Özerk Benlikli Birey Yetiştirme Sürecinde Çağdaş Dil ve Edebiyat Öğretimi Ortamlarının (Türkçe/ Türk Dili ve Edebiyatı) Önemi

Year 2016, Volume: 15 Issue: 3, 0 - 0, 01.06.2016

Canan Aslan

https://doi.org/10.17051/io.2016.79445

Cited By: 1

Abstract

Dil ve edebiyat öğretimi ortamlarında daha çok ezbere ve bilgi vermeye dönük öğretim anlayışının yürütüldüğü, öğretimin edebiyat tarihi bilgisine indirgendiği, özerk benlikli birey yetiştirme çabalarının işe koşulmadığı bilinmektedir. Özerk benlik duygusu gelişmiş birey yetiştirmede çağdaş dil ve edebiyat öğretimi ortamlarının nasıl düzenlemesi gerektiği sorununu tartışmak ve bu sorunun çözümüne dönük kimi öneriler getirmek amacıyla ele alınmış bu yazıda, öncelikle özerk benlikli bireyin hangi özelliklere sahip olduğu, bu özelliklere sahip birey olmanın kişinin kendisi ve toplum yaşamı açısından taşıdığı önem ele alınmıştır. Ardından birey yetiştirme sürecinde çağdaş anlayışla yapılandırılmış dil ve edebiyat öğretiminin önemi ve nasıl yapılması gerektiği üzerine odaklanılmış ve bu konudaki ilkeler ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu amaçla dil ve edebiyat öğretimi ortamlarında kullanılması gereken metinlerden sorulara, etkinliklerden çocuk/gençlik edebiyatı yapıtlarına, dilbilgisi öğretiminden öğretimde kullanılması gereken araç gereçler ile yöntem ve tekniklere, yazılı anlatım çalışmalarından diğer sanatların olanaklarına, ders kitaplarından ödevlere ve değerlendirmeye kadar konunun birçok önemli boyutu irdelenmiştir.

References

• Adams, J. F. (1995). Ergenliği anlamak. Ankara: İmge Yayınları.
• Aslan, C. (2006). Türkçe Ders Kitaplarında ‘Türkçe Olmayan Sözcükler’in Kullanımı Üzerine Bir İnceleme, Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Dergisi, 133, 7-19.
• Aslan, C. (2010a). Düşünme Becerilerini Geliştirici Dil ve Edebiyat Öğretimi Ortamları –Bir Eğitim Durumu Örneği-, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (13)24, 127-152.
• Aslan, C. (2010b). An analysis of Turkish and French literature textbooks’ outer structure and visual elements, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2, 880-889. (Science Direct Journal), Published by Elsevier Ltd.
• Aslan, C. (2011a). A Study of the Questions Asked by Mother Tongue Teachers in Examinations in Terms of Developing High Level Thinking Skills (Anadili Öğretmenlerinin Sınavlarda Sordukları Soruların Üst Düzey Düşünme Becerilerini Geliştirmesi Bakımından İncelenmesi). (Eds.: G. L. Uzun and Ü. Bozkurt) Theoretical and Applied Researches on Turkish Language Teaching (Türkçenin Eğitimi – Öğretiminde Kuramsal ve Uygulamalı Araştırmalar), Essen: Die Blaue Eule, 431-444.
• Aslan, C. (2011b) Sanatsal Bir Uyaran Olarak Kısa Filmlerin Dil ve Edebiyat Öğretimi Ortamlarında Kullanılması –Bir Kısa Film ve Etkinlik Önerileri-, Prof. Dr. Cahit Kavcar Türkçe Eğitimi Çalıştayı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını, No:319, 193-204.
• Aslan, C. (2014). Türkiye’de Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Duyarlı Konuların (Sensitive Issues) Ele Alınışı Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım, Eleştirel Pedagoji, 6 (32).
• Bayraktaroğlu, S. (2015). Türkiye’de Yabancı Dil Eğitimi-Beklentiler, Gerçekler, Öneriler. Ankara: Öğretmen Dünyası Yayını.
• Binyazar, A. (1983). Anadili Öğretiminde Yazınsal Alanlara Açılım, Türk Dili, 379-380, Ankara: TDK Yayını, AÜ Basımevi, s.57-72.
• Coşkun, H. (1996). Eğitim Teknolojisi ve Kültürlerarası Eğitim Bağlamında İlköğretim İkinci Sınıf Türkçe ve Almanca Ders Kitaplarının İçerik Sorunları. Türkiye ve Almanya’da İlköğretim Ders Kitapları. Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu Yayın Dizisi No:11.
• Cüceloğlu, D. (1998). İyi Düşün Doğru Karar Ver. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Çotuksöken, Y. (2002). Türkçe Üzerine Denemeler ve Eleştiriler. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• De Beaugrande, R. ve Dressler, W. (1981). Introduction to text linguistics. London and New York: Longman Inc.
• Durmuşçelebi, M. (2007). Türkiye ve Almanya’da İlköğretimde Anadili Öğretimi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdem, İ. ve Çelik, M. (2011). Dilbilgisi Öğretim Yöntemi Üzerine Değerlendirmeler, Turkish Studies, 6, 1030-1041.
• Erkmen, N. (1996). Çağdaş Bir Ders Kitabı Nasıl Olmalı? Ders Kitabını Mükemmel Yapan Nitelikler, Türkiye ve Almanya’da İlköğretim Ders Kitapları, Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu Yayın Dizisi No:11.
• Ersoy, F ve Türkan, B. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Çizdikleri Karikatürlerle Yansıttıkları Sosyal ve Çevresel Sorunların İncelenmesi, Eğitim ve Bilim, 35 (156), 96–109.
• Freire, P. (1995). Ezilenlerin Pedagojisi, (Çevirenler: D. Hattatoğlu ve E. Özbek.) İstanbul: Ayrıntı Yayıncılık.
• Gander, M.J., Gardiner, H.W. (1998). Çocuk ve Ergen Gelişimi. (Çevirenler: A. Dönmez, N. Çelen, B. Onur) Ankara: İmge Kitapevi.
• Göğüş, B. (1990). Anadili Eğitiminde Yetersizliklerimiz. Çağdaş Türk Dili, Cilt -III, Sayı: 30-31, s.870-873.
• Günay, D. (2001). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Göktürk, A. (1989). Sözün Ötesi. Yazılar. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Günay, D. (2006). Liselerdeki Yazın Eğitimine Yeni Bir Yaklaşım, Milli Eğitim Dergisi, 34 (169).
• Güngör, Ö. (1998). 1. Sınıf Fransızca ve Türkçe Kitaplarının Karşılaştırılması. Dünyada ve Türkiye’de Anadili Eğitimi. Ankara Üniversitesi TÖMER, 45–49.
• Güneyli, A., Özder, H., Konedralı, G. ve Arsan, N. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Türkçe ile Diğer Ders Başarıları Arasındaki İlişki, Mediterranean Journal of Educational Research, 7, 60-72.
• İçmeli, M. (1996). Türkiye’de İlköğretim Kitaplarında Fiziksel Yapı, Tasarım ve İllüstrasyon Sorunları, Türkiye ve Almanya’da İlköğretim Ders Kitapları. Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu Yayın Dizisi No:11.
• İnam, A. (2016). Bilinç Üzerine Düşünceler. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Online Yayınlar. Bu makaleye 23.02.2016 tarihinde http://phil.metu.edu.tr/ahmet-inam/bilinc.htm ağ adresinden ulaşılmıştır.
• İpşiroğlu, Z. (1991). Yazma Eylemi, Yazma Uğraşı. ÇYDD Yayını 3. İstanbul: Cem Yayınevi, 21-30.
• İpşiroğlu, N. (2000). Alımlama Boyutları ve Çeşitlemeleri: Resim. İstanbul: Papirüs Yayınevi.
• İşeri, K. (2003). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinler için Çizilen Resimlerin İncelenmesi. Cumhuriyetimizin 80. Yılında Türkçemiz, Anaçev Yayını.
• Kagan, M. (1993). Estetik ve Sanat Dersleri. (Çeviren: Aziz Çalışlar) Ankara: İmge Kitabevi.
• Karadüz, A. (2007). Dilbilgisi Öğretimi. İlköğretimde Türkçe Öğretimi. Ankara: PEGEMA Akademi.
• Karagül, S. (2012). Özerk Benlik Gelişimi ve Yabancı Dilde Eğitim, Çağdaş Türk Dili, 288, 725-733.
• Kavcar, C. (2008). Türkçenin Güncel Sorunları, Çağdaş Türk Dili, 244, 152-158.
• Kavcar, C. (1988). Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi, Ankara üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20 (1-2), 261-273.
• Keçik, İ. ve Uzun, L. (2003). Türkçe Yazılı ve Sözlü Anlatım, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kuntay, N. (1998). 5. Sınıf Türkçe ve Fransızca Anadili Kitaplarının Karşılaştırılması, Dünyada ve Türkiye’de Anadili Eğitimi, Ankara Üniversitesi TÖMER, 61–65.
• Kutlu, Ö., Doğan, C. D. ve Karakaya, İ. (2010). Öğrenci Başarısının Belirlenmesi, Performansa ve Portfolyoya Dayalı Durum Belirleme. Ankara: Pegem Akademi.
• MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, 1-5. Sınıflar Türkçe Öğretim Programı.
• MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, 6, 7, 8. Sınıflar Türkçe Öğretim Programı.
• MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar Türk Edebiyatı Dersi Öğretim Programı.
• Morin, E. (2013). Geleceğin Eğitimi İçin Gerekli Yedi Bilgi. Çeviren: Hüsnü Dilli. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayını, No: 21.
• Morreall, J. (2014). Humor, philosophy and education, educational philosophy and theory: Incorporating ACCESS, 46:2, 120-131, DOI: 10.1080/00131857.2012.721735. Retrieved on 03-March-2016, at URL: http://dx.doi.org/10.1080/00131857.2012.721735
• Nadi, N. (1974). Sokakta Gürültü Var. İstanbul: Çağdaş Yayınları.
• Özbay, M. (2002). Yazılı Anlatım Becerisinin Geliştirilmesi, Prof. Dr. Sadık Tural Armağanı (Haz.: İ.Karakuş). Ankara.
• Özbay, M. (2006). Özel Öğretim Yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitabevi.
• Özdemir, E. (1990). Anadili Öğretimimizdeki Ölü Nokta, Çağdaş Türk Dili. Cilt -III, Sayı: 30-31, 856-860.
• Öztürk, O. (2009a). Bilim Adamının Kimlik Sorunu ve Dil Bilinci. [Online]: http://www.ayorum.com/haber_oku.asp?haber=1453, 01.02.2016 tarihinde indirilmiştir.
• Öztürk, O. (2009b). Bilim Adamının Kimlik Sorunu ve Dil Bilinci. [Online]: http://www.ayorum.com/haber_oku.asp?haber=1600, 01.02.2016 tarihinde indirilmiştir.
• Öztürk, Orhan (2013). Özerk Benlik, Kul Benlik. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Popescu, C. (2010). The contribution of humour in language education to the construction of classroom culture. LXII (2), Petroleum-Gas University of Ploieşti, Bd. Bucureşti 39, Ploieşti.
• Power, B. M. ve Hubbard, R. S. (2002). Language Development, A Reader for Teacher. Merrill Prentice Hall, Pearson Education.
• Rogers, C. R. (1951). Client Centered Therapy. Boston: Houghton Miflin.
• Sağır, M. (2002). Türkçe Dilbilgisi Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Sever, S. (2002). Öğretim Dili Olarak Türkçenin Sorunları ve Öğretme Öğrenme Sürecindeki Etkili Yaklaşımlar, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 34 (1-2), 11-22.
• Sever, S., Kaya, Z. ve Aslan, C. (2008). Etkinliklerle Türkçe Öğretimi. İçinde A. Oktay ve Ö. Polat Unutkan (Ed.) Eğitim Durumu Örnekleri (4. Bölüm, s.133-239). İzmir: TUDEM Yayını.
• Sever, S. ve Aslan, C. (2009). Eleştirel Düşünme Becerisini Kazandırma Bağlamında Çocuk Edebiyatı Yapıtlarının İşlevi Üzerine Bir Çözümleme, Türkiye’de Çocuk Yetiştirme, Yaklaşımlar, Yöntemler, Sorunlar, Çözümler. VI. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildirileri. (Yay. Haz.: M. Artar). Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları: 17, 231-250.
• Strickland, D. S., Galda, L. ve Cullinan, B. E. (2004). Language Arts Learning and Teaching. Thomson Learning, Wadsworth Publishing.
• Şimşek, N. (1997). Derste Eğitim Teknolojilerinin Kullanımı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tabak, G. ve Göçer, A. (2013). 6-8. Sınıflar Türkçe Dersi Öğretim Programının Ürün ve Süreç Odaklı Yazma Yaklaşımları Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 147-169.
• Temizkan, M. (2012). Metin Temelli Dilbilgisi Öğretimi ve Uygulamaları. Editör: M. Özbay. Türkçe Eğitimi Açısından Dilbilgisi Öğretimi içinde. Ankara: PEGEMA Akademi.
• Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (2010). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi Yayını.
• Ülper, H. (2011). Öğrenci Metinlerinin Tutarlılık Ölçütleri Bağlamında Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 6 (4), 849-863.
• Ülper, H. ve Yalınkılıç, K. (2010). Son İki Türkçe Programına Göre Hazırlanan Türkçe DERS Kitaplarındaki Metin Sonu Sorularının Nicel ve Nitel Görünümü, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (12).
• Yazar, İ. (2003). Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitaplarına Görsel Açıdan Bir Yaklaşım. I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi, İzmir.
• Yılmaz, E. (2010). Uygulamalı Metin Bilgisi. Ankara: Pegem Akademi.
• Yörükoğlu, A. (2004). Gençlik Çağı Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar. İstanbul; Özgür Yayınları.
• Sözlükler
• Türkçe Sözlük (2012) Ankara: Dil Derneği Yayınları: 23, 3. Baskı Dil
• Derneği Türkçe Sözlük.
• Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük (2015).
• TÜBA Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü.