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying 5/2 (Aralık 2018), 21-45.
• Topcu Uzer, Çiğdem - Tanrıkulu, İbrahim. “Siber Zorbalığı Önleme ve Müdahale Programları: Ulusal Bir Alanyazın Taraması”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 30/1 (2017). 1-17.
• Topçu, Çiğdem - Erdur-Baker, Özgür. “RCBI-II: The Second Revision of the Revised Cyber Bullying Inventory”. Measurement and Evaluation in Counseling and Development 51/1 (December 2017), 32-41. https://doi: 10.1080/07481756.2017.1395705
• Topcu Uzer, Çiğdem. Modelıng The Relatıonshıps Among Copıng Strategıes, Emotıon Regulatıon, Rumınatıon, And Perceıved Socıal Support In Vıctıms Of Cyber And Tradıtıonal Bullyıng. Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Doktora Tezi, 2014.
• Topcu, Çiğdem. The Relationship of Cyber Bullying to Empathy, Gender, Traditional Bullying, Internet Use and Adult Monitoring. Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Twenge, Jean W. İ-Nesli. çev. O. Gündüz. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2018.
• Tutgun Ünal, Aylin. Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Alan Araştırması. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
• Yaman, Erkan - Peker, Adem. “Ergenlerin Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyete İlişkin Algıları”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/3 (2012), 819-833.
• Zimbardo, Philip - Coulombe, Nikita D.. Bitik Erkekler: Teknoloji Erkekliği Nasıl Sabote Etti?. çev. Tolga Yalur. İstanbul: Pegasus Yayınları, 2017.
• WAS, We Are Social. ‘’Digital in 2020’’. Erişim 31 Ağustos 2020. https://wearesocial.com/digital-2020