Lise Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık Düzeyleri İle Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Year 2016, Volume: 15 Issue: 3, 0 - 0, 03.06.2016

Müge Yüksel , Emre Yılmaz

https://doi.org/10.17051/io.2016.49379

Abstract

Bu araştırmada, lise 9. ve 10. sınıf öğrencilerinin internet bağımlılık düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler (cinsiyet, yaş, okul türü, ekonomik düzey, internet kullanım amacı ve internet kullanım süresi) açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, İstanbul ili Ümraniye ilçesindeki 1 Anadolu Lisesi, 1 Genel Lise ve 2 Meslek Lisesinden seçkisiz örnekleme yöntemlerinden tabakalı örnekleme kullanılarak seçilen 400 lise 9. ve 10. sınıf (197 kız, 203 erkek) öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada, Young (1998) tarafından geliştirilen ve Bayraktar (2001) tarafından çevrilen “İnternet Bağımlılığı Ölçeği” ile Heppner ve Peterson tarafından (1982) geliştirilen “Problem Çözme Envanteri” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğrencilerin internet bağımlılık düzeyleri ile problem çözme beceri puanları arasında pozitif anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Öğrencilerin internet bağımlılık düzeylerinin cinsiyete, ekonomik düzeye, internet kullanım amacı ve süresine göre; problem çözme becerilerinin ise cinsiyete, okul türüne, interneti kullanım amacı ve süresine göre farklılaştığı tespit edilmiştir.

References

• Ağır, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin bilişsel çarpıtma düzeyleri ile problem çözme becerileri ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arısoy, Ö. (2009). İnternet bağımlılığı ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, (1),55-67.
• Armstrong, L., Phıllıps, J.G. and Salıng, L.L. (2000). Potential determinants of heavier internet usage. Int. J. Human-Computer Studies, 53, 537-550.
• Atlama S. ve C. Özsoy (2009). Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitsizliği: Türkiye'nin karşılaştırmalı bir analizi. 7. Uluslararası Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 63-77, 30/10/2009, Yalova.
• Balta, Ö. Ç. ve Horzum, M. B. (2008). Web tabanlı öğretim ortamındaki öğrencilerin internet bağımlılığını etkileyen faktörler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 185-203.Batıgün, D. A. ve Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı ile kişilik özellikleri, sosyal destek, psikolojik belirtiler ve bazı Sosyo-Demografik değişkenler arasındaki ilişki. Türk Psikoloji Dergisi, 26 (67), 1-10.
• Bayhan, V. (2011). Lise öğrencilerinde internet kullanma alışkanlığı ve internet bağımlılığı (Malatya Uygulaması). Akademik Bilişim Konferansı 2011, 2-4 Şubat. Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Bayraktar, F. (2001). İnternet kullanımının ergen gelişimindeki rolü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Beard, K. W., (2005). Internet Addiction: A review of current assessment techniques and potential assessment questions. CyberPsychology & Behavior, 8(1), 7-14.
• Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu UNİCEF (2012). Dünya çocuklarının durumu, kentsel bir dünyada çocuklar. Web Site: http://panel.unicef.org.tr/vera/app/var/files/d/u/du%CC%88nya-c%CC%A7ocuklarinin-durumu-2012.pdf sitesinden 26.05.2013 tarihinde elde edilmiştir.
• Cao, F., Su, L., Liu, T. And Gao, X. (2007). The relationship between impulsivity and Internet addiction in a sample of Chinese adolescents. European Psychiatry 22, 466-471.
• Cengizhan, C. (2005). Öğrencilerin bilgisayar ve internet kullanımında yeni bir boyut: bağımlılık. VIII. Ulusal PDR Kongresi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Cenkseven, F. ve Vural, A. R. (2006). Ergenlerin düşünme gereksinimi ve cinsiyetlerine göre problem çözme becerilerinin karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(25), 45-53.
• Chou, C., Hsiao, M. C., (2000). Internet addiction, usage, gratifications, and pleasure experience: The Taiwan College Students‟ case. Comput. Education, 35(1), 65-80.
• Chou, C., Condron, L., Belland, J. C. (2005). A Review of the research on internet addiction. Educational Psychology Review, 17(4), 363-388.
• Çavuş, H. ve Gökdaş, İ. (2006). Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin internetten yararlanma nedenleri ve kazanımları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 56-78.
• Danışık, D.N. (2005). Ergenlerin sürekli öfke-öfke ifade tarzları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Davis, R. A., (2001). A Cognitive–behavioral model of pathological internet use. Computer in Human Behaviour, 77, 187-195.
• Derin, R. (2006). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin problem çözme becerileri ve denetim odağı düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki (İzmir il örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• DiNicola, M. D. (2004). Pathological internet use among college students: The prevalence of pathological internet use and its correlates (Doctoral dissertation). Ohio University, The Faculty of Education.
• Döner, C. (2011). İlköğretim öğrencilerinde internet bağımlılığının farklı değişkenlere göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• DSM-IV-TR (2005). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. American Psychiatric Association. Washington, DC.
• Esen, K. N. (2007). Akran baskısı ve algılanan sosyal destek değişkenlerine göre, ergenlerde internet bağımlılığının yordanması. I. Uluslararası Bağımlılık Kongresi. İstanbul.
• Esen, E. (2010). Ergenlerde internet bağımlılığını yordayan psiko-sosyal değişkenlerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ferah, D. (2000). Kara Harp Okulu öğrencilerinin problem çözme beceri algılarının ve problem çözme yaklaşım biçimlerinin cinsiyet, sınıf, akademik başarı ve liderlik yapma açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gençer, L. S. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin internet bağımlılık durumlarının internet kullanım profilleri ve demografik özelliklere göre farklılıklarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Gökçearslan, Ş. ve Günbatar, S.M. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinde İnternet bağımlılığı. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2(2), 10-24.
• Gölgeleyen, Y. (2011). Endüstri meslek lisesi öğrencilerinin problem çözme becerilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gülşen, D. (2008). Farklı lig düzeyinde oynayan futbolcuların oynadıkları mevkilere, öğrenim durumu ve spor yaşlarına göre problem çözme becerilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Gürcan, N. (2010). Ergenlerin problemli internet kullanımları ile uyumları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Hawi, S. N. (2012). Internet addiction among adolescents in Lebanon. Computers in Human Behavior, 28, 1044–1053.
• Heppner, P.P. and C.H. Peterson. (1982) “The Development and implications of A personal-Problem Solving Inventory”, Journal of Counseling Psychology, 29, 66-75.
• Horzum, B. M. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelemesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 56-68.
• İnan, A. (2010). İlköğretim II. Kademe ve ortaöğretim öğrencilerinde internet bağımlılığı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Karabulut, E.O. ve Kuru, E. (2009). Ahi Evran Üniversitesi beden eğitimi öğretmenliği bölümü öğrencilerinin problem çözme becerileri ile kişilik özelliklerinin çeşitli değişkenler bakımından İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 119-127.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kim, K., Ryu, E., Chon, M-Y., Yeun, E-J., Choi, S-Y., Seo, J-S. ve Nam, B-W. (2006). Internet addiction in Korean adolescents and its relation to depression and suicidal ideation: a questionnaire survey. International Journal Of Nursing Studies, 43, 185–192.
• Morahan-Martin, J., Schumacher, P., (2000). Incidence and correlates of pathological internet use among college students. Computers in Human Behavior, 16, 13-29.
• Ögel, K. ve Cömert, I.T (2009). İnternet ve bilgisayar bağımlılığının yaygınlığı ve farklı etkenlerle ilişkisi. Turkiye Klinikleri J Foren Med, 6(1), 9-16.
• Özen, Y., Gülaçtı, F. ve Çıkılı, Y. (2004). Eğitim bilimleri ve internet. Fırat Üniversitesi Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 52-57.
• Öztürk, D. (2007). Bilgisayar oyunlarının çocukların bilişsel ve duyuşsal gelişimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir.
• Öztürk, Ö., Odabaşıoğlu, G., Eraslan, D., Genç, Y. ve Kalyoncu, Ö.A., (2007). İnternet bağımlılığı: Kliniği ve tedavisi. Bağımlılık Dergisi, 8(1), 36-41.
• Polat, H. R. ve Tümkaya, S. (2010). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin düşünme ihtiyacına göre problem çözme becerilerinin incelenmesi. İlköğretim Çevirimiçi, 9(1), 346-360.
• Serin, B. N. ve Derin, R. (2008). İlköğretim öğrencilerinin kişilerarası problem çözme becerisi algıları ve denetim odağı düzeylerini etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-18.
• Sevindik, F. (2011). Fırat Üniversitesi öğrencilerinde problemli internet kullanımı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Sparrow, P. And Griffiths, P. (1997). Crime and information technology: hacking and pornography on the internet. Probation Journal, 44, 144-148.
• Şahin, N. H. ve Savaşır, I. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara; Türk Psikologları Derneği Yayınları.
• Tahiroğlu, A.Y., Celik, G.G., Uzel, M., Ozcan, N. ve Avci, A. (2008). Internet use among Turkish adolescents. CyberPsychology & Behavior, 11(5), 537-543.
• Taşpınar, M. ve Gümüş, Ç. (2005). Ülkemizde internet kafelerin ortam ve kullanıcı profili. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 80-93.
• Taylan, S. (1990). Heppner’in problem çözme envanterinin uyarlama, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tsai, C. C., Lin, S. S. J., (2003). Internet addiction of adolescents in Taiwan: An Interview study. CyberPsychology & Behavior, 6(6), 649-652.
• Tsai, F.H., Cheng, H.S., Yeh, L.T., Shih, C., Chen, C.K., Yang, C.Y. and Yang, K.Y. (2009). The risk factors of Internet addiction-A survey of university freshmen. Psychiatry Research, 167, 294–299.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2012). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. Web Site: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=10880 adresinden 26 Kasım 2012 tarihinde elde edilmiştir.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2013). İstatistiklerle gençlik. Web Site: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13509 27.05.2013 tarihinde elde edilmiştir.
• Ümraniye İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü (2013). Kurumlarımız (Resmi Liseler). Web Site: http://umraniye.meb.gov.tr/www/kurumlarimiz/kategori/15 adresinden 24 Şubat 2013 tarihinde elde edilmiştir.
• Üneri, Ş. Ü. ve Tanıdır, C. (2011). Bir grup lise öğrencisinde internet bağımlılığı değerlendirmesi: Kentsel çalışma. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 265-272.
• Watson, J. C., (2005). Internet addiction diagnosis and assessment: Implications for counselors. Journal of Professional Counseling: Practice, Theory, & Research, 33(2), 17-30.
• Yang, S. C., Tung, C. J., (2007). Comparison of internet addicts and non-addicts in Taiwanese high school. Computers in Human Behavior, 23, 79-96.
• Yen, J., Ko, C., Yen, C., Chen S., Chung W., Chen C., (2008). Psychiatric symptoms in adolescents with internet addiction: Comparison with substance use. Psychiatry and Clinical Neurosciences,.62 ,9-16.
• Yıldız, İ. (2010). Lise öğrencilerinde problemli internet kullanımı ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Young, K. S. (1996). Internet addiction: The Emergence af a new clinical disorder. CyberPsychology and Behavior, 1(3), 237-244.
• Young, K. S. (1998) Center for internet addiction. İnternet Addiction Test (IAT). Web Site: http://www.netaddiction.com/resources/internet_addiction_test.htm adresinden 25 Kasım 2012 günü elde edilmiştir.